Kradzież w latach 1700–1730 na podstawie ksiąg kryminalnych Dobczyc i Wiśnicza
Abstrakt
Celem niniejszego artykułu jest zarysowanie problemu kradzieży oraz przestępstw z nią powiązanych, jak i zbadanie sylwetek złoczyńców dokonujących tych czynów na terenie drobnych ośrodków miejskich dawnego województwa krakowskiego – Dobczyc i Nowego Wiśnicza w latach 1700–1730. Analizy zjawiska dokonano na podstawie 27 spraw sądowych z ksiąg kryminalnych miasta Dobczyc z lat 1699–1737 oraz miasta Nowego Wiśnicza z lat 1665–1785. Na ich podstawie udało się zidentyfikować 189 osób – sprawców przestępstw i ich pomocników. Lektura zachowanych zeznań pozwoliła na określenie ich trybu życia, sposobów kradzieży oraz przedmiotów jakie kradli. Uzyskane dane częściowo wskazują strukturę zawodową i społeczną tych sprawców, która różni się od struktury przestępców działających w dużych polskich miastach w XVI i XVII wieku. Orzeczone kary w znacznej większości korelują z orzecznictwem sądów dużych miast w podobnych sprawach z poprzednich wieków oraz z zaleceniami staropolskich znawców prawa. Wyniki te umożliwiają ustalenie w pewnym stopniu tego, kim byli sprawcy tych przestępstw oraz jakie mieli motywy.
Słowa kluczowe:
przestępczość staropolska, XVIII wiek, kradzież, historia prawa, historia prawa karnegoBibliografia
Źródła Google Scholar
Acta Nigra Maleficorum Wisniciae (1665–1785). Księga czarna złoczyńców Sądu Kryminalnego w Wiśniczu (1665–1785), oprac. i wyd. W. Uruszczak, B. Migda, A. Karabowicz, A. Uruszczak, Kraków 2010. Google Scholar
[Czechowicz J.], Praktyka kryminalna to jest wzór rozważnego i porządnego spraw kryminalnych sądzenia, według praw przyzwoitych i przystosowanych, zdaniem autorów poważnych przez..., Chełmno 1769. Google Scholar
Groicki B., Artykuły prawa maydeburskiego, które zową Speculum Saxonum z lacińskiego języka na polski przełożone y znowu drukowane. Roku Pańskiego 1629, Przemyśl 1760. Google Scholar
Groicki B., Porządek sądów y spraw mieyskich prawa maydeburskiego w Koronie Polskiey w Krakowie drukowany roku pańskiego 1616, Przemyśl 1760. Google Scholar
Księga kryminalna miasta Dobczyc 1699–1737, oprac. i wyd. M. Mikuła, Kraków 2013. Google Scholar
Literatura Google Scholar
Baliński M., Lipski T., Starożytna Polska. Województwo krakowskie, Sandomierz 2015. Google Scholar
Kamler M., Kary za przestępstwa pospolite w dużych miastach polski w drugiej połowie XVI i pierwszej połowie XVII wieku, „Kwartalnik Historyczny” 1994, R. CI, nr 3. Google Scholar
Kamler M., Świat przestępczy w Polsce XVI i XVII stulecia, Warszawa 1991. Google Scholar
Kamler M., Złoczyńcy. Przestępczość w Koronie w drugiej połowie XVI i w pierwszej połowie XVII wieku, Warszawa 2010. Google Scholar
Karpiński A., Paupers. O mieszkańcach Warszawy XVI i XVII wieku, Warszawa 1983. Google Scholar
Karpiński A., Przestępczość we Lwowie w końcu XVI i XVII wieku, „Przegląd Historyczny” 1996, nr 87/4. Google Scholar
Maisel M., Poznańskie prawo karne do końca XVI wieku, Poznań 1963. Google Scholar
Mikołajczyk M., Proces kryminalny w miastach Małopolski XVI–XVIII wieku, Katowice 2013. Google Scholar
Sadowski P., Gmina Pcim. Monografia geograficzno-historyczna, Pcim 2003. Google Scholar
Sprutta J., Przestępczość nieletnich w Polsce nowożytnej (XVI–XVIII wiek), „Nauczyciel i Szkoła” 2016, t. 1(59). Google Scholar
Tomaszewski E., Ceny w Krakowie w latach 1601–1795, Lwów 1934. Google Scholar
Walczak B., Najstarszy polski słowniczek gwary złodziejskiej, „Kronika Miasta Poznania” 1993, nr 1–2. Google Scholar
