Z zagadnień motywacji jednostek frazeologicznych - pisz na Berdyczów

Iwona Kosek

doi:10.31648/pj.6587

On motivation of phraseological units – pisz na Berdyczów

Iwona Kosek

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

DOI: https://doi.org/10.31648/pj.6587

Abstract

The article is an attempt to describe the motivation (as understood by A. M. Lewicki)
of a slightly forgotten Polish phraseological unit – pisz na Berdyczów (used when a speaker
wants to get rid of someone: lit. ‘write to Berdyczów’; Berdyczów – a city in Ukraine).
The first part of the article contains a few remarks on the structure and meaning of the
unit, while its second part discusses motivation. The author presents possible hypotheses
related to the motivation of the unit, suggesting that the connotations with Berdyczów
as an unknown remote place are most important for the contemporary understanding
of the analysed phraseological unit.

Keywords:

phraseologism, proper name, motivation, connotation

References

Adalberg S. (1894): Księga przysłów, przypowieści i wyrażeń przysłowiowych polskich. Warszawa. Google Scholar

Bogusławski A. (1989): Uwagi o pracy nad frazeologią. [W:] Studia z polskiej leksykografii współczesnej. Red. Z. Saloni. T. 3. Białystok, s. 13–30. Google Scholar

Biolik M. (1988): Nazwy wodne Warmii i Mazur świadectwem przeszłości tych ziem. [W:] Onomastyka w dydaktyce szkolnej i społecznej. Materiały z VI Konferencji Onomastycznej. Red. E. Homa. Szczecin, s. 291–299. Google Scholar

Chlebda W. (2005): Szkice o skrzydlatych słowach. Opole. Google Scholar

Chlebda W. (red.) (2007): Frazeologia a językowe obrazy świata przełomu wieków. Opole. Google Scholar

Doroszewski W. (red.) (1958–1969): Słownik języka polskiego. T. I–XI. Warszawa (SJPDor.). Google Scholar

Encyklopedia Kresów (2004). Red. nacz. M. Karolczuk-Kędzierska. Słowo wstępne S. Lem. Kraków. Google Scholar

Jędrzejko E. (2002): Obrazki z dziejów Polski – czyli jeszcze o historyczno-kulturowym aspekcie frazeologii i paremiologii. [W:] Problemy frazeologii europejskiej V. Red. A. M. Lewicki. Lublin, s. 61–78. Google Scholar

Karłowicz J. (1879): Przyczynek do zbioru przysłów, piosenek, ucinków i przypowieści od nazw rodowych i miejscowych. „Dwutygodnik Naukowy Poświęcony Archeologii, Historii i Lingwistyce”. Red. T. Ziemięcki. T. II, nr 19. Kraków. Google Scholar

Kłosińska K. (2013): Co w mowie piszczy. Poznań. Google Scholar

Kopaliński W. (1985): Słownik mitów i tradycji kultury. Warszawa. Google Scholar

Kozioł-Chrzanowska E. (2015): Czy współcześnie powstają przysłowia? [W:] Nowe zjawiska w języku, tekście i komunikacji V. Frazeologizmy. Red. I. Kosek, R. Makarewicz, K. Zawilska. Olsztyn, s. 138–146. Google Scholar

Krasnowolski A. (1899/1907): Słowniczek frazeologiczny. Poradnik dla piszących. Wyd. II popr. i uzup. Warszawa 1907. Wyd. I. Warszawa 1899. Google Scholar

Krasnowolski A. (1906): Przenośnie mowy potocznej. Cz. II: Życie praktyczne i duchowe. Warszawa. Google Scholar

Krzyżanowski J. (red.) (1969–1978): Nowa księga przysłów i wyrażeń przysłowiowych polskich. T. 1–4. Warszawa. Google Scholar

Lewicki A. M. (1982): O motywacji frazeologizmów. [W:] Z problemów frazeologii polskiej i słowiańskiej. T. I. Red. S. Basaj, D. Rytel, s. 33–47. Przedruk [W:] Lewicki 2003. Google Scholar

Lewicki A. M. (1985): Motywacja globalna frazeologizmów. Znaczenie przenośne, symboliczne i stereotypowe. [W:] Z problemów frazeologii polskiej i słowiańskiej. T. III. Red. S. Basaj, D. Rytel, s. 7–23. Przedruk [W:] Lewicki 2003. Google Scholar

Lewicki A. M. (1986): Składnia związków frazeologicznych. „Biuletyn PTJ” XL, s. 75–82. Google Scholar

Lewicki A. M. (2001): Wstępne uwagi o frazach. „Prace Filologiczne” XLVI, s. 389–402. Google Scholar

Lewicki A. M. (2003): Studia z teorii frazeologii. Łask. Google Scholar

Lewicki A. M., Pajdzińska A. (2001): Frazeologia. [W:] Współczesny język polski. Red. J. Bartmiński. Lublin, s. 315–333. Google Scholar

Rutkowski M. (2012): Słownik metafor i konotacji nazw własnych. Olsztyn. Google Scholar

Siekierzyński A. (1872): Korespondencja „Gazety Polskiej”. Odessa, 30 lipca 1872. „Gazeta Polska” nr 192. Google Scholar

Skorupka S. (1985): Słownik frazeologiczny języka polskiego. Wyd. IV. Warszawa. Google Scholar

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Red. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski. (1880–1914). T. 1–15. Warszawa. Google Scholar

Szpila G. (2003): Krótko o przysłowiu. Kraków. Google Scholar

Teliya V., Bragina N., Oparina E., Sandomierskaja I. (1998): Phraseology as a language of culture: its role in the representation of a collective mentality. [W:] Phraseology. Theory, Analysis and Applications. Ed. by A. P. Cowie. Oxford, s. 55–75.
Crossref Google Scholar

Walicki A. (1874): Przyczynek do zbioru przysłów naszych, z powodu świeżo wydanego dzieła Aleksandra Weryhy-Darowskiego. [W:] Kalendarz powszechny ilustrowany na rok zwyczajny 1875. Warszawa, s. 128–143. Google Scholar

Weryha-Darowski A. (1874): Przysłowia polskie odnoszące się do nazwisk szlacheckich i miejscowości. Poznań. Google Scholar

Węgrzyn I. (2014): Inna historia berdyczowskich bałagułów. „Wielogłos” 2 (20), s. 35–51; doi: 10.4467/2084395XWI.14.021.2822 Google Scholar

Wilamowski M., Wnęk K., Ziblikiewicz L. A. (1998): Leksykon polskich powiedzeń historycznych. Kraków. Google Scholar

Download