Z zagadnień motywacji jednostek frazeologicznych - pisz na Berdyczów
Iwona Kosek
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w OlsztynieAbstrakt
Artykuł stanowi próbę opisania motywacji (w rozumieniu A. M. Lewickiego) nieco dziś
zapomnianej jednostki frazeologicznej pisz na Berdyczów (używanej, gdy chce się kogoś
zbyć). Część pierwsza zawiera uwagi na temat budowy i znaczenia jednostki, część druga
dotyczy motywacji. Autorka przytacza kilka możliwych hipotez, wysuwając sugestię,
że dla współczesnego znaczenia związku istotne są konotacje łączące się z Berdyczowem,
zwłaszcza kojarzenie go z miejscem dalekim, odległym.
Słowa kluczowe:
frazeologizm, nazwa wlasna, motywacja, konotacjaBibliografia
Adalberg S. (1894): Księga przysłów, przypowieści i wyrażeń przysłowiowych polskich. Warszawa. Google Scholar
Bogusławski A. (1989): Uwagi o pracy nad frazeologią. [W:] Studia z polskiej leksykografii współczesnej. Red. Z. Saloni. T. 3. Białystok, s. 13–30. Google Scholar
Biolik M. (1988): Nazwy wodne Warmii i Mazur świadectwem przeszłości tych ziem. [W:] Onomastyka w dydaktyce szkolnej i społecznej. Materiały z VI Konferencji Onomastycznej. Red. E. Homa. Szczecin, s. 291–299. Google Scholar
Chlebda W. (2005): Szkice o skrzydlatych słowach. Opole. Google Scholar
Chlebda W. (red.) (2007): Frazeologia a językowe obrazy świata przełomu wieków. Opole. Google Scholar
Doroszewski W. (red.) (1958–1969): Słownik języka polskiego. T. I–XI. Warszawa (SJPDor.). Google Scholar
Encyklopedia Kresów (2004). Red. nacz. M. Karolczuk-Kędzierska. Słowo wstępne S. Lem. Kraków. Google Scholar
Jędrzejko E. (2002): Obrazki z dziejów Polski – czyli jeszcze o historyczno-kulturowym aspekcie frazeologii i paremiologii. [W:] Problemy frazeologii europejskiej V. Red. A. M. Lewicki. Lublin, s. 61–78. Google Scholar
Karłowicz J. (1879): Przyczynek do zbioru przysłów, piosenek, ucinków i przypowieści od nazw rodowych i miejscowych. „Dwutygodnik Naukowy Poświęcony Archeologii, Historii i Lingwistyce”. Red. T. Ziemięcki. T. II, nr 19. Kraków. Google Scholar
Kłosińska K. (2013): Co w mowie piszczy. Poznań. Google Scholar
Kopaliński W. (1985): Słownik mitów i tradycji kultury. Warszawa. Google Scholar
Kozioł-Chrzanowska E. (2015): Czy współcześnie powstają przysłowia? [W:] Nowe zjawiska w języku, tekście i komunikacji V. Frazeologizmy. Red. I. Kosek, R. Makarewicz, K. Zawilska. Olsztyn, s. 138–146. Google Scholar
Krasnowolski A. (1899/1907): Słowniczek frazeologiczny. Poradnik dla piszących. Wyd. II popr. i uzup. Warszawa 1907. Wyd. I. Warszawa 1899. Google Scholar
Krasnowolski A. (1906): Przenośnie mowy potocznej. Cz. II: Życie praktyczne i duchowe. Warszawa. Google Scholar
Krzyżanowski J. (red.) (1969–1978): Nowa księga przysłów i wyrażeń przysłowiowych polskich. T. 1–4. Warszawa. Google Scholar
Lewicki A. M. (1982): O motywacji frazeologizmów. [W:] Z problemów frazeologii polskiej i słowiańskiej. T. I. Red. S. Basaj, D. Rytel, s. 33–47. Przedruk [W:] Lewicki 2003. Google Scholar
Lewicki A. M. (1985): Motywacja globalna frazeologizmów. Znaczenie przenośne, symboliczne i stereotypowe. [W:] Z problemów frazeologii polskiej i słowiańskiej. T. III. Red. S. Basaj, D. Rytel, s. 7–23. Przedruk [W:] Lewicki 2003. Google Scholar
Lewicki A. M. (1986): Składnia związków frazeologicznych. „Biuletyn PTJ” XL, s. 75–82. Google Scholar
Lewicki A. M. (2001): Wstępne uwagi o frazach. „Prace Filologiczne” XLVI, s. 389–402. Google Scholar
Lewicki A. M. (2003): Studia z teorii frazeologii. Łask. Google Scholar
Lewicki A. M., Pajdzińska A. (2001): Frazeologia. [W:] Współczesny język polski. Red. J. Bartmiński. Lublin, s. 315–333. Google Scholar
Rutkowski M. (2012): Słownik metafor i konotacji nazw własnych. Olsztyn. Google Scholar
Siekierzyński A. (1872): Korespondencja „Gazety Polskiej”. Odessa, 30 lipca 1872. „Gazeta Polska” nr 192. Google Scholar
Skorupka S. (1985): Słownik frazeologiczny języka polskiego. Wyd. IV. Warszawa. Google Scholar
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Red. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski. (1880–1914). T. 1–15. Warszawa. Google Scholar
Szpila G. (2003): Krótko o przysłowiu. Kraków. Google Scholar
Teliya V., Bragina N., Oparina E., Sandomierskaja I. (1998): Phraseology as a language of culture: its role in the representation of a collective mentality. [W:] Phraseology. Theory, Analysis and Applications. Ed. by A. P. Cowie. Oxford, s. 55–75.
Crossref
Google Scholar
Walicki A. (1874): Przyczynek do zbioru przysłów naszych, z powodu świeżo wydanego dzieła Aleksandra Weryhy-Darowskiego. [W:] Kalendarz powszechny ilustrowany na rok zwyczajny 1875. Warszawa, s. 128–143. Google Scholar
Weryha-Darowski A. (1874): Przysłowia polskie odnoszące się do nazwisk szlacheckich i miejscowości. Poznań. Google Scholar
Węgrzyn I. (2014): Inna historia berdyczowskich bałagułów. „Wielogłos” 2 (20), s. 35–51; doi: 10.4467/2084395XWI.14.021.2822 Google Scholar
Wilamowski M., Wnęk K., Ziblikiewicz L. A. (1998): Leksykon polskich powiedzeń historycznych. Kraków. Google Scholar
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.