Rola państwa w determinowaniu skuteczności ubezpieczeń środowiskowych
Malwina Lemkowska
Katedra Ubezpieczeń, Wydział Ekonomii, Uniwersytet Ekonomiczny w PoznaniuRésumé
Troska o środowisko naturalne rodzi konieczność rozwoju organizacyjnego (konstrukcyjnego) systemowych narzędzi zarządzania ryzykiem środowiskowym, w tym ubezpieczeń gospodarczych. Celem badań była odpowiedź na pytanie: jakie są przesłanki skuteczności ubezpieczeń w zarządzaniu ryzykiem środowiskowym i jaką rolę w ich kształtowaniu pełni/powinno pełnić państwo? Przyjęto założenie wielowymiarowości pojęcia skuteczności i podmiotocentryczną koncepcję ryzyka. Przeprowadzono opis i wyjaśnianie, realizowane na podstawie dedukcji jako metody wnioskowania logicznego. Atrybuty środowiska naturalnego - dobra wspólnego oraz występowanie efektów zewnętrznych działalności człowieka uzasadniają ingerencję państwa w system zarządzania ryzykiem środowiskowym. Dodatkowo bierność ubezpieczycieli i potencjalnych ubezpieczonych wzmaga konieczność aktywności władz. Może ona mieć wymiar czynnościowy (aktywne, merytoryczne uczestnictwo w wykonywaniu czynności) bądź inicjujący lub organizacyjny (budowanie bodźców i platformy współpracy). Skuteczność systemu zarządzania ryzykiem (w ujęciu makroekonomicznym) jest warunkowana jego skutecznością na poziomie mikro (stopniem osiągnięcia celów ubezpieczycieli i ubezpieczonych). Teza ta powinna determinować dobór i konstrukcję instrumentarium polityki ubezpieczeniowej państwa.
Mots-clés :
ubezpieczenia środowiskowe, zarządzanie ryzykiem środowiskowym, polityka ubezpieczeniowaRéférences
Borowski J. 2013. Teoria przedsiębiorstwa w świetle teorii ekonomii i zarządzania. Optimum. Studia Ekonomiczne, 3 (63): 79-89.
Comments on the BiolS Study on The Implementation of The Environmental Liability Directive and Related Financial Security Issues. 2010. CEA, NLI-ENV-10-015.
Commission Regulation (EU) No 267/2010 of 24 March 2010 on the application of Article 101(3) of the Treaty on the Functioning of the European Union to certain categories of agreements, decisions and concerted practices in the insurance sector, OJ L 83/1 (access: 30.3.2010).
Directive 2004/35/CE of the European Parliament and of the Council of 21 April 2004 on environmental liability with regard to the prevention and remedying of environmental damage, OJ L 143/56 2004.
Environmental Risk. 2012. ACE European Risk Briefing.
European Parliament Resolution on the insurance of natural and man-made disasters. 2013. European Parliament, 2013/2174(INI).
Fedorowicz Z. 1971. Dynamiczny czy statyczny system finansowy. Finanse, 5: 1-11.
Green Paper of 16 April 2013 on the insurance of natural and man-made disasters. 2013. European Commission, Strasbourg, COM/2013/0213.
Griffin R.W. 2008. Podstawy zarządzania organizacjami. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Guidelines on the applicability of Article 101 of the Treaty on the Functioning of the European Union to horizontal co-operation agreements. 2011. European Commission, OJ C 11/1 14.1.2011.
Handschke J. 1989. Memoriał w sprawie ubezpieczeń gospodarczych w Polsce. In: Studia ubezpieczeniowe. T.11. Ed. T. Sangowski. Wyd. PWE, Oddział w Poznaniu, Warszawa - Poznań.
Handschke J. 1998. Pojęcie, treść i zasady polityki ubezpieczeniowej - rozważania nie tylko metodologiczne. In: Studia Ubezpieczeniowe. Ed. T. Sangowski. Wyd. Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, Poznań.
Hardt Ł. 2009. Czy ekonomia radzi sobie z wyjaśnianiem i opisywaniem rzeczywistości? Refleksje o stanie teorii ekonomii w obliczu globalnego kryzysu gospodarczego lat 2008 -2009. Studia Ekonomiczne, 3-4: 168-170.
II Polityka ekologiczna państwa. 2000. Rada Ministrów, Warszawa (dokument z perspektywą do roku 2025).
Jeżowski P. 2000. Ekonomia środowiska a ekonomia ekologiczna. In: Ochrona środowiska i ekorozwój. Ed. P. Jeżowski. Wyd. SGH, Warszawa.
Kreid E. 1979. Wskaźnik efektywności ubezpieczeń majątkowych. In: Studia Ubezpieczeniowe. T. 4. Ed. L. Pokorzyński. Wyd. PTE, Oddział w Poznaniu, Warszawa - Poznań.
Łańcucki J. 1975. Pojęcie efektywności ochrony ubezpieczeniowej i możliwości jej mierzenia. In: Studia ubezpieczeniowe. T. 2. Ed. J. Szpunar. Wyd. PWN, Warszawa - Poznań.
Łemkowska M. 2010. Fuzje i przejęcia a wartość zakładu ubezpieczeń. Wyd. Poltext, Warszawa.
Lewandowski T. 2014. Rola praw człowieka w dobie zmian klimatycznych. In: Prawo wobec wyzwań współczesności. T. 8. Ed. N. Buchowska, P. Filipiak, B. Guzik, P. Wiliński. Wyd. Nauk. Silva Rerum, Poznań.
Liability claims trends: emerging risks and rebounding economic drivers. 2014. Sigma, 4, www.swissre.com (access: 19.02.2015).
Loureiro M.Ł. 2014. Claiming Environmental Damages in the Prestige Oil Spill Court Case (Spain). Association of Environmental and Resource Economists Newsletter, 34(1): 20-25.
Matuszak-Flejszman A. 2007. System zarządzania środowiskowego w organizacji. Wyd. AE, Poznań.
Matuszak-Flejszman A. 2010. Determinanty doskonalenia systemu zarządzania środowiskowego zgodnego z wymaganiami normy ISO 14001. Wyd. UEP, Poznań.
Michalak J. 2009. Ryzyka społeczne a ochrona ubezpieczeniowa - kilka propozycji nieortodoksyjnych. Insurance Department, Poznań University of Business and Economics, Poznań (research meeting, February 2011 - not published).
Minoli D.M., Bell J.N.B. 2002. Insurer perception of environmental management systems regarding insurance for pollution. JEAPM, 4(3): 357-358.
Olson M. 2012. Logika działania zbiorowego. Dobra publiczne i teoria grup. Wyd. Nauk. Scholar, Warszawa.
Orlicka J. 2010. Wyłączenie grupowe dla porozumień dotyczących standardowych warunków ubezpieczenia - stan obecny i postulaty de lege ferenda. Rozprawy Ubezpieczeniowe, 9(2), www.rf.gov.pl (access: 24.02.2017).
Polityka ekologiczna państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016. 2008. Rada Ministrów, Warszawa.
Report from the Commission to the Council, The European Parliament, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions under Article 14(2) of Directive 2004/35/CE on the environmental liability with regard to the prevention and remedying of environmental damage. 2010. European Commission, Brussels, C0M/2010/0581.
REMEDE project: Resource Equivalency Methods for Assessing Environmental Damage in the EU. http://www.envliability.eu/index.htm.
Rozporządzenie Rady Ministrów z 22 marca 2011 r. w sprawie wyłączenia niektórych rodzajów porozumień, zawieranych między przedsiębiorcami prowadzącymi działalność ubezpieczeniową, spod zakazu porozumień ograniczających konkurencję, Journal of Laws of 2011, no 67, item 355.
Rozporządzenie Rady Ministrów z 30 lipca 2007 r. w sprawie wyłączenia niektórych rodzajów porozumień, zawieranych między przedsiębiorcami prowadzącymi działalność ubezpieczeniową, spod zakazu porozumień ograniczających konkurencję, Journal of Laws of 2007, no 137, item 964.
Semkow J. 1989. Ekonomia a ekologia. Wyd. II. PWN, Warszawa.
Stan prawny ubezpieczeń obowiązkowych w Polsce. 2013. Ed. E. Kowalewski. PIU, Warszawa.
Study on the Implementation effectiveness of the Environmental Liability Directive (ELD) and Related Financial Security Issues. Final Report. 2009. Bio Intelligence Service, Report for the European Commission.
The European Union's (EU) 7th Environment Action Programme (7th EAP): Decision No 1386/2013/EU of the European Parliament and the Council of 20 November 2013 on a General Union Environment Action Programme to 2020 "Living well, within the limits of our planet", OJ L 354/171 28.12.2013.
Treaty establishing the European Atomic Energy Community (Euratom), consolidated version -OJ C 84/01 30.03.2010.
Ustawa z 11 lipca 2014 roku o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw, Journal of Laws of 2014, item 1101.
Ustawa z 13 kwietnia 2007 roku o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie, Journal of Laws of 2007, no 75, item 493.
Ustawa z 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, consolidated text, Journal of Laws of 2013, item 1232.
Ustawa z 29 listopada 2000 r. Prawo atomowe, consolidated text, Journal of Laws of 2014, item 1512.
Wilczyński W. 1987. System funkcjonowania gospodarki - doświadczenia i warunki sukcesu. Lecture held on Polish Economists Congress (not published).
Zarys ekonomii sektora publicznego. 2010. Ed. M. Brol. Wyd. UE, Wrocław.
Żylicz T. 2004. Ekonomia środowiska i zasobów naturalnych. PWE, Warszawa.
Comments on the BiolS Study on The Implementation of The Environmental Liability Directive and Related Financial Security Issues. 2010. CEA, NLI-ENV-10-015.
Commission Regulation (EU) No 267/2010 of 24 March 2010 on the application of Article 101(3) of the Treaty on the Functioning of the European Union to certain categories of agreements, decisions and concerted practices in the insurance sector, OJ L 83/1 (access: 30.3.2010).
Directive 2004/35/CE of the European Parliament and of the Council of 21 April 2004 on environmental liability with regard to the prevention and remedying of environmental damage, OJ L 143/56 2004.
Environmental Risk. 2012. ACE European Risk Briefing.
European Parliament Resolution on the insurance of natural and man-made disasters. 2013. European Parliament, 2013/2174(INI).
Fedorowicz Z. 1971. Dynamiczny czy statyczny system finansowy. Finanse, 5: 1-11.
Green Paper of 16 April 2013 on the insurance of natural and man-made disasters. 2013. European Commission, Strasbourg, COM/2013/0213.
Griffin R.W. 2008. Podstawy zarządzania organizacjami. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Guidelines on the applicability of Article 101 of the Treaty on the Functioning of the European Union to horizontal co-operation agreements. 2011. European Commission, OJ C 11/1 14.1.2011.
Handschke J. 1989. Memoriał w sprawie ubezpieczeń gospodarczych w Polsce. In: Studia ubezpieczeniowe. T.11. Ed. T. Sangowski. Wyd. PWE, Oddział w Poznaniu, Warszawa - Poznań.
Handschke J. 1998. Pojęcie, treść i zasady polityki ubezpieczeniowej - rozważania nie tylko metodologiczne. In: Studia Ubezpieczeniowe. Ed. T. Sangowski. Wyd. Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, Poznań.
Hardt Ł. 2009. Czy ekonomia radzi sobie z wyjaśnianiem i opisywaniem rzeczywistości? Refleksje o stanie teorii ekonomii w obliczu globalnego kryzysu gospodarczego lat 2008 -2009. Studia Ekonomiczne, 3-4: 168-170.
II Polityka ekologiczna państwa. 2000. Rada Ministrów, Warszawa (dokument z perspektywą do roku 2025).
Jeżowski P. 2000. Ekonomia środowiska a ekonomia ekologiczna. In: Ochrona środowiska i ekorozwój. Ed. P. Jeżowski. Wyd. SGH, Warszawa.
Kreid E. 1979. Wskaźnik efektywności ubezpieczeń majątkowych. In: Studia Ubezpieczeniowe. T. 4. Ed. L. Pokorzyński. Wyd. PTE, Oddział w Poznaniu, Warszawa - Poznań.
Łańcucki J. 1975. Pojęcie efektywności ochrony ubezpieczeniowej i możliwości jej mierzenia. In: Studia ubezpieczeniowe. T. 2. Ed. J. Szpunar. Wyd. PWN, Warszawa - Poznań.
Łemkowska M. 2010. Fuzje i przejęcia a wartość zakładu ubezpieczeń. Wyd. Poltext, Warszawa.
Lewandowski T. 2014. Rola praw człowieka w dobie zmian klimatycznych. In: Prawo wobec wyzwań współczesności. T. 8. Ed. N. Buchowska, P. Filipiak, B. Guzik, P. Wiliński. Wyd. Nauk. Silva Rerum, Poznań.
Liability claims trends: emerging risks and rebounding economic drivers. 2014. Sigma, 4, www.swissre.com (access: 19.02.2015).
Loureiro M.Ł. 2014. Claiming Environmental Damages in the Prestige Oil Spill Court Case (Spain). Association of Environmental and Resource Economists Newsletter, 34(1): 20-25.
Matuszak-Flejszman A. 2007. System zarządzania środowiskowego w organizacji. Wyd. AE, Poznań.
Matuszak-Flejszman A. 2010. Determinanty doskonalenia systemu zarządzania środowiskowego zgodnego z wymaganiami normy ISO 14001. Wyd. UEP, Poznań.
Michalak J. 2009. Ryzyka społeczne a ochrona ubezpieczeniowa - kilka propozycji nieortodoksyjnych. Insurance Department, Poznań University of Business and Economics, Poznań (research meeting, February 2011 - not published).
Minoli D.M., Bell J.N.B. 2002. Insurer perception of environmental management systems regarding insurance for pollution. JEAPM, 4(3): 357-358.
Olson M. 2012. Logika działania zbiorowego. Dobra publiczne i teoria grup. Wyd. Nauk. Scholar, Warszawa.
Orlicka J. 2010. Wyłączenie grupowe dla porozumień dotyczących standardowych warunków ubezpieczenia - stan obecny i postulaty de lege ferenda. Rozprawy Ubezpieczeniowe, 9(2), www.rf.gov.pl (access: 24.02.2017).
Polityka ekologiczna państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016. 2008. Rada Ministrów, Warszawa.
Report from the Commission to the Council, The European Parliament, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions under Article 14(2) of Directive 2004/35/CE on the environmental liability with regard to the prevention and remedying of environmental damage. 2010. European Commission, Brussels, C0M/2010/0581.
REMEDE project: Resource Equivalency Methods for Assessing Environmental Damage in the EU. http://www.envliability.eu/index.htm.
Rozporządzenie Rady Ministrów z 22 marca 2011 r. w sprawie wyłączenia niektórych rodzajów porozumień, zawieranych między przedsiębiorcami prowadzącymi działalność ubezpieczeniową, spod zakazu porozumień ograniczających konkurencję, Journal of Laws of 2011, no 67, item 355.
Rozporządzenie Rady Ministrów z 30 lipca 2007 r. w sprawie wyłączenia niektórych rodzajów porozumień, zawieranych między przedsiębiorcami prowadzącymi działalność ubezpieczeniową, spod zakazu porozumień ograniczających konkurencję, Journal of Laws of 2007, no 137, item 964.
Semkow J. 1989. Ekonomia a ekologia. Wyd. II. PWN, Warszawa.
Stan prawny ubezpieczeń obowiązkowych w Polsce. 2013. Ed. E. Kowalewski. PIU, Warszawa.
Study on the Implementation effectiveness of the Environmental Liability Directive (ELD) and Related Financial Security Issues. Final Report. 2009. Bio Intelligence Service, Report for the European Commission.
The European Union's (EU) 7th Environment Action Programme (7th EAP): Decision No 1386/2013/EU of the European Parliament and the Council of 20 November 2013 on a General Union Environment Action Programme to 2020 "Living well, within the limits of our planet", OJ L 354/171 28.12.2013.
Treaty establishing the European Atomic Energy Community (Euratom), consolidated version -OJ C 84/01 30.03.2010.
Ustawa z 11 lipca 2014 roku o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw, Journal of Laws of 2014, item 1101.
Ustawa z 13 kwietnia 2007 roku o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie, Journal of Laws of 2007, no 75, item 493.
Ustawa z 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, consolidated text, Journal of Laws of 2013, item 1232.
Ustawa z 29 listopada 2000 r. Prawo atomowe, consolidated text, Journal of Laws of 2014, item 1512.
Wilczyński W. 1987. System funkcjonowania gospodarki - doświadczenia i warunki sukcesu. Lecture held on Polish Economists Congress (not published).
Zarys ekonomii sektora publicznego. 2010. Ed. M. Brol. Wyd. UE, Wrocław.
Żylicz T. 2004. Ekonomia środowiska i zasobów naturalnych. PWE, Warszawa.
Lemkowska, M. (2017). Rola państwa w determinowaniu skuteczności ubezpieczeń środowiskowych. Olsztyn Economic Journal, 12(2), 197–211. https://doi.org/10.31648/oej.2805
Malwina Lemkowska
Katedra Ubezpieczeń, Wydział Ekonomii, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
Katedra Ubezpieczeń, Wydział Ekonomii, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
Licence
An Author declares that his paper has not been published before (under the same or another title, or is a part of another publication) and does not infringe copyrights of other persons**. At the same time, the Author transfers to the Publisher the exclusive right to publish and to circulate this work in print in the form of a non-serial journal publication and in a form of an electronic publication.
The journal is available on Creative Common license CC-BY-NC-ND
