Agnotologia pedagogiczna (2). Ignorancja jako funkcja politycznego centralizmu i globalnego neoliberalizmu gospodarczego
Kazimierz Zbigniew Kwieciński
Członek rzeczywisty Polskiej Akademii Naukhttps://orcid.org/0000-0002-4993-5072
Abstrakt
Jest to drugi esej z serii „Agnotologia pedagogiczna”. Agnotologia to studia nad szerzeniem nietolerancji (R.N. Proctor). Autor analizuje tu dwa problemy, dotyczące ignorancji jako nieuniknionej funkcji politycznego centralizmu i neoliberalnej gospodarki globalnej. Te dwie wielkie, dominujące siły same w sobie są antyedukacyjne, ale też prowadzą do całkowitej, nieomal śmiertelnej destrukcji systemów edukacji zorganizowanej. Narasta populizm i neofaszyzm. Młodzież, zanurzona w konsumpcjonizmie, nie zauważa, że została przez ‘gerontokratów’ ograbiona z własnej przyszłości, nie buntuje się. Co mogą zrobić pedagodzy i nauczyciele? Wezwanie do edukacji działań do oporu.
Słowa kluczowe:
agnotologia, ignorancja powszechna, centralizm i neoliberalizm jako źródła powszechnej ignorancji, przetrwanie i opórBibliografia
Anwaruddin, S.M. (2015). Pedagogy of Ignorance. Educational Philosophy and Theory, 47(7), 734‒746. DOI: 10.1080/00131857.2014.914879. Google Scholar
Babicka-Wirkus, A. (2019). Kultura oporu w szkole. Działania – motywacje – przestrzeń. Wolters-Kluwer. Google Scholar
Balcerowicz, L. (1995). Research and education in the post-communist transition. Western paradigms and eastern agenda, Institut für die Wissenschaftenvon Menschen, TERC(8): 45‒55. Google Scholar
Barbazon, T. (2005). From revolution to revelation. Generation X, popular memory and cultural studies. Axhgate. Google Scholar
Bilińska-Suchanek, E. (2014). Opór w kulturze. Tradycja, edukacja, nowoczesność. Impuls. Google Scholar
Bilińska-Suchanek, E. (red.) (2009). Kreatywność oporu w edukacji. Adam Marszałek. Google Scholar
Brzeziński, J.M., Wallas, T. (red.) (2019). Uniwersytet XXI wieku. Między uniwersytetem Humboldta a uniwersytetem badawczym. Wyd. UAM. Google Scholar
Chomsky, N. (2000). Chomsky on miseducation. Edited and introduced by Donaldo Macego. Rownan and Littlefield Publ. Google Scholar
Czerepaniak-Walczak, M. (2013). Fabryka dyplomów czy universitas. Impuls. Google Scholar
Giroux, H.A., Witkowski, L. (2010). Edukacja i sfera publiczna. Idee i doświadczenia pedagogii radykalnej. Impuls. Google Scholar
Giroux, H.A. (1991). Reprodukcja, opór i akomodacja, tłum. P. Kwieciński, Nieobecne dyskursy, t. 1. Wyd. UMK. Google Scholar
Futyma, S. (2002). Wolnego rynku implikacje dla edukacji. Edytor. Google Scholar
Jędrychowska, M., Kłakówna, Z.A. (2007). To lubię! Podręcznik do języka polskiego. Klasa 1 gimnazjum. Wydawnictwo Edukacyjne. Google Scholar
Kłakówna, Z.A. (2014). Jakoś i jakość. Subiektywna kronika wypadków przy reformowaniu szkoły (1989‒2013). Universitas. Google Scholar
Kłakówna, Z.A., Steczko, I., Wiatr, K. (2007). Sztuka pisania. Podręcznik do języka polskiego. Klasy 1‒3 gimnazjum. Wydawnictwo Edukacyjne. Google Scholar
Kłakówna, Z.A., Wiatr, K., Steczko, I. (2007). To lubię! Podręcznik do języka polskiego. Książka dla nauczycieli i rodziców. Klasa 4. Wydawnictwo Edukacyjne. Google Scholar
Kowalski, S. (1984). Systemy oświatowe scentralizowane i zdecentralizowane w świetl wyników M.S. Archer. Socjologia Wychowania, 5(145): 39‒57. Google Scholar
Kurski, J. (2022a). Dziady i dybuki. Opowieść dygresyjna. Agora. Google Scholar
Kurski, J. (2022b). Rozmowa Michała Gołasia z Jarosławem Kurskim, autorem książki „Dziady i dybuki”, Gazeta Wyborcza – Wolna Sobota, 1‒2.10. Google Scholar
Kwiecińska-Zdrenka, M. (2022). Pokolenie (nie)obecne. Uwarunkowania i procesy obywatelskiej aktywności i bierności młodych dorosłych. PWN. Google Scholar
Kwieciński, Z. (1972a). Odpad szkolony na wsi. Studium socjopedagogiczne. IRWiR PAN. Google Scholar
Kwieciński, Z. (1972b). Funkcjonowanie szkoły w środowisku wiejskim. Studium wsi peryferyjnej. PWN. Google Scholar
Kwieciński, Z. (1972c). Funkcjonowanie szkoły wiejskiej w rejonie uprzemysławianym. PWN. Google Scholar
Kwieciński, Z. (1980). Drogi szkolne młodzieży a środowisko. WSiP. Google Scholar
Kwieciński, Z. (1987). Młodzież wobec wartości życia społecznego. Studia empiryczne. Wyd. UMK. Google Scholar
Kwieciński, Z. (2002a). Nieuniknione. Funkcje alfabetyzacji w dorosłości. Wyd. UMK. Google Scholar
Kwieciński, Z. (2002b). Wykluczanie. Wyd. UMK. Google Scholar
Kwieciński, Z. (2004). Przyszłość wychowania w świecie bez przyszłości. Horyzonty Wychowania, 3(6), 203‒207. Google Scholar
Kwieciński, Z. (2017a). Agnotologia pedagogiczna. Zarys problematyki. Trzy subiektywne opowieści. Studia Edukacyjne, 46, 23-38. DOI: 10.14746/se.2017.46.2. Google Scholar
Kwieciński, Z. (2017b). Edukacja publiczna w chybotliwej demokracji. Perspektywa pedagogiki krytycznej, Nauka, 3: 57‒70. Google Scholar
Kwieciński, Z. (2019). Florian Znaniecki jako pedagogiczny marzyciel. Studia Edukacyjne, 50: 35‒48. Google Scholar
Leder, A. (2014). Prześniona rewolucja. Ćwiczenia logiki historycznej. Wydawnictwo Krytyki Politycznej. Google Scholar
McLaren, P. (1992). Antystruktura oporu, tłum. E. Kiszkurno-Koziej, Nieobecne dyskursy, t. 2. Wyd. UMK. Google Scholar
McLaren, P. (2015). Życie w szkołach. Wprowadzenie do pedagogiki krytycznej, tłum. A. Dziemianowicz-Bąk, M. Starnawski. Wyd. DSW. Google Scholar
Nijakowski, L. (2013). Rozkosz zemsty. Socjologia historyczna mobilizacji ludobójczej. Scholar. Google Scholar
Potulicka, E. (2014). Neoliberalne reformy edukacji w Stanach Zjednoczonych. Od Ronalda Reagana do Baracka Obamy. Impuls. Google Scholar
Potulicka, E. (1993). Nowa Prawica a edukacja, cz. 1: Geneza reformy edukacji w Anglii i Walii. Edytor. Google Scholar
Potulicka, E. (1996). Nowa Prawica a edukacja, cz. 2: Reforma edukacji według modelu demokracji rynkowej oraz z perspektywy demokracji liberalnej i socjaldemokracji. Edytor. Google Scholar
Potulicka, E., Rutkowiak, J. (2010). Neoliberalne uwikłania edukacji. Impuls. Google Scholar
Potulicka, E., Hildebrandt-Wypych, D., Czech-Włodarczyk, C. (2012). Systemy edukacji w krajach europejskich. Impuls. Google Scholar
Proctor, R.N. (2008). A missing term to describe the cultural production of in ignorance (and its study). W: R.N. Proctor, L. Schliebinger (red.) Agnotology. The making and unmaking of ignorance. Stanford University Press. Google Scholar
Rancier, J. (1991). The ignorant schoolmaster. Five lessons in intellectual emancipation. Stan-ford University Press. Google Scholar
Raport Polska 2050 (2011). Zespół autorsko-redakcyjny: M. Kleiber, J. Kleer, A.P. Wierzbicki, G. Galwas, L. Kuźnicki, Z. Sadowski, Z. Strzelecki. Polska Akademia Nauk – Komitet Prognoz „Polska 2000 Plus” przy Prezydium PAN. Google Scholar
Reykowski, J. (2013). Różnice mentalności jako źródło ideologicznych konfliktów. Nauka, 3, 17‒43. Google Scholar
Rudnicki, P. (2009). Oblicza buntu w biografiach kontestatorów. Refleksje – wyzwalające uczenie się – zmiana. Wyd. DSW. Google Scholar
Rudnicki, P. (2016). Pedagogie małych działań. Krytyczne studium alternatyw edukacyjnych. Wyd. DSW. Google Scholar
San Giorgio, P. (2020). Przetrwać upadek cywilizacji i przeżyć. Praktyczny poradnik, tłum. F. Guillet. Editions Spotkania. Google Scholar
Stańczyk, P. (2013). Człowiek, wychowanie i praca w kapitalizmie. W stronę krytycznej pedagogiki pracy. Wyd. UG. Google Scholar
Szahaj, A. (2015). Inny kapitalizm jest możliwy. KiW. Google Scholar
Szkudlarek, T. (2005). Koniec pracy czy koniec zatrudnienia? Edukacja wobec presji światowego rynku. W: A. Kargulowa S.M. Kwiatkowski, T. Szkudlarek (red.) Rynek i kultura libe-ralna a edukacja. Impuls. Google Scholar
Szkudlarek, T. (1992). Mclaren i Agata: o pewnej możliwości interpretacji rytualnego oporu. Nieobecne dyskursy, t. 2. Wyd. UMK. Google Scholar
Sztompka, P. (2014). Po Kongresie Kultury Akademickiej. Nauka, 2: 19‒25. Google Scholar
Szwabowski, O. (2019). Nekrofilna produkcja akademicka i pieśni partyzantów. Wyd. UWr. Google Scholar
Śliwerski, B. (2009). Problemy współczesnej edukacji. Dekonstrukcja polityki oświatowej III RP. WAiP. Google Scholar
Tomusk, V. (red.) (2007). Creating the European Area Higher Education. Voices from the pheriphery, Springer, Dordrecht. Google Scholar
Tomusk, V. (2009). Three Bolognas and pizza pie. Notes on instytutionalization in European higher educational systems. International Studies in Sociology of Education, 1: 75‒95. Google Scholar
Witkowski, L. (2022). Dwanaście „grzechów głównych” reformy w nauce i na uczelniach (przed J. Gowinem i po nim). Zdanie, 3: 42‒50. Google Scholar
Ziemer, G. (2021). Jak wychować nazistę. Reportaż o fanatycznej edukacji, tłum. A.D. Kamińska. Znak. Google Scholar
Znaniecki, F. (1921). Upadek cywilizacji zachodniej. Szkic w pogranicza filozofii kultury i socjologii. Gebethner i Wolf. Google Scholar
Członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk
https://orcid.org/0000-0002-4993-5072
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Czasopismo publikowane jest na licencji Open Access CC BY-NC-ND 3.0. (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/pl/)
Redakcja wyraża zgodę na umieszczanie opublikowanych artykułów na stronach internetowych autorów, stronach internetowych jednostek naukowych i repozytoriów.