Cmentarz Sapieżyński w Stanisławowie

Stanisław Sławomir Nicieja

doi:10.31648/ep.6351

Opublikowane: 2021-02-011

Nr XXI/2 (2020)

Cmentarz Sapieżyński w Stanisławowie

Stanisław Sławomir Nicieja

Echa Przeszłości

Dział: ARTYKUŁY I ROZPRAWY

https://doi.org/10.31648/ep.6351

Abstrakt

Artykuł ma na celu przedstawienie historii jednego z największych polskich cmentarzy na Kresach, który istniał tam przez 200 lat i było na nim pochowanych kilkadziesiąt tysięcy Polaków,
w tym artystów, poetów, pisarzy, rzeźbiarzy, wybitnych polityków, samorządowców i żołnierzy walczących o niepodległość Polski w różnych powstaniach. Nekropolia ta została w 1980 r. przez władze sowieckie zlikwidowana: buldożery splantowały cały teren. Rozbite nagrobki wywieziono poza granice miasta, a w miejscu tym postawiono gmach teatru i hotel.
Dzięki odnalezionej dokumentacji fotograficznej i literaturze przedmiotu autor odtwarza historię tej nekropolii i przywołuje biografie najważniejszych postaci tam pochowanych. Jest to pierwsze tak obszerne opracowanie dziejów tej unicestwionej, a niezwykle ważnej w historii Polski nekropolii.

Słowa kluczowe:

Cmentarz Sapieżyński w Stanisławowie, historia cmentarza, zakłady kamieniarskie, Marian Antoniak, Bębnowiczowie, zniszczenie cmentarza, kwatery wojskowe, wybitni Polacy

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Nicieja, S. S. (2021). Cmentarz Sapieżyński w Stanisławowie. Echa Przeszłości, (XXI/2), 187–208. https://doi.org/10.31648/ep.6351

Cited by / Share

Bibliografia

Agopsowicz M., Kresowe Pokucie. Rzeczpospolita ormiańska, Łomianki 2014.

Barański K., Przeminęli zagończycy, chliborobi, chasydzi… Rzecz o Ziemi Stanisławowsko-Kołomyjsko-

Stryjskiej, Londyn 1988.

Biriulow J., Rzeźba lwowska od połowy XVIII wieku do 1939 roku, Warszawa 2007.

Broński K., Rozwój społeczno-gospodarczy Stanisławowa w latach 1867–1939, Kraków 1999.

Cofałka Jan, Ślązacy i Kresowiacy, Warszawa 2011.

Freundlich E., Die Ermordung einer Stadt names Stanislau. NS-Vernichtungspolitik in Polen 1939––1945, Wien 1986.

Harajda R., Stanisławowiacy pół wieku później, Poznań 1996.

Hickiewicz J., Siedemdziesiąta rocznica tajemnicy Czarnego Lasu, [w:] Niezwykła więź Kresów Wschodnich i Zachodnich. Wpływ lwowian na rozwój nauki i kultury na Górnym Śląsku po 1945 roku, red. K. Heska-Kwaśniewicz, A. Ratuszna, E. Żurawska, Katowice 2012.

Komar Ż., Trzecie miasto Galicji. Stanisławów i jego architektura w okresie autonomii galicyjskiej, fotografie P. Mazur, Kraków 2008.

Kosman M., O Kresach w historii i legendzie. Studia i szkice z dziejów polskiej granicy wschodniej, cz.1, Poznań 2011; cz. 3, Poznań 2019.

Krasnodębski J., Józef Malach – autor Pomnika Legionisty w Stanisławowie, „Cracovia Leopolis” 2019, nr 4, s. 55–56.

Manastyrska S., Kronika miasta Stanisławowa 1929–1930, Stanisławów 1930 (oryginalna praca zawierająca wycinki prasowe z podanego okresu).

Melodija żiwopisu Anatolija Kalitka, oprac. W. Molin, Iwano-Frankiwsk 2012.

Nicieja St. S., Stanisławów – trzecie miasto Galicji, „Księga Kresów Wschodnich” – „Rzeczpospolita”, 24 II 2011, nr 5.

Nicieja St. S., Kresowa Atlantyda. Historia i mitologia miast kresowych, t. I, Opole 2012; t. XIV, Opole 2019.

Olbromski M., Śladami słów skrzydlatych. Pomniki pisarzy i poetów polskich na Kresach Południowych dawnej Rzeczypospolitej, Przemyśl 2008.

Olszański T., Kresy Kresów. Stanisławów, Warszawa 2008.

Olszański T., Stanisławów jednak żyje, Warszawa 2010.

Pawłowiczowa M., Stanisławów – miasto Potockich [w:] Ród Potockich w odmęcie historii, red. Zbigniew Janeczek, Katowice 2010.

Stachowicz J., Miniony czas. Wspomnienia nauczyciela, Kraków 1994.

Stafińska K., Lucyna Kubicka 1940–2015, „Cracovia Leopolis” 2015, nr 3, s. 51

Stafińska K., Koło Stanisławowian, „Cracovia Leopolis” 2019, nr 3, 45–46.

Stanisławów i Ziemia Stanisławowska w II Rzeczypospolitej. Wojskowość – bezpieczeństwo – społeczeństwo – kultura, red. M. Kardas, A. A. Ostanek, P. Semków, Warszawa–Stanisławów 2016.

Szarłowski A., Stanisławów i powiat stanisławowski pod względem historycznym i statystyczno-gospodarczym, Stanisławów 1887.

Walentynowicz I., Prezydentowa Karolina Kaczorowska. Stanisławów, Sybir, Afryka, Londyn, Warszawa 2012.

Wierzejski L., Stanisławów gród Rewery, Wrocław 1998.

Wójcik J. I., Wiersze wybrane, wybór i układ wierszy R. Gawłowski, red. R. Sławczyński, Wrocław 2020.

Zabielny S., „My z Niego wszyscy”, o pomnikach Adama Mickiewicza na Kresach, „Namysłowskie Spotkania Kresowe” 2018, nr 1. Google Scholar