Rzeczywiste i deklarowane postawy wobec ryzyka finansowego wśród studentów Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie
Justyna Brzezicka
Katedra Ekonomiki Nieruchomości i Procesu Inwestycyjnego, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowiehttps://orcid.org/0000-0001-9500-1054
Katarzyna Pirożek
Wydział Geoinżynierii, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w OlsztyniePaweł Grabowski
Wydział Geoinżynierii, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w OlsztynieAbstrakt
Artykuł poświęcono zagadnieniu rzeczywistych i deklarowanych postaw wobec ryzyka wśród studentów Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Badania przeprowadzono z wykorzystaniem formularza ankiety (100 kwestionariuszy) w grudniu 2022 r. jako rozszerzenie pracy realizowanej przez studentów w ramach pracy dyplomowej. W ankiecie poproszono respondentów o zidentyfikowanie własnej postawy wobec ryzyka (awersja do ryzyka, poszukiwanie ryzyka, postawa neutralna wobec ryzyka), a następnie oceniono ich rzeczywistą postawę wobec ryzyka za pomocą metody ekwiwalentu pewności, znanego na gruncie ekonomii behawioralnej. Badanie miało na celu identyfikację postaw wobec ryzyka wśród studentów oraz zidentyfikowanie różnic między ich rzeczywistymi a deklarowanymi postawami wobec ryzyka. Najważniejsze wnioski z badania są następujące. Studenci nie są świadomi własnych postaw wobec ryzyka – tylko ok. 30% studentów wykazuje zgodność między rzeczywistymi a deklarowanymi postawami. Zgodnie z rzeczywistymi danymi respondenci unikający ryzyka stanowią 41%, osoby o postawie neutralnej wobec ryzyka 21%, a osoby poszukujące ryzyka 38%. W przypadku danych deklarowanych było to odpowiednio: 50%, 6% i 34%.
Słowa kluczowe:
ekonomia behawioralna, teoria perspektywy, awersja do ryzyka, poszukiwanie ryzykaBibliografia
Adamczyk, M. (2018). Profil wykształcenia ekonomicznego a skłonność do podejmowania ryzyka. Horyzonty Wychowania, 17(44), 113-123. https://doi.org/10.17399/HW.2018.174411. Google Scholar
Barberis, N., Jin, L. J., & Wang, B. (2021). Prospect Theory and Stock Market Anomalies. The Journal of Finance, 76(5), 2639-2687. http://dx.doi.org/10.1111/jofi.13061.
Crossref
Google Scholar
Brzezicka, J., & Wiśniewski, R. (2014). Homo Oeconomicus and Behavioral Economics. Contemporary Economics, 8(4), 353-364. https://doi.org/10.5709/ce.1897-9254.150.
Crossref
Google Scholar
Brzezicka, J., & Tomal, M. (2023). Estimation of the Utility Function of Money and Housing Based on the Cumulative Prospect Theory. Real Estate Management and Valuation, 31(3), 83-92. https://doi.org/10.2478/remav-2023-0024.
Crossref
Google Scholar
Camerer, C., & Loewenstein, G. (2004). Behavioral Economics: Past. Present, Future. In C.F. Camerer, G. Loewenstein, & M. Rabin (Eds.). Advances in Behavioral Economics. Princeton and Oxford: Princeton University Press.
Crossref
Google Scholar
Guyse, J.L. (2001). Certainty Equivalence. In: S.I. Gass, & C.M. Harris (Eds.). Encyclopedia of Operations Research and Management Science. New York: Springer.
Crossref
Google Scholar
Jajuga, K. (2018). Zarządzanie ryzykiem. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Google Scholar
Kahneman, D., & Tversky, A. (1979). Prospect Theory: An Analysis of Decision Under Risk. Econometrica, 47(2), 363-391. http://dx.doi.org/10.2307/1914185.
Crossref
Google Scholar
Kahneman, D. (2003). Maps of Bounded Rationality: Psychology for Behavioral Economics. American Economic Review, 93(5), 1449-1475. http://dx.doi.org/10.1257/000282803322655392.
Crossref
Google Scholar
Kahneman, D. (2011). Thinking, Fast and Slow. Londyn: UK Allen Lane. Google Scholar
McDermott, R. (2001). Risk-Taking in International Politics: Prospect Theory in American Foreign Policy. Michigen: University of Michigan Press. Google Scholar
Pawlonka, T. (2021). Stosunek do ryzyka a kontekst decyzyjny w świetle teorii perspektywy – wyniki badań eksperymentalnych. In M. Wasilewski, & A. Wasilewska (Eds.). Wyzwania współczesnych finansów. Warszawa: Wydawnictwo SGGW. Google Scholar
Pesendorfer, W. (2006). Behavioral Economics Comes of Age: A Review Essay on Advances in Behavioral Economics. Journal of Economic Literature, 44 (3), 712-721. http://dx.doi.org/10.1257/jel.44.3.712.
Crossref
Google Scholar
Rieger, M.O., Wang M., & Hens, T. (2017). Estimating Cumulative Prospect Theory Parameters from an International Survey. Theory and Decision, 82(4), 567-596. http://dx.doi.org/10.1007/s11238-016-9582-8.
Crossref
Google Scholar
Saran, J. (2019). Student pedagogicznych studiów niestacjonarnych w sytuacji dostrzeganych zagrożeń i niepewności. Edukacja Ustawiczna Dorosłych, 104(1), 105-122. Retrieved from https://edukacjaustawicznadoroslych.eu/index.php/pl/eud/2019/1/9. Google Scholar
Thaler, R.H. (2000). From Homo Economicus to Homo Sapiens. The Journal of Economic Perspectives, 14(1), 133-141. http://dx.doi.org/10.1257/jep.14.1.133.
Crossref
Google Scholar
Tomal, M., & Brzezicka, J. (2023). Certainty Equivalent, Risk Attitudes and Housing. Applied Economics Letters, 30(18), 2576-2580. http://dx.doi.org/10.1080/13504851.2022.2099797.
Crossref
Google Scholar
Tyszka, T. (2010). Decyzje: perspektywa psychologiczna i ekonomiczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar. Google Scholar
Tyszka, T., & Domurat, A. (2004). Czy istnieje ogólna skłonność jednostki do ryzyka? Decyzje, 2, 85-104. Retrieved from https://journals.kozminski.edu.pl/pl/journal/decyzje. Google Scholar
Tyszka, T., & Zaleśkiewicz, T. (2001). Racjonalność decyzji. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne. Google Scholar
Tversky, A., & Kahneman, D. (1992). Advances in Prospect Theory: Cumulative Representation of uncertainty. Journal of Risk and Uncertainty, 5, 297-323. https://doi.org/10.1007/BF00122574.
Crossref
Google Scholar
Werner, K.M., & Zank, H. (2019). A Revealed Reference Point for Prospect Theory. Economic Theory, 67(4), 731-773. https://doi.org/10.1007/s00199-017-1096-2.
Crossref
Google Scholar
Neumann, J. von, & Morgenstern, O. (1944). Theory of Games and Economic Behavior. Princeton: Princeton University Press. Google Scholar
Zaleśkiewicz, T. (2011). Psychologia ekonomiczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Google Scholar
Zhang, Z. (2023). Certainty Equivalent, Risk Premium and Asset Pricing. In: Fundamental Problems and Solutions in Finance. Singapore: Springer Nature.
Crossref
Google Scholar
Katedra Ekonomiki Nieruchomości i Procesu Inwestycyjnego, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
https://orcid.org/0000-0001-9500-1054
Wydział Geoinżynierii, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Wydział Geoinżynierii, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Każdy Autor składa oświadczenie, że praca nie była wcześniej publikowana (pod tym samym lub innym tytułem, nie stanowi również części innej publikacji) oraz nie narusza praw autorskich innych osób. Jednocześnie Autor przenosi na wydawcę wyłączne prawo wydania i rozpowszechniania tego utworu drukiem w formie zwartej publikacji czasopisma oraz w formie publikacji elektronicznej.
Czasopismo udostępnione jest na licencji Creative Commons CC-BY-NC-ND
