Religijność osadników z Kresów Wschodnich na Warmii i Mazurach. Zarys problematyki
Adam Bielinowicz
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w OlsztyniePiotr Bojarski
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztyniehttps://orcid.org/0000-0002-3166-0752
Abstrakt
W niniejszym opracowaniu autorzy podjęli rozważania dotyczące religijności przybyszów z Kresów Wschodnich, którzy osiedlili się na terenach Warmii i Mazury w okresie powojennym. Kościół katolicki był wówczas istotnym elementem spajającym osadników, a wspólnie wyznawana wiara ułatwiała ich integrację. Przywiązanie do wiary katolickiej, szacunek dla księży oraz hołdowanie uniwersalnym wartościom, takim jak: patriotyzm, poszanowanie bliźniego i empatia to cechy wyróżniające osadników z Kresów Wschodnich na tle innych społeczności. Rozważania dotyczące znaczenia religii w życiu ekspatriantów z Kresów Wschodnich z perspektywy socjologicznej zostały poprzedzone analizą poglądów na temat wiary i praktyk religijnych zachowanych we wspomnieniach Kresowiaków.
Słowa kluczowe:
religijność, Kresowiacy, ekspatrianci, Warmia i MazuryBibliografia
Źródła archiwalne: Google Scholar
Archiwum Państwowe w Olsztynie, Urząd Wojewódzki w Olsztynie, sygn. 391, t. 87 i 305. Google Scholar
Źródła drukowane: Google Scholar
Korejwo Mariusz, Druga repatriacja ludności polskiej z ZSRS na Warmii i Mazurach. Wybór dokumentów z zasobu Archiwum Państwowego w Olsztynie z lat 1955-1962, Archiwum Państwowe w Olsztynie, Olsztyn 2016. Google Scholar
Akty prawne: Google Scholar
Dziennik Ustaw RP, 1927, nr 19, poz. 145, www.isap.sejm.gov.pl. (31. 10. 2024). Google Scholar
Bielawny Krzysztof, 2007, Przejmowanie Kościołów ewangelickich przez ludność katolicką na terenie diecezji warmińskiej w latach 1945-1946, Forum Teologiczne, 2007, nr 8, s. 111-120. Google Scholar
Bielawny Krzysztof, 2008, Kościół ewangelicko-augsburski na Warmii i Mazurach po II wojnie światowej w spojrzeniu historyczno-ekumenicznym, Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, Olsztyn. Google Scholar
Bielinowicz Paweł, 2012, Księża wileńscy w Olsztynie, [w]: Wileńskie korzenie, pod red: Zygfryda Gładkowskiego i Bolesława Pilarka, Wydawnictwo Edytor Wers, Olsztyn, s. 34-54. Google Scholar
Bojarski Piotr, Janowska Emilia, 2017, Bagaż doświadczeń i wspomnień. Relacje osadników polskich na Warmii i Mazurach po 1945 r., Ośrodek Badań Naukowych, Olsztyn. Google Scholar
Czerniakiewicz Jan, 1987, Repatriacja ludności polskiej z ZSRR 1944-1948, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Google Scholar
Gieszczyński Witold, 2016, Kilka uwag na temat przesiedleń Polaków z Wileńszczyzny na Warmię i Mazury w latach 1945–1947, [w:] Między Wilnem a Olsztynem. W 70. rocznicę przybycia Polaków z Wileńszczyzny na Warmię i Mazury, red. Piotr Bojarski, Andrzej Szmyt, Inst. Historii i Stosunków Międzynar. UWM, Olsztyn, s. 27–34. Google Scholar
Kobus Bolesław, Kronika parafii Podwyższenia św. Krzyża w Korszach, www.korsze.com/ historiakorsz. (31.10. 2024). Google Scholar
Kopiczko Andrzej, 1998, Panorama wyznaniowa województwa olsztyńskiego po II wojnie światowej, [w]: Tożsamość kulturowa społeczeństwa Warmii i Mazur, red. Bożena Domagała i Andrzej Sakson, Ośrodek Badań Naukowych im.w. Kętrzyńskiego, Olsztyn, s. 34-68. Google Scholar
Korybut-Marciniak Maria, 2019, Z Wileńszczyzny do Barczewa. Znani i nieznani ekspatrianci z Kresów, Komunikaty Mazursko-Warmińskie, 2019, nr 1, s. 94-114.
Crossref
Google Scholar
Majer Tomasz, 2012, Pełnomocnik Rządu RP na Okręg Mazurski – budowa aparatu państwowego, Studia Prawnoustrojowe, 2012, nr 18, s.103-119. Google Scholar
Majer Tomasz, 2018, Kształtowanie się modelu zarządu Ziem Odzyskanych w latach 1944-1945, Studia Prawnoustrojowe, 2018, nr 42, s. 389-402.
Crossref
Google Scholar
Murawska Halina, 1998, Udział ludności przesiedlonej z Kresów Północno-Wschodnich II Rzeczypospolitej w kulturze Warmii i Mazur, [w]: Tożsamość kulturowa społeczeństwa Warmii i Mazur, red. Bożena Domagała i Andrzej Sakson, Ośrodek Badań Naukowych im. W. Kętrzyńskiego, Olsztyn, s. 132-138. Google Scholar
Murawska Halina, 2000, Przesiedleńcy z Kresów Północno-Wschodnich II Rzeczypospolitej w olsztyńskiem, Ośrodek Badań Nauk. im. W. Kętrzynskiego w Olsztynie, Olsztyn. Google Scholar
Paczoska Alicja, 2003, Dzieci Jałty. Exodus ludności polskiej z Wileńszczyzny, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń. Google Scholar
Pilarek Bolesław, 2011, Kapłan z kresową duszą, [w:] Z Wileńszczyzny rodem, red. Zygfryd Gładkowski, Bolesław Pilarek, Wydawnictwo Edytor Wers, Olsztyn, s. 146-161. Google Scholar
Piwowarski Władysław, 1964, Typologia religijna katolików południowej Warmii, Studia Warmińskie, 1964, t. 1, s. 115-197. Google Scholar
Piwowarski Władysław, 1965, Z badań nad percepcją ideologii katolickiej na południu Warmii, Studia Warmińskie, 1965, t. 2, s. 113-169. Google Scholar
Piwowarski Władysław, 1966, Moralność jako sprawdzian żywotności religijnej, Studia Warmińskie, 1966, t. 3, s. 95-183. Google Scholar
Piwowarski Władysław, 1971, Religijność wiejska w warunkach urbanizacji, Biblioteka Więzi, Warszawa. Google Scholar
Prusiński Tadeusz, 2002, A dąb rośnie. Warmia i Mazury w reportażu po 1945 roku, Wydawnictwo Retman, Dąbrówno. Google Scholar
Sakson Andrzej, 2017, Dziedzictwo Prus Wschodnich, Wydawnictwo Retman, Dąbrówno. Google Scholar
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, 1882, red. Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, t. III, Warszawa. Google Scholar
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, 1893, red. Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, t. XIII, Warszawa. Google Scholar
Socha Paweł, 1998, Sylwetki administratorów apostolskich i biskupów diecezji zielonogórsko-gorzowskiej, Nadwarciański Rocznik Historyczno-Archiwalny, 1998, nr 5, s. 333-365. Google Scholar
Śleszyński Wojciech, 2014, Województwo poleskie, Wydawnictwo Avalon, Kraków. Google Scholar
Tomkiewicz Ryszard, 2016, Ułomna samorządność Polski Ludowej. Warmia i Mazury 1945-1989, Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego, Olsztyn. Google Scholar
Wrzesiński Wojciech, 1994, Prusy Wschodnie w polskiej myśli politycznej 1864-1945, Wydawnictwo TNiOBN, Olsztyn. Google Scholar
Żyromski Stanisław, 1971, Procesy migracyjne w województwie olsztyńskim w latach 1945-1949, Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne Pojezierze, Olsztyn. Google Scholar
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
https://orcid.org/0000-0002-3166-0752