Wizualne przedstawienia religii i nowej duchowości w przestrzeni publicznej – na przykładzie Olsztyna i okolic
Agnieszka Zduniak
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawiehttps://orcid.org/0000-0001-5349-7469
Abstrakt
Kultura współczesna jest kulturą zdominowaną przez wszechobecność obrazów. Wizualne reprezentacje i manifestacje dotyczą także religii i duchowości. Celem artykułu jest prezentacja lokalnych przedstawień religii instytucjonalnej, religii sprywatyzowanej, nowej duchowości i religii kulturowej. Główną metodą badawczą jest analiza fotografii wykonanych w Olsztynie i okolicach miasta wiosną 2018 roku. Badania pozwoliły wyciągnąć wnioski m.in. o skonwencjonalizowanych obrazach religii.
Słowa kluczowe:
socjologia wizualna, socjologia religii, religia instytucjonalna, religijność sprywatyzowana, nowa duchowość, religia kulturowaBibliografia
Adamowski, J. (2011). Motywacje stawiania krzyży i kapliczek przydrożnych. W: J. Adamowski, M. Wójcicka (red.) Krzyże i kapliczki przydrożne jako znaki społecznej, kulturowej i religijnej pamięci (s. 17‒41). Wyd. UMCS. Google Scholar
Banks, M. (2009). Materiały wizualne w badaniach jakościowych. PWN. Google Scholar
Czarnowski, S. (1948). Kultura. Spółdzielnia Wydawnicza Książka. Google Scholar
Drozdowski, R. (2006). Obraza na obrazy. Strategie społecznego oporu wobec obrazów dominujących. Wyd. UAM. Google Scholar
Featherstone, M. (2001). Koncepcje kultury konsumenckiej. W: B. Heilbrunn, G. Foxall, M. Lambkin, F. Raajj (red.) Zachowania konsumenta. Koncepcja i badania europejskie (s. 305‒323). PWN. Google Scholar
Hervieu-Léger, D. (1999). Religia jako pamięć. Nomos. Google Scholar
Hochleitner, J. (2003). Warmińska sakralizacja przestrzeni ‒ krzyże, kapliczki i figury religijne, Echa Przeszłości, 4: 51‒66. Google Scholar
Kowalewski, M. Kowalewska, D. (2011). Katedry, kościoły, kaplice – co dzieje się z „symbolami Europy”? W: M. Kowalewski, A.M. Królikowska (red.) Miasto i sacrum (s. 75‒86). Nomos. Google Scholar
Kuprjaniuk, S. (2016). Mała architektura sakralna na Warmii od 1945 roku ze szczególnym uwzględnieniem kapliczek. Mantis. Google Scholar
Kuprjaniuk, S, Liżewska, I. (2012). Warmińskie kapliczki. Stowarzyszenie Wspólnota Kulturowa Borussia. Google Scholar
Mariański, J. (2011). Nowe formy religijności i duchowości we współczesnym mieście. W: M. Kowalewski, A. M. Królikowska (red.) Miasto i sacrum (s. 55‒74). Nomos. Google Scholar
Oleszkiewicz, M. (2011). Kapliczki z wizerunkiem Matki Bożej jako ludowa forma kultu maryjnego. W: J. Adamowski, M. Wójcicka (red.) Krzyże i kapliczki przydrożne jako znaki społecznej, kulturowej i religijnej pamięci (s. 198‒199). Wyd. UMCS. Google Scholar
Otto, R. (1968). Świętość. Elementy racjonalne w pojęciu bóstwa i ich stosunek do elementów racjonalnych. KiW. Google Scholar
Paczos, J. (2011). Floralne otoczenie przydrożnych krzyży. W: J. Adamowski, M. Wójcicka (red.) Krzyże i kapliczki przydrożne jako znaki społecznej, kulturowej i religijnej pamięci (s. 57‒67). Wyd. UMCS. Google Scholar
Popieliński, P. (2018). Przydrożne kapliczki na Warmii jako element dziedzictwa kulturowego regionu. Język. Religia. Tożsamość, 2: 283‒297. Google Scholar
Rogowski, Ł. (2012). Niewidzialne miasto jako przestrzeń synkretyczna i kulisy życia społecznego. Na przykładzie kategorii sakralne. W: M. Krajewski (red.) Niewidzialne miasto (s. 117‒132). Fundacja Bęc Zmiana. Google Scholar
Stachowska, E. (2010). Konsumpcja a religia. Komercjalizacja sacrum we współczesnym świecie. Przegląd Religioznawczy, 2(236): 119‒147. Google Scholar
Sztompka, P. (2005). Socjologia wizualna. Fotografia jako metoda badawcza. PWN. Google Scholar
Sztompka, P. (2012). Wyobraźnia wizualna i socjologia. W: M. Bogunia-Borowska, P. Sztompka (red.) Fotospołeczeństwo. Antologia tekstów z socjologii wizualnej (s. 11‒41). Znak. Google Scholar
Tokarska-Bakir, J. (2000). Obraz osobliwy. Hermeneutyczna lektura źródeł etnograficznych. Universitas. Google Scholar
Zawidzka, I. (2005). Kapliczki, figury i krzyże przydrożne w powiecie bocheńskim. Muzeum im. Stanisława Fischera. Google Scholar
Zduniak, A. (2017). Religijność, duchowość, nowa duchowość. Próba teoretycznego rozgraniczenia kluczowych pojęć współczesnej socjologii religii. Przegląd Religioznawczy, 2(264): 159‒170. Google Scholar
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
https://orcid.org/0000-0001-5349-7469
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Czasopismo publikowane jest na licencji Open Access CC BY-NC-ND 3.0. (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/pl/)
Redakcja wyraża zgodę na umieszczanie opublikowanych artykułów na stronach internetowych autorów, stronach internetowych jednostek naukowych i repozytoriów.