Zmiana warunków realizacji umów handlowych – COVID-19 jako przesłanka zastosowania klauzuli rebus sic stantibus
Kacper Łaskarzewski
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie UWMhttps://orcid.org/0009-0005-1591-0749
Abstrakt
Pandemia spowodowana chorobą zakaźną COVID-19 miała zauważalny wpływ na stosunki gospodarcze, które opierają się w dużej mierze na długoterminowości umów. Okoliczności te skutkowały niejednokrotnie trudnościami w realizacji warunków kontraktów przez przedsiębiorców. Chcąc zaradzić sytuacji, strony umowy mogły podjąć próby dostosowania łączących ich umów do ówcześnie panującej sytuacji. Jednym z narzędzi mogła być uregulowana w przepisie artykułu 3571 Kodeksu cywilnego klauzula nadzwyczajnej zmiany stosunków. Celem artykułu jest porównanie różnych sposobów modyfikacji umowy, której wykonanie stało się rażąco utrudnione; takich jak porozumienie między stronami, klauzula siły wyższej, czy, po spełnieniu odpowiednich przesłanek, skorzystanie z pomocy sądu w powołaniu na klauzulę rebus sic stantibus. W dalszej części artykuły, przytoczone zostaną trzy charakterystyczne linie orzecznicze, które wykształciły się w kontekście tzw. dużej klauzuli. W oparciu o rozbudowane linie orzecznicze przytoczone w artykule można stwierdzić, że pandemia COVID-19 oraz jej wpływ na obrót gospodarczy mogła z powodzeniem zostać uznana za przyczynę nadzwyczajnej zmiany stosunków uzasadniającą ingerencję sądów w umowy handlowe. Ingerencja ta jednak dopuszczalna była tylko w przypadkach, kiedy uzależniona była od następstw nadzwyczajnych zmian stosunków, takich jak rażąca strata grożąca jednej ze stron czy też nadmierna trudność w realizacji postanowień umownych oraz wyłącznie w kontekście konkretnych umów handlowych poddanych pod rozwagę sądu.
Słowa kluczowe:
COVID-19, pandemia, umowy handlowe, klauzula rebus sic stantibusBibliografia
Literatura Google Scholar
Balwicka-Szczyrba M., Sylwestrzak A. (red.), Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, 2023, Lex. Google Scholar
Strugała R., Realizacja uprawnienia do żądania ukształtowania zobowiązania umownego na podstawie klauzuli rebus sic stantibus (art. 3571 K.C.), „Palestra” 2021, nr 4. Google Scholar
Orzecznictwo Google Scholar
Wyrok SA w Gdańsku z 27 stycznia 2020 r., sygn. akt V AGa 110/19, Lex nr 2946474. Google Scholar
Wyrok SA w Warszawie z 25 maja 2022 r., sygn. akt VII AGa 1100/21, Lex nr 3452783. Google Scholar
Wyrok SA w Warszawie z 10 października 2017 r., sygn. akt VI ACa 1556/16, Lex nr 2451334. Google Scholar
Wyrok SN z 13 maja 2021 r., sygn. akt V CSKP 83/21, Lex nr 3174818. Google Scholar
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie UWM
https://orcid.org/0009-0005-1591-0749
