Agnotologia pedagogiczna (2). Ignorancja jako funkcja politycznego centralizmu i globalnego neoliberalizmu gospodarczego

Kazimierz Zbigniew Kwieciński

Członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk
https://orcid.org/0000-0002-4993-5072


Abstract

Jest to drugi esej z serii „Agnotologia pedagogiczna”. Agnotologia to studia nad szerzeniem nietolerancji (R.N. Proctor). Autor analizuje tu dwa problemy, dotyczące ignorancji jako nieuniknionej funkcji politycznego centralizmu i neoliberalnej gospodarki globalnej. Te dwie wielkie, dominujące siły same w sobie są antyedukacyjne, ale też prowadzą do całkowitej, nieomal śmiertelnej destrukcji systemów edukacji zorganizowanej. Narasta populizm i neofaszyzm. Młodzież, zanurzona w konsumpcjonizmie, nie zauważa, że została przez ‘gerontokratów’ ograbiona z własnej przyszłości, nie buntuje się. Co mogą zrobić pedagodzy i nauczyciele? Wezwanie do edukacji działań do oporu.


Keywords:

agnotologia, ignorancja powszechna, centralizm i neoliberalizm jako źródła powszechnej ignorancji, przetrwanie i opór


Anwaruddin, S.M. (2015). Pedagogy of Ignorance. Educational Philosophy and Theory, 47(7), 734‒746. DOI: 10.1080/00131857.2014.914879.   Google Scholar

Babicka-Wirkus, A. (2019). Kultura oporu w szkole. Działania – motywacje – przestrzeń. Wolters-Kluwer.   Google Scholar

Balcerowicz, L. (1995). Research and education in the post-communist transition. Western paradigms and eastern agenda, Institut für die Wissenschaftenvon Menschen, TERC(8): 45‒55.   Google Scholar

Barbazon, T. (2005). From revolution to revelation. Generation X, popular memory and cultural studies. Axhgate.   Google Scholar

Bilińska-Suchanek, E. (2014). Opór w kulturze. Tradycja, edukacja, nowoczesność. Impuls.   Google Scholar

Bilińska-Suchanek, E. (red.) (2009). Kreatywność oporu w edukacji. Adam Marszałek.   Google Scholar

Brzeziński, J.M., Wallas, T. (red.) (2019). Uniwersytet XXI wieku. Między uniwersytetem Humboldta a uniwersytetem badawczym. Wyd. UAM.   Google Scholar

Chomsky, N. (2000). Chomsky on miseducation. Edited and introduced by Donaldo Macego. Rownan and Littlefield Publ.   Google Scholar

Czerepaniak-Walczak, M. (2013). Fabryka dyplomów czy universitas. Impuls.   Google Scholar

Giroux, H.A., Witkowski, L. (2010). Edukacja i sfera publiczna. Idee i doświadczenia pedagogii radykalnej. Impuls.   Google Scholar

Giroux, H.A. (1991). Reprodukcja, opór i akomodacja, tłum. P. Kwieciński, Nieobecne dyskursy, t. 1. Wyd. UMK.   Google Scholar

Futyma, S. (2002). Wolnego rynku implikacje dla edukacji. Edytor.   Google Scholar

Jędrychowska, M., Kłakówna, Z.A. (2007). To lubię! Podręcznik do języka polskiego. Klasa 1 gimnazjum. Wydawnictwo Edukacyjne.   Google Scholar

Kłakówna, Z.A. (2014). Jakoś i jakość. Subiektywna kronika wypadków przy reformowaniu szkoły (1989‒2013). Universitas.   Google Scholar

Kłakówna, Z.A., Steczko, I., Wiatr, K. (2007). Sztuka pisania. Podręcznik do języka polskiego. Klasy 1‒3 gimnazjum. Wydawnictwo Edukacyjne.   Google Scholar

Kłakówna, Z.A., Wiatr, K., Steczko, I. (2007). To lubię! Podręcznik do języka polskiego. Książka dla nauczycieli i rodziców. Klasa 4. Wydawnictwo Edukacyjne.   Google Scholar

Kowalski, S. (1984). Systemy oświatowe scentralizowane i zdecentralizowane w świetl wyników M.S. Archer. Socjologia Wychowania, 5(145): 39‒57.   Google Scholar

Kurski, J. (2022a). Dziady i dybuki. Opowieść dygresyjna. Agora.   Google Scholar

Kurski, J. (2022b). Rozmowa Michała Gołasia z Jarosławem Kurskim, autorem książki „Dziady i dybuki”, Gazeta Wyborcza – Wolna Sobota, 1‒2.10.   Google Scholar

Kwiecińska-Zdrenka, M. (2022). Pokolenie (nie)obecne. Uwarunkowania i procesy obywatelskiej aktywności i bierności młodych dorosłych. PWN.   Google Scholar

Kwieciński, Z. (1972a). Odpad szkolony na wsi. Studium socjopedagogiczne. IRWiR PAN.   Google Scholar

Kwieciński, Z. (1972b). Funkcjonowanie szkoły w środowisku wiejskim. Studium wsi peryferyjnej. PWN.   Google Scholar

Kwieciński, Z. (1972c). Funkcjonowanie szkoły wiejskiej w rejonie uprzemysławianym. PWN.   Google Scholar

Kwieciński, Z. (1980). Drogi szkolne młodzieży a środowisko. WSiP.   Google Scholar

Kwieciński, Z. (1987). Młodzież wobec wartości życia społecznego. Studia empiryczne. Wyd. UMK.   Google Scholar

Kwieciński, Z. (2002a). Nieuniknione. Funkcje alfabetyzacji w dorosłości. Wyd. UMK.   Google Scholar

Kwieciński, Z. (2002b). Wykluczanie. Wyd. UMK.   Google Scholar

Kwieciński, Z. (2004). Przyszłość wychowania w świecie bez przyszłości. Horyzonty Wychowania, 3(6), 203‒207.   Google Scholar

Kwieciński, Z. (2017a). Agnotologia pedagogiczna. Zarys problematyki. Trzy subiektywne opowieści. Studia Edukacyjne, 46, 23-38. DOI: 10.14746/se.2017.46.2.   Google Scholar

Kwieciński, Z. (2017b). Edukacja publiczna w chybotliwej demokracji. Perspektywa pedagogiki krytycznej, Nauka, 3: 57‒70.   Google Scholar

Kwieciński, Z. (2019). Florian Znaniecki jako pedagogiczny marzyciel. Studia Edukacyjne, 50: 35‒48.   Google Scholar

Leder, A. (2014). Prześniona rewolucja. Ćwiczenia logiki historycznej. Wydawnictwo Krytyki Politycznej.   Google Scholar

McLaren, P. (1992). Antystruktura oporu, tłum. E. Kiszkurno-Koziej, Nieobecne dyskursy, t. 2. Wyd. UMK.   Google Scholar

McLaren, P. (2015). Życie w szkołach. Wprowadzenie do pedagogiki krytycznej, tłum. A. Dziemianowicz-Bąk, M. Starnawski. Wyd. DSW.   Google Scholar

Nijakowski, L. (2013). Rozkosz zemsty. Socjologia historyczna mobilizacji ludobójczej. Scholar.   Google Scholar

Potulicka, E. (2014). Neoliberalne reformy edukacji w Stanach Zjednoczonych. Od Ronalda Reagana do Baracka Obamy. Impuls.   Google Scholar

Potulicka, E. (1993). Nowa Prawica a edukacja, cz. 1: Geneza reformy edukacji w Anglii i Walii. Edytor.   Google Scholar

Potulicka, E. (1996). Nowa Prawica a edukacja, cz. 2: Reforma edukacji według modelu demokracji rynkowej oraz z perspektywy demokracji liberalnej i socjaldemokracji. Edytor.   Google Scholar

Potulicka, E., Rutkowiak, J. (2010). Neoliberalne uwikłania edukacji. Impuls.   Google Scholar

Potulicka, E., Hildebrandt-Wypych, D., Czech-Włodarczyk, C. (2012). Systemy edukacji w krajach europejskich. Impuls.   Google Scholar

Proctor, R.N. (2008). A missing term to describe the cultural production of in ignorance (and its study). W: R.N. Proctor, L. Schliebinger (red.) Agnotology. The making and unmaking of ignorance. Stanford University Press.   Google Scholar

Rancier, J. (1991). The ignorant schoolmaster. Five lessons in intellectual emancipation. Stan-ford University Press.   Google Scholar

Raport Polska 2050 (2011). Zespół autorsko-redakcyjny: M. Kleiber, J. Kleer, A.P. Wierzbicki, G. Galwas, L. Kuźnicki, Z. Sadowski, Z. Strzelecki. Polska Akademia Nauk – Komitet Prognoz „Polska 2000 Plus” przy Prezydium PAN.   Google Scholar

Reykowski, J. (2013). Różnice mentalności jako źródło ideologicznych konfliktów. Nauka, 3, 17‒43.   Google Scholar

Rudnicki, P. (2009). Oblicza buntu w biografiach kontestatorów. Refleksje – wyzwalające uczenie się – zmiana. Wyd. DSW.   Google Scholar

Rudnicki, P. (2016). Pedagogie małych działań. Krytyczne studium alternatyw edukacyjnych. Wyd. DSW.   Google Scholar

San Giorgio, P. (2020). Przetrwać upadek cywilizacji i przeżyć. Praktyczny poradnik, tłum. F. Guillet. Editions Spotkania.   Google Scholar

Stańczyk, P. (2013). Człowiek, wychowanie i praca w kapitalizmie. W stronę krytycznej pedagogiki pracy. Wyd. UG.   Google Scholar

Szahaj, A. (2015). Inny kapitalizm jest możliwy. KiW.   Google Scholar

Szkudlarek, T. (2005). Koniec pracy czy koniec zatrudnienia? Edukacja wobec presji światowego rynku. W: A. Kargulowa S.M. Kwiatkowski, T. Szkudlarek (red.) Rynek i kultura libe-ralna a edukacja. Impuls.   Google Scholar

Szkudlarek, T. (1992). Mclaren i Agata: o pewnej możliwości interpretacji rytualnego oporu. Nieobecne dyskursy, t. 2. Wyd. UMK.   Google Scholar

Sztompka, P. (2014). Po Kongresie Kultury Akademickiej. Nauka, 2: 19‒25.   Google Scholar

Szwabowski, O. (2019). Nekrofilna produkcja akademicka i pieśni partyzantów. Wyd. UWr.   Google Scholar

Śliwerski, B. (2009). Problemy współczesnej edukacji. Dekonstrukcja polityki oświatowej III RP. WAiP.   Google Scholar

Tomusk, V. (red.) (2007). Creating the European Area Higher Education. Voices from the pheriphery, Springer, Dordrecht.   Google Scholar

Tomusk, V. (2009). Three Bolognas and pizza pie. Notes on instytutionalization in European higher educational systems. International Studies in Sociology of Education, 1: 75‒95.   Google Scholar

Witkowski, L. (2022). Dwanaście „grzechów głównych” reformy w nauce i na uczelniach (przed J. Gowinem i po nim). Zdanie, 3: 42‒50.   Google Scholar

Ziemer, G. (2021). Jak wychować nazistę. Reportaż o fanatycznej edukacji, tłum. A.D. Kamińska. Znak.   Google Scholar

Znaniecki, F. (1921). Upadek cywilizacji zachodniej. Szkic w pogranicza filozofii kultury i socjologii. Gebethner i Wolf.   Google Scholar


Published
2023-04-21

Cited by

Kwieciński, K. Z. (2023). Agnotologia pedagogiczna (2). Ignorancja jako funkcja politycznego centralizmu i globalnego neoliberalizmu gospodarczego. Forum Nauk Społecznych, (1), 11–26. https://doi.org/10.31648/fns.8830

Kazimierz Zbigniew Kwieciński 
Członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk
https://orcid.org/0000-0002-4993-5072



License

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

Czasopismo publikowane jest na licencji Open Access CC BY-NC-ND 3.0. (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/pl/)
Redakcja wyraża zgodę na umieszczanie opublikowanych artykułów na stronach internetowych autorów, stronach internetowych jednostek naukowych i repozytoriów.