Biblijne źródła eklezjologii w Expositio Symboli Apostolorum Jana z Kwidzyna
Abstrakt
W artykule omówiono znaczenie Expositio na tle pozostałych dzieł Jana z Kwidzyna, następnie poddano analizie relację głównych cech Kościoła do Pisma Świętego. Omówiono znaczenie i metodologię zastosowania tekstów biblijnych w wykładzie na temat artykułu IX Symbolu Apostolskiego i w pozostałej treści Expositio. Podjęto problem relacji prezentowanej przez Jana z Kwidzyna eklezjologii do postulatów reformatorskich obecnych w czeskim środowisku kościelnym i akademickim II poł. XIV w. Istnienie, natura, misja i cel egzystencji Kościoła są ściśle związane ze świadectwami biblijnymi. Według Jana wynikają z nich główne jego cechy: jedność, godność i stałość. Argumenty biblijne służą do korygowania błędów i herezji. Zauważalne akcentowanie znaczenia Biblii jest związane z nową teologią, związaną z prądem odnowy duchowej devotio moderna. Prezentowane studium dotyczy jednego z aspektów eklezjologii Jana z Kwidzyna.
Słowa kluczowe:
Jan z Kwidzyna, Expositio Symboli Apostolorum, diecezja pomezańska, eklezjologia średniowieczna, via mediaBibliografia
Source: Google Scholar
Johannes Marienwerder, Expositio Symboli Apostolorum (1401), Gdansk Library Polish Academy of Sciences (PAN) 1977 (1401); Jagiellonian Library manuscript 299 n. 163a 0 175b. Google Scholar
Others: Google Scholar
Bardski Krzysztof, 2007, Słowo oczyma Gołębicy. Metodologia symboliczno-alegorycznej interpretacji Biblii oraz jej teologiczne i duszpasterskie zastosowanie, Warszawskie Studia Teologiczne Rozprawy Naukowe 3, Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej, Warszawa. Google Scholar
Biskup Radosław, 2020, O ustroju, strukturze i składzie osobowym krzyżackich kapituł katedralnych w średniowiecznych Prusach, in: Joanna Liguz (ed.), Studia z dziejów Diecezji Pomezańskiej w 775. rocznicę jej utworzenia. Materiały z V Sympozjum Dorotańskiego w Kwidzynie (23. 06. 2018), Bernardinum, Pelpin, p. 101–117. Google Scholar
Borzyszkowski Marian, 1968a, Jan z Kwidzyna, Spis treści wyjaśnienia Symbolu Apostolskiego (po 1399) (=Tabula), Studia Warmińskie, vol. V, p. 585-590. Google Scholar
Borzyszkowski Marian, 1968b, Problematyka filozoficzna i teologiczna w twórczości Jana z Kwidzyna (1343 – 1417) (cz. 1), Studia Warmińskie, vol. V, p. 111–199. Google Scholar
Borzyszkowski Marian, 1969a, Problematyka filozoficzna i teologiczna w twórczości Jana z Kwidzyna (1343 – 1417) (cz. 2), Studia Warmińskie, vol. VI, pp. 85–171. Google Scholar
Borzyszkowski Marian, 1969b, Jana z Kwidzyna († 1417) kazanie synodalne 'Expergescimini hodie' wygłoszone w Pradze po 1384 roku, Studia Warmińskie, vol. VI, p. 509-522. Google Scholar
Borzyszkowski Marian, 1974, Jana z Kwidzyna Prolog do Expositio Symboli Apostolorum, Textus et Studia in historiam theologiae in Polonia excultae spectantia, II, 2, Akademia Teologii Katolickiej, Warszawa, p. 9-61. Google Scholar
Bylina Stanisław, 1978, Czeska myśl reformatorska w drugiej połowie XIV wieku i jej echa na Śląsku, Zeszyty Naukowe KUL, vol. 21, 3-4, p. 63-83. Google Scholar
Bylina Stanisław, 1984, Nowa dewocja, postawy wiernych i kult maryjny w Europie środkowej późnego średniowiecza, Studia Claromontana, vol. 5, p. 110-126. Google Scholar
Bylina Stanisław, 2001, Nurty odnowy wewnętrznej a problem częstej komunii w Europie Środkowej w XIV-XV wieku, in: Dariusz Zydorek (ed.), Scriptura custos memoriae. Księga pamiątkowa ofiarowana Brygidzie Kürbis, Wydawnictwo UAM, Poznań, p. 91-102. Google Scholar
Chaunu Pierre, 1989, Czas reform. Historia religii i cywilizacji (1250-1550), PAX, Warszawa. Google Scholar
Dekarli Martin, 2015, Henry Totting of Oyta and the Prague Nominalist Schola Communis between 1366 and 1409: A Preliminary Draft, Acta Universitatis Carolinae – Historia Universitatis Carolinae Pragensis, vol. LV, fasc. 1, 2015, p. 55–72. Google Scholar
Dinckmut Karl (ed.), 1485, Erklärung der zwölf Artikel des christlichen Glaubens, […], Ulm, online: Digitale Bibliothek – Münchener Digitalisierungszentrum (MDZ), BSB-Ink: E-88 (15.01.2022). Google Scholar
Gajewski Wojciech, 2016, Postulaty reformy Kościoła: Waldo-Wiklef- Jan Milíč z Kroměříža – Matěj z Janova, in: A. Paner, M. Hinz (eds.), Jan Hus : życie i dzieło : w 600. rocznicę śmierci, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, p. 33-70. Google Scholar
Glauert Mario, 2003, Das Domkapitel von Pomesanien, Prussia Sacra 1, Verlag der Nikolaus-Kopernikus Universität, Toruń. Google Scholar
Hipler Franz, 1864-1866, Meister Johannes Marienwerder und die Klausnerin Dorothea von Montau, Zeitschrift für die Geschichte und Altertumskunde Ermlands, vol. 3, p. 166–299. Google Scholar
Kaliszuk Jerzy, 2010, Johannes Marienwerder, in: George Dunphy (ed.), The Encyklopedia of the Medieval Chronicle, Brill, Leiden–Boston, p. 1081. Google Scholar
Kałuża Zenon, 1977, Eklezjologia Mateusza z Krakowa. (Uwagi o De praxi Romanae Curiae), Studia Mediewistyczne, vol. 18,1, p. 51-174. Google Scholar
Karczewski Marek, 2015, Symbolika orła we wprowadzeniu do Żywota Doroty z Mątów, in: Stefan Ewertowski, Marek Karczewski, Marek. Żmudziński, Vivat Pomesania! Księga pamiątkowa dedykowana ks. prof. dr. hab. Janowi Wiśniewskiemu, Wydział Teologii UWM, Olsztyn, p. 266–275. Google Scholar
Karczewski Marek, 2021a, Expositio Symboli Apostolorum Jana z Kwidzyna jako źródło badań na średniowieczną teologią i egzegezą biblijną, Studia Elbląskie, vol. XXII, p. 329-346. Google Scholar
Karczewski Marek, 2021b, Pismo Święte i odwieczne Słowo Boga w Expositio Symboli Apostolorum Jana z Kwidzyna, Biblica et Patristica Thoruniensia, vol. 14,3, p. 287-304.
Crossref
Google Scholar
Kowalczyk Marta, 2014, Charakterystyka doświadczeń mistycznych bł. Doroty z Mątów na podstawie historycznych źródeł autorstwa Mistrza Jana z Kwidzyna, Studia Warmińskie, vol. LI, p. 95–107.
Crossref
Google Scholar
Kowalczyk Marta, 2018, Bł. Dorota z Mątów, Flos Carmeli, Poznań. Google Scholar
Krzyżaniakowa Janina, 1995, Henryk Totting z Oyty i jego prascy uczniowie, Roczniki Historyczne, vol. 61, p. 87-109. Google Scholar
Krzyżaniakowa Janina, 1963, Mateusz z Krakowa. Działalność z Pradze w latach 1355-1394, Roczniki Historyczne, vol. 29, s. 9-57. Google Scholar
Kujawska-Komender Teresa, 1957, Wstęp do badań nad pismami Doroty z Mątew, Nasza Przeszłość, vol. 5, p. 84 – 132. Google Scholar
Kwiatkowski Stefan, 1992, Wpływ doktryny Jana Taulera na hagiograficzną sylwetkę Doroty z Mątóww piśmiennictwie Jana z Kwidzyna, in: Zenon Hubert Nowak (ed.), Balticum. Studia z dziejów polityki, gospodarki i kultury XII – XVII wieku ofiarowane Marianowi Biskupowi w 70. rocznicę urodzin, Towarzystwo Naukowe w Toruniu, Toruń, p. 189–196. Google Scholar
Mentzel-Reuters Arno, 2006, Das pomesanische Domkapitel als literarisches Zentrum. Der Falldes Prager Magisters Johannes Marienwerder, in: Ralf Georg Päsler – Dietrich Schmidtke (eds.), Deutschsprachige Literatur des Mittelalters im östlichen Europa: Forschungsstand und Forschungsperspektiven, Google Scholar
Universitätsverlag Winter, Heidelberg 2006, p. 157–175. Google Scholar
Roszak Piotr, 2018, Rola Pisma Świętego w średniowiecznej teologii, Teologia w Polsce, vol. 12, 2, p. 71-84. Google Scholar
Roszak Piotr, 2015, The Place and Function of Biblical Citations in Thomas Aquinas’s Exegesis. Hermeneutical Tools, Theological Questions and New Perspectives, in: Piotr Roszak, Jorgen Vijgen (eds.), Reading Sacred Scripture with Thomas Aquinas, Brepols Publishers, Turnhout, p. 115-140.
Crossref
Google Scholar
Rozynkowski Waldemar, 2006, Omnes Sancti et Sanctae Dei. Studium nad kultem świętych w diecezjach pruskich zakonu krzyżackiego, Muzeum Zamkowe, Malbork. Google Scholar
Seńko Władysław (ed.), 1970, Mateusz z Krakowa, O praktykach kurii rzymskiej oraz dwa kazania synodalne o naprawie obyczajów kleru, PWN, Warszawa. Google Scholar
Stegmüller Friedrich, 1950-1980, Repertorium biblicum medii aevi, Vol. 1–11, Instituto Francisco Suárez, Marid. Google Scholar
Szafrański Adam, 1967, Mateusz z Krakowa. Wstęp do badań nad życiem i twórczością naukową, Materiały i Studia Zakładu Historii Filozofii Starożytnej i Średniowiecznej Uniwersytetu Warszawskiego, vol. 8, p. 25-92. Google Scholar
Szulc Alicja, 2004, Homo religiosus późnego średniowiecza, Wydział Historyczny UAM, Poznań. Google Scholar
Tříška Josef, 1981, Repertorium biographicum Universitatis Pragensis praehussiticae 1348–1409, Univerzita Karlova, Praha. Google Scholar
Wenta Jarosław, 1994, Jan z Kwidzyna, in: Zbigniew Nowak (ed.), Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, Wydawnictwo Gdańskie, Gdańsk, vol. II, p. 288–289. Google Scholar
Westphal Hans, Triller Anneliese, 1964, Vita Dorotheae Montovienis Magistri Johannis Marienwerder, Böhlau Verlag, Köln–Graz. Google Scholar
Wiśniewski Jan, 2014, Poczet Biskupów Pomezańskich (Ecclesia Pomesaniensis), Wydział Teologii UWM, Olsztyn. Google Scholar
Wojtkowski Julian (ed.), 2015, Piotr Lombard, Cztery Księgi Sentencji, Wydawnictwo Diecezjalne, vol. II, Olsztyn. Google Scholar
Wojtkowski Julian, 2019, Kosmologia Jana z Kwidzyna, Studia Elbląskie, vol. XX, p. 195-198. Google Scholar
Żukowska Kamila, 2017, Intymna ścieżka. Późnośredniowieczna pobożność jako kontekst dla Reformacji, Zagadnienia Rodzajów Literackich, vol. LX, fasc. 4, p. 159–173. Google Scholar
Żurek Antoni, 2017, Symbol wiary jako przedmiot Disciplina Arcani w Kościele starożytnym, Vox Patrum, vol. 67, p. 789-800.
Crossref
Google Scholar
