Stanisław Hozjusz jako kaznodzieja. Charakterystyczne cechy kazań wielkopostnych biskupa warmińskiego z 1553 r.
Ryszard Hajduk
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w OlsztynieAbstrakt
Stanisław Hozjusz (1504–1579) jako biskup warmiński oddaje się apostolatowi pióra, a także działalności kaznodziejskiej, która stała się areną walki o prawdę chrześcijańską w obliczu zagrożeń dla Kościoła katolickiego ze strony reformy protestanckiej. Świadectwem zaangażowania późniejszego kardynała w obronę katolicyzmu są zachowane do dzisiaj teksty jego kazań, które przygotował do wygłoszenia na Wielki Post w 1553 r. w Elblągu. W niniejszym artykule kazania te – napisane przez Hozjusza w ówczesnym języku niemieckim – są podstawą do ukazania charakterystycznych cech jego stylu przepowiadania słowa Bożego. Z analizy tekstów wynika, że ich autor prowadził w nich polemikę z poglądami protestantów, broniąc katolickiego podejścia do sakramentów, a zwłaszcza Eucharystii. Sięgał w tym celu po argumenty biblijne, historyczne, teologiczne i intelektualne. Obnażając błędy reformatorów, wchodził z nimi w dialog, opierając się na erudycji i dogłębnej znajomości tradycji chrześcijańskiej. W pełnieniu posługi słowa Hozjusz sięgał też do najlepszych wzorców biblijnych i patrystycznych. Dzięki temu można dostrzec w nim wybitnego obrońcę wiary katolickiej, jak również zwolennika przepowiadania apostolskiego i opartego na Biblii.
Słowa kluczowe:
przepowiadanie słowa Bożego, homilia, reformacja, dialog, Kościół katolicki, protestanciBibliografia
Benedicto XVI, 2010, Esortazione Apostolica Postsinodale sulla Parola di Dio nella vita e nella missione della Chiesa Verbum Domini, Libreria Editrice Vaticana, Roma. Google Scholar
Billy Denis J., 2006, Simple, Heartfelt Words. Preaching in the Alphonsian Tradition, Liguori Publications, Liguori (Missouri). Google Scholar
Boa Kenneth, Bowman Jr. Robert M., 2005, Faith Has Its Reasons. Integrative Approaches to Defending the Christian Faith, Paternoster, Waynesboro,. Google Scholar
Chadwick Henry, 1995, El diálogo entre los apologistas cristianos y la filosofía. El caso de San Justino mártir, in: Domingo Ramos-Lissón, Marcello Merino, Albert Viciano (a cura di), El diálogo fe-cultura en la antigüedad cristiana, Ediciones Eunate, Pamplona, p. 47-59. Google Scholar
Congregazione per il culto divino e sacramenti, 2015, Direttorio Omiletico, Libreria Editrice Vaticana, Roma. Google Scholar
Coniaris Anthony, 1983, Preaching the Word of God, Holy Cross Orthodox Press, Brookline, (Massachusetts). Google Scholar
Dannowski Hans Werner, 1985, Kompendium der Predigtlehre, Gütersloher Verlagshaus Mohn, Gütersloh. Google Scholar
Dyk Stanisław, 2016, Homilia. Droga do żywego poznania Misterium Chrystusa, Jedność, Kielce. Google Scholar
Ekhayemhe Adorolo Lawrence, 2019, Theology of Liturgical Homily. Priestly Ministry and Challenges in Contemporary Homiletics, in: Francis E. Ikhianosime, Gregory E. Ogbenika (a cura di), Formation, the Catholic Priesthood and the Modern Age: Festschrift in Honour of Rev. Fr. Anselm Jimoh on his 25th Priestly Anniversary, Mindex Publishing Co. Ltd, Benin city, p. 113-133, https://acjol.org/index.php/ekpoma/article/view/1748/1784. Google Scholar
Francesco, 2013, Esortazione Apostolica sull' annuncio del Vangelo nel mondo attuale Evangelii gaudium, Libreria Editrice Vaticana, Roma. Google Scholar
Hipler Franz, 1885, Einleitung, in: Franz Hipler (a cura di), Die deutschen Predigten und Katechesen der ermländischen Bischöfe Hosius und Kromer, Bachem, Köln, p. 3-19. Google Scholar
Hochleitner Janusz, 1999, Biskup Stanisław Hozjusz a Elbląg. Przyczynek do zrozumienia form, znaczenia i dziedzictwa aktywności Hozjusza w dobie reformy katolickiej, Studia Elbląskie 1, p. 47-65. Google Scholar
Hosius Stanislaus, 1885, Sechs Fastenpredigten, gehalten zu Elbing 1553, in: Franz Hipler (a cura di), Die deutschen Predigten und Katechesen der ermländischen Bischöfe Hosius und Kromer, Bachem, Köln, p. 19-80. Google Scholar
Kalinowska Jadwiga Ambrozja, 2005, Pisarze i poeci antyczni w twórczości literackiej Stanisława Hozjusza, in: Stanisław Achremczyk, Jan Guzowski, Jacek Jezierski (a cura di), Kardynał Stanisław Hozjusz (1504-1579) Osoba, myśl, dzieło, czasy, znaczenie, „SQL”, Olsztyn, p. 253-255. Google Scholar
Kozakiewicz Stanisław, 2013, Stanisława Hozjusza nauka o zbawieniu w Kościele katolickim. Rozwój wybranych aspektów eklezjologicznych i soteriologicznych myśli Hozjusza w relacji do osiągnięć teologii współczesnej, Wydział Teologii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Olsztyn. Google Scholar
Meyer zu Uptrup Klaus,1986, Gestalthomiletik. Wie wir heute predigen können, Calwer Verlag, Stuttgart. Google Scholar
Mödl Ludwig, 1993, Liturgie und Predigt, Theologisch-Praktische Quartalschrift 4 (141), p. 198-201. Google Scholar
Núñez Moreno José Miguel, 1998, Teologia kerigmatica, w: Manilo Sodi, Achille M. Triacca (a cura di), Dizionario di omiletica, Elle Di Ci, Torino - Bergamo, p. 1592-1594. Google Scholar
Rueter Alvin C., 1996, Making good preaching better. A Step-by-Step Guide to Scripture-Based, People-Centered Preaching, Liturgical Press, Collegeville. Google Scholar
Schurr Viktor, 1958, Situation und Aufgabe der Predigt heute, in: Theodor Filthaut, Josef Andreas Jungmann (a cura di), Verkündigung und Glaube. Festgabe für Franz X. Arnold, Herder, Freiburg i. Br., p. 185-208. Google Scholar
Turek Władysław, 1983, Kazania Stanisława Hozjusza, Studia Warmińskie XX, p. 70-77. Google Scholar
Wollbold Andreas, 2017, Predigen. Grundlagen und praktische Anleitung, Pustet, Regensburg. Google Scholar
Wysocki Marcin, 2016, Recepcja Ojców Kościoła w "Confessio catholicae fidei christiana" Stanisława Hozjusza, Vox Patrum 65 (36), p. 727-739.
Crossref
Google Scholar
Zaborowska-Musiał Justyna, 2019, Mowa kardynała Stanisława Hozjusza ku czci zmarłego Zygmunta II Augusta, króla Polski, Terminus 1 (21), p. 67-104, https://doi.org/10.4467/20843844TE.19.003.10503.
Crossref
Google Scholar
Zerfass Rolf, 1995, Od perykopy do homilii 2, trad. Ryszard. Hajduk, Anna Szczepańska-Krasoń, Poligrafia Salezjańska, Kraków. Google Scholar
Żurek Antoni, 1994, Ewangelizacyjny charakter apologii chrześcijańskiej, in: Franciszek Drączkowski, Jerzy Pałucki (a cura di), Ewangelizacja w epoce patrystycznej, Polihymnia, Lublin, p. 125-131. Google Scholar
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
