„Poezjo! jakie twoje imię?” – nazwy własne w lirykach Juliana Tuwima
Abstract
Przedmiotem artykułu są nazwy własne w wybranych utworach poetyckich Juliana Tuwima. Dorobek poety jest tematem wielu opracowań, zwłaszcza literaturoznawczych. Badacze (np. Michał Głowiński, Ryszard Matuszewski) szczegółowo omówili najważniejsze aspekty tej poezji oraz cechy jej poetyki. Zwracali też uwagę na językowy aspekt tej twórczości, jednak w niewielkim stopniu interesowała ich warstwa onimiczna wierszy. Tymczasem poezja Tuwima jest źródłem bogatego zbioru nazw własnych, występujących samodzielnie lub stanowiących człony poetyckich metafor i porównań. Autorka omawia wybrane nazwy z perspektywy ich funkcjonalności, a jednocześnie zadaje pytania dotyczące narzędzi badawczych onomastyki literackiej i ich przydatności w interpretacji poetyckich onomastykonów.
Schlagworte:
nazwy własne, onomastyka literacka, Julian TuwimLiteraturhinweise
Tuwim J. (1986): Wiersze 1. Oprac. A. Kowalczykowa. Warszawa. Google Scholar
Tuwim J. (1986): Wiersze wybrane. Oprac. M. Głowiński. Wrocław–Warszawa–Kraków. Google Scholar
Tuwim J. (1990): Juwenilia. T. 1–2. Oprac. T. Januszewski, A. Bałakier. Warszawa. Google Scholar
Tuwim J. (2005): Kwiaty polskie. Wrocław–Warszawa–Kraków. Google Scholar
Czopek-Kopciuch B. (2010): Funkcje nazw własnych w poezji Zbigniewa Herberta (na przykładzie tomiku „Pan Cogito”). [W:] Nazwy własne a społeczeństwo. T. 1. Red. R. Łobodzińska. Łask, s. 445–452. Google Scholar
Dziadek A. (2021): Slave to the rhythm? „Forum Poetyki” 25, s. 74–85. Google Scholar
Gawliński S. (1996): Julian Tuwim – poezja przeciwieństw. [W:] Stulecie Skamandrytów. Red. K. Biedrzycki. Kraków, s. 69–82. Google Scholar
Głowiński M. (1986): Wstęp. [W:] Tuwim Julian. Wiersze Wybrane. Oprac. M. Głowiński. Wrocław–Warszawa–Kraków, s. III–LXVIII. Google Scholar
Górski K. (1963): Onomastyka w literaturze polskiej XIX i XX wieku: zarys problematyki. „Pamiętnik Literacki” 54/2, s. 401–416. Google Scholar
Graf M. (2020): Onimiczne imponderabilia. Kilka uwag o ekwiwalentach nazw własnych we współczesnej prozie polskiej. [W:] „Język Artystyczny”. T. 17: Obrzeża, marginesy, rudymenty…. Red. A. Rejter. Katowice, s. 9–33. Google Scholar
Graf M. (2021): „Nie starczy ust do wymówienia przelotnych imion twoich, wodo” – nazwy własne w twórczości Wisławy Szymborskiej. „Onomastica” 65, s. 103–118. Google Scholar
Graf M., Graf P. (2018): Nazwa w butonierce – wokół onimii tekstu poetyckiego (na przykładzie poezji Brunona Jasieńskiego). „Onomastica” 62, s. 15–31. Google Scholar
Jurkowska M. (2017): Motywy apokaliptyczne w poezji Julina Tuwima. [W:] Julian Tuwim: tradycja, recepcja, perspektywy badawcze. Red. E. Gorlewska, M. Jurkowska, K. Korotkich. Białystok, s. 263–284. Google Scholar
Kiszka B. (2016): Od „Hollywood” po mistyczne „Koluszki” – nazwy własne w poezji Kazimierza Wierzyńskiego. [W:] Bogactwo polszczyzny w świetle jej historii. T. 6. Red. J. Przyklenk, W. Wilczek. Katowice, s. 83–99. Google Scholar
Kiszka B. (2019): Buicki, Royce’y i Hispany – o nazwach własnych w twórczości Juliana Tuwima. [W:] Bogactwo polszczyzny w świetle jej historii. T. 7. Red. W. Wilczek. Katowice, s. 54–68. Google Scholar
Kiszka-Pytel B. (2020): Upmany i Anrikleje, Czuje i Nieczuje, czyli o wpływie nazw własnych na interpretację wybranych tomów poezji Jana Kasprowicza. „Prace Językoznawcze” XXII/2, s. 67–78. Google Scholar
Kuczyńska-Koschany K. (2021): Tuwim. Pęknięcie. Łódź. Google Scholar
Matuszewski R. (1986): Poeta rzeczy ostatecznych i rzeczy pierwszych (o recepcji twórczości Juliana Tuwima). [W:] Julian Tuwim. Wiersze 1. Red. A. Kowalczykowa. Warszawa, s. 5–119. Google Scholar
Osiurak M. (2017): Muzyczność poezji Juliana Tuwima. [W:] Julian Tuwim: tradycja, recepcja perspektywy badawcze. Red. E. Gorlewska, M. Jurkowska, K. Korotkich. Białystok, s. 63–75. Google Scholar
Pajdzińska A. (2010): Antroponimy w poezji Wisławy Szymborskiej. [W:] W świecie nazw. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Czesławowi Kosylowi. Red. H. Pelcowa. Lublin, s. 301–312. Google Scholar
Rejter A. (2016): Nazwa własna wobec gatunku i dyskursu. Katowice. Google Scholar
Sarnowska-Giefing I. (2003): Od onimu do gatunku tekstu. Nazewnictwo w satyrze polskiej do 1820 roku. Poznań. Google Scholar
