Instrumenty ochrony praw dziecka na gruncie materialnego i procesowego prawa karnego
Aleksandra Sikora
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztyniehttps://orcid.org/0000-0001-7791-2591
Kajetan Rainko
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztyniehttps://orcid.org/0000-0002-0029-5748
Abstrakt
Współcześnie prawa dziecka w coraz większym stopniu stają się przedmiotem zainteresowania różnych gałęzi prawa. Na gruncie prawa karnego i nauk pokrewnych na przestrzeni lat zmieniło się podejście do podmiotów prawa. Obecnie przedmiotem badań są nie tylko sprawcy czynów zabronionych, ale coraz większą uwagę poświęca się ich ofiarom. W tym ujęciu istotne jest badanie wpływu przestępstwa na psychikę poszkodowanych, a także tworzenie instytucji prawnych, które zapewnią im skuteczną ochronę. Ze względu na swoje uwarunkowania psychofizyczne dzieci stanowią szczególną grupę podmiotów prawa karnego. Celem artykułu było skatalogowanie norm prawa materialnego oraz prawa procesowego, ochraniających dobro dziecka. Zgodnie z przyjętą systematyką przedstawiono i opisano wybrane przestępstwa na szkodę małoletnich. Przybliżono także przepisy dotyczące przesłuchania małoletniego, które przyznają uprawnienia zarówno małoletniemu poszkodowanemu, jak i świadkowi. Zaprezentowane zostały również dane statystyczne związane z przesłuchaniem w trybie art. 185a-185b Kodeksu postępowania karnego. Z treści artykułu wynika, że polski system karny szeroko zajmuje się problematyką ochrony małoletnich, wprowadzając nowe regulacje oraz dostosowując istniejące przepisy do zmieniających się sposobów popełniania czynów zabronionych na ich szkodę. Z danych statystycznych wywnioskowano, że liczba przesłuchań dzieci w specjalnych warunkach, szczególnie w budynkach sądów, sukcesywnie się zwiększa, co jest zjawiskiem pozytywnym.
Słowa kluczowe:
małoletni, nieletni, Kodeks karny, postępowanie karne, przyjazny pokój, przestępstwa na szkodę małoletnichBibliografia
Literatura Google Scholar
Antoniak-Drożdż A., Przesłuchanie dziecka w procesie karnym – uwagi praktyczne, „Prokuratura i Prawo” 2006, nr 6. Google Scholar
Cieśliński M., Praktyka sądowa wysłuchiwania małoletnich w postępowaniach cywilnych w kontekście idei przyjaznego wysłuchiwania dziecka (komunikat o wynikach badania), „Prawo w Działaniu” 2015, nr 24. Google Scholar
Czerederecka A., Psychologiczne kryteria wysłuchania dziecka w sprawach rodzinnych i opiekuńczych, „Rodzina i Prawo” 2010, nr 14–15. Google Scholar
Góra-Błaszczykowska A. (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1: A rt. 1–729, Warszawa 2015. Google Scholar
Ignaczewski J., Komentarz ogólny do spraw opiekuńczych na tle wykonywania władzy rodzicielskiej, [w:] H. Ciepła, J. Ignaczewski, J. Skibińska-Adamowicz, Komentarz do spraw rodzinnych, Warszawa 2014. Google Scholar
Konaszewska J., Dziecko jako świadek w postępowaniu karnym. Postawy i doświadczenia sędziów i prokuratorów, „Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka” 2007, t. 6, nr 3. Google Scholar
Kosior R., Udział biegłego psychologa w przesłuchaniu dziecka, „Prokuratura i Prawo” 2010, nr 4. Google Scholar
Kwiatkowska-Darul V., Przesłuchanie dziecka w polskiej procedurze karnej – zagadnienie ogólne, „Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka” 2004, nr 6. Google Scholar
Łopatka A. (red.), Konwencja o prawach dziecka a prawo polskie, Warszawa 1991. Google Scholar
MacFarlane K., Feldmeth J.R., Saywitz K., Damon L., Krebs S., Dugan M., Przesłuchanie i diagnoza małego dziecka, Warszawa 2002. Google Scholar
Pastuszko R., Prawo do wysłuchania w postępowaniu sądowym a obowiązek wyjaśniająco-doradczy notariusza, „Rejent” 2003, nr 5. Google Scholar
Akty prawne Google Scholar
Konwencja o prawach dziecka, przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. (Dz.U. z 1991 r., Nr 120, poz. 526). Google Scholar
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 2019 r., poz. 2086 ze zm.). Google Scholar
Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2019 r., poz. 1460 ze zm.). Google Scholar
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz.U. z 2020 r., poz. 30 ze zm.). Google Scholar
Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2008 r., Nr 220, poz. 1431 ze zm.). Google Scholar
Orzecznictwo Google Scholar
Wyrok Sądu Najwyższego z 12 września 1977 r., sygn. akt II KR 20177, OSNPG 1987, z. 1, poz. 16. Google Scholar
Wyrok Sądu Najwyższego z 15 stycznia 1980 r., sygn. akt III KR 428/79. Google Scholar
Wyrok Sądu Najwyższego z 20 stycznia 1981 r., sygn. akt I KR 329/80. Google Scholar
Postanowienie Sądu Najwyższego z 15 grudnia 1998 r., I CKN 1122/98, OSN 1999, nr 6, poz. 119. Google Scholar
Postanowienie Sądu Najwyższego z 1 października 1998 r., I CKN 825/98. Google Scholar
Źródła interentowe Google Scholar
https://sjp.pwn.pl/sjp/swiadek;2528173.html. Google Scholar
https://www.edukacja.fdds.pl/?search=filtruj&option=com_szkolenia&optrs=4&criteria Google Scholar
=&blotem=45&rodzma. Google Scholar
Protection of the child as a witness in criminal and civil procedure Google Scholar
