Środki manipulacji wykorzystywane w reklamie
Jacek Michalak
Wydział Nauk Ekonomicznych, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztyniehttps://orcid.org/0000-0001-8803-8182
Mateusz Stypiński
Wydział Nauk Ekonomicznych, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w OlsztynieAbstrakt
Celem badań było zweryfikowanie, jak wybrane środki manipulacji stosowane w reklamie oddziałują na postępowanie konsumentów. Badanie przeprowadzono metodą sondażu diagnostycznego z wykorzystaniem autorskiego kwestionariusza ankiety, który zamieszczono na kilku portalach społecznościowych. Uczestniczyły w nich 102 celowo wybrane osoby. Z zebranych informacji wynika, że respondenci są świadomi tego, że manipulacja jest powszechnie stosowana w reklamie. Do najczęściej spotykanych przez nich form tego rodzaju działań należy zaliczyć fragmentację przekazu reklamowego oraz wykorzystywanie autorytetu lub popularności osób występujących w reklamie. Pierwszy z wymienionych środków wywiera na nich relatywnie silny wpływ. Do innych o podobnym znaczeniu zaliczono: stwarzanie pozorów naukowości, idealizację oraz oddziaływanie na ludzkie emocje. Manipulacja w reklamie często prowadzi do sytuacji, w których konsumenci decydują się na zakup produktów, które w rzeczywistości nie są im potrzebne. Mechanizmy manipulacyjne, takie jak tworzenie sztucznych potrzeb, wykorzystywanie psychologicznych trików czy tworzenie presji społecznej, skutecznie wpływają na wybory konsumenckie. W rezultacie często są nabywane przedmioty, których zakup nie przynosi konsumentom rzeczywistej satysfakcji ani korzyści.
Słowa kluczowe:
manipulacja, reklamaBibliografia
Antosik, M. (2014). Człowiek współczesny w obliczu manipulacji. Warmińsko-Mazurski Kwartalnik Naukowy, Nauki Społeczne, 1, 39-50. Google Scholar
Belch, G.E., & Belch, M.A. (2014). Advertising and Promotion: An Integrated Marketing Communications Perspective. Singapur: McGraw-Hill Education. Google Scholar
Biela, B. (2016). Typy i mechanizmy manipulacji w mediach. Studia Pastoralne, 12, 286-311. Google Scholar
Bralczyk, J. (1995). Język na sprzedaż, czyli o tym, jak język służy reklamie i jak reklama używa języka. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Google Scholar
Cialdini, R. (2009). Wywieranie wpływu na ludzi: teoria i praktyka. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Google Scholar
Debczyńska, P., & Rollnik-Sadowska, E. (2021). Manipulacja i perswazja w reklamie skierowanej do dzieci i młodzieży. Akademia Zarządzania, 5(2), 8-30. Google Scholar
Harwas-Napierała, B. (2005). Etyczne aspekty manipulacji. Poznańskie Studia Teologiczne, 18, 247-258. Google Scholar
Hrycaj, P. (2007). I Ty będziesz nosił Kosmodisk…, czyli słów kilka o roli reklamy w reumatologii. Reumatologia, 45(6), 415-417. Google Scholar
Kliś, M. (2010). Kształtowanie się znaczenia pojęcia „manipulacja. In J. Aksman (Ed.). Manipulacja, pedagogiczno-społeczne aspekty, Część I, Interdyscyplinarne aspekty manipulacji. Kraków: Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Google Scholar
Konieczny, M. (2023). Manipulacja, perswazja i socjotechnika jako formy wywierania wpływu. Studia Prawnicze. Rozprawy i Materiały, 2(33). Google Scholar
Lepa, A. (1992). Manipulowanie człowiekiem jako problem współczesnej pedagogii. Journal of the Society for Psychological Anthropology, 17, 77-87. Google Scholar
Lewiński, P.H. (1999). Retoryka reklamy. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. Google Scholar
Liber-Kwiecińska, K. (2023). Emocje na celowniku – antyukraińskie komentarze w mediach społecznościowych. Socjolingwistyka, 37(1), 217-238. https://doi.org/10.17651/SOCJOLING.37.12.
Crossref
Google Scholar
Łukaszewski, W., Doliński, D., Maruszewski, T., & Ohme, K. (2009). ABC manipulacji. Charaktery. Magazyn Psychologiczny, 10(153), 51. Google Scholar
Michalska, B. (2014). „Pigułka szczęścia”, czyli o kreacji świata na internetowych stronach gabinetów stomatologicznych (leksyka wartościująca). Łódź. Wydawnictwo: Uniwersytetu Łódzkiego.
Crossref
Google Scholar
Moroz, A. (2022). Psychologiczny wpływ reklamy na działanie ludzi. Kyiv: Drahomanov National Pedagogical University. Google Scholar
Nowacki, R. (2009). Reklama – wiarygodne źródło informacji czy narzędzie manipulacji? Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Ekonomiczne Problemy Usług, 1, 339-348. Google Scholar
Piecychna, B. (2020). Przymiotniki i imiesłowy przymiotnikowe czynne w przekładzie tekstów reklamowych z języka angielskiego na język polski. Prace Językoznawcze, 22(4), 103-119.
Crossref
Google Scholar
Rychlewicz, A. (2023). 6 reguł Cialdiniego, o których powinieneś pamiętać, budując zaangażowanie kandydata. Praca.pl. https://www.praca.pl/poradniki/dla-pracodawcow/6-regul-cialdiniego,o-ktorych-powinienes-pamietac,budujac-zaangazowanie-kandydata_pr-1599.html. Google Scholar
Skorupka, A. (2023). Filozoficzne spojrzenie na reguły wpływu społecznego. Management and Quality – Zarządzanie i Jakość, 5(2), 263. Google Scholar
Szulczewski, M. (1982). Informacja i współdziałanie. Warszawa: Książka i Wiedza. Google Scholar
Wydział Nauk Ekonomicznych, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
https://orcid.org/0000-0001-8803-8182
Wydział Nauk Ekonomicznych, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Każdy Autor składa oświadczenie, że praca nie była wcześniej publikowana (pod tym samym lub innym tytułem, nie stanowi również części innej publikacji) oraz nie narusza praw autorskich innych osób. Jednocześnie Autor przenosi na wydawcę wyłączne prawo wydania i rozpowszechniania tego utworu drukiem w formie zwartej publikacji czasopisma oraz w formie publikacji elektronicznej.
Czasopismo udostępnione jest na licencji Creative Commons CC-BY-NC-ND
