Z zagadnień motywacji jednostek frazeologicznych - pisz na Berdyczów

Iwona Kosek

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie


Аннотация

Artykuł stanowi próbę opisania motywacji (w rozumieniu A. M. Lewickiego) nieco dziś
zapomnianej jednostki frazeologicznej pisz na Berdyczów (używanej, gdy chce się kogoś
zbyć). Część pierwsza zawiera uwagi na temat budowy i znaczenia jednostki, część druga
dotyczy motywacji. Autorka przytacza kilka możliwych hipotez, wysuwając sugestię,
że dla współczesnego znaczenia związku istotne są konotacje łączące się z Berdyczowem,
zwłaszcza kojarzenie go z miejscem dalekim, odległym.


Ключевые слова:

frazeologizm, nazwa wlasna, motywacja, konotacja


Adalberg S. (1894): Księga przysłów, przypowieści i wyrażeń przysłowiowych polskich. Warszawa.   Google Scholar

Bogusławski A. (1989): Uwagi o pracy nad frazeologią. [W:] Studia z polskiej leksykografii współczesnej. Red. Z. Saloni. T. 3. Białystok, s. 13–30.   Google Scholar

Biolik M. (1988): Nazwy wodne Warmii i Mazur świadectwem przeszłości tych ziem. [W:] Onomastyka w dydaktyce szkolnej i społecznej. Materiały z VI Konferencji Onomastycznej. Red. E. Homa. Szczecin, s. 291–299.   Google Scholar

Chlebda W. (2005): Szkice o skrzydlatych słowach. Opole.   Google Scholar

Chlebda W. (red.) (2007): Frazeologia a językowe obrazy świata przełomu wieków. Opole.   Google Scholar

Doroszewski W. (red.) (1958–1969): Słownik języka polskiego. T. I–XI. Warszawa (SJPDor.).   Google Scholar

Encyklopedia Kresów (2004). Red. nacz. M. Karolczuk-Kędzierska. Słowo wstępne S. Lem. Kraków.   Google Scholar

Jędrzejko E. (2002): Obrazki z dziejów Polski – czyli jeszcze o historyczno-kulturowym aspekcie frazeologii i paremiologii. [W:] Problemy frazeologii europejskiej V. Red. A. M. Lewicki. Lublin, s. 61–78.   Google Scholar

Karłowicz J. (1879): Przyczynek do zbioru przysłów, piosenek, ucinków i przypowieści od nazw rodowych i miejscowych. „Dwutygodnik Naukowy Poświęcony Archeologii, Historii i Lingwistyce”. Red. T. Ziemięcki. T. II, nr 19. Kraków.   Google Scholar

Kłosińska K. (2013): Co w mowie piszczy. Poznań.   Google Scholar

Kopaliński W. (1985): Słownik mitów i tradycji kultury. Warszawa.   Google Scholar

Kozioł-Chrzanowska E. (2015): Czy współcześnie powstają przysłowia? [W:] Nowe zjawiska w języku, tekście i komunikacji V. Frazeologizmy. Red. I. Kosek, R. Makarewicz, K. Zawilska. Olsztyn, s. 138–146.   Google Scholar

Krasnowolski A. (1899/1907): Słowniczek frazeologiczny. Poradnik dla piszących. Wyd. II popr. i uzup. Warszawa 1907. Wyd. I. Warszawa 1899.   Google Scholar

Krasnowolski A. (1906): Przenośnie mowy potocznej. Cz. II: Życie praktyczne i duchowe. Warszawa.   Google Scholar

Krzyżanowski J. (red.) (1969–1978): Nowa księga przysłów i wyrażeń przysłowiowych polskich. T. 1–4. Warszawa.   Google Scholar

Lewicki A. M. (1982): O motywacji frazeologizmów. [W:] Z problemów frazeologii polskiej i słowiańskiej. T. I. Red. S. Basaj, D. Rytel, s. 33–47. Przedruk [W:] Lewicki 2003.   Google Scholar

Lewicki A. M. (1985): Motywacja globalna frazeologizmów. Znaczenie przenośne, symboliczne i stereotypowe. [W:] Z problemów frazeologii polskiej i słowiańskiej. T. III. Red. S. Basaj, D. Rytel, s. 7–23. Przedruk [W:] Lewicki 2003.   Google Scholar

Lewicki A. M. (1986): Składnia związków frazeologicznych. „Biuletyn PTJ” XL, s. 75–82.   Google Scholar

Lewicki A. M. (2001): Wstępne uwagi o frazach. „Prace Filologiczne” XLVI, s. 389–402.   Google Scholar

Lewicki A. M. (2003): Studia z teorii frazeologii. Łask.   Google Scholar

Lewicki A. M., Pajdzińska A. (2001): Frazeologia. [W:] Współczesny język polski. Red. J. Bartmiński. Lublin, s. 315–333.   Google Scholar

Rutkowski M. (2012): Słownik metafor i konotacji nazw własnych. Olsztyn.   Google Scholar

Siekierzyński A. (1872): Korespondencja „Gazety Polskiej”. Odessa, 30 lipca 1872. „Gazeta Polska” nr 192.   Google Scholar

Skorupka S. (1985): Słownik frazeologiczny języka polskiego. Wyd. IV. Warszawa.   Google Scholar

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Red. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski. (1880–1914). T. 1–15. Warszawa.   Google Scholar

Szpila G. (2003): Krótko o przysłowiu. Kraków.   Google Scholar

Teliya V., Bragina N., Oparina E., Sandomierskaja I. (1998): Phraseology as a language of culture: its role in the representation of a collective mentality. [W:] Phraseology. Theory, Analysis and Applications. Ed. by A. P. Cowie. Oxford, s. 55–75.
Crossref   Google Scholar

Walicki A. (1874): Przyczynek do zbioru przysłów naszych, z powodu świeżo wydanego dzieła Aleksandra Weryhy-Darowskiego. [W:] Kalendarz powszechny ilustrowany na rok zwyczajny 1875. Warszawa, s. 128–143.   Google Scholar

Weryha-Darowski A. (1874): Przysłowia polskie odnoszące się do nazwisk szlacheckich i miejscowości. Poznań.   Google Scholar

Węgrzyn I. (2014): Inna historia berdyczowskich bałagułów. „Wielogłos” 2 (20), s. 35–51; doi: 10.4467/2084395XWI.14.021.2822   Google Scholar

Wilamowski M., Wnęk K., Ziblikiewicz L. A. (1998): Leksykon polskich powiedzeń historycznych. Kraków.   Google Scholar


Опубликован
2021-06-30

##plugins.themes.libcom.cytowania##

Kosek, I. (2021). Z zagadnień motywacji jednostek frazeologicznych - pisz na Berdyczów. Prace Językoznawcze, 23(2), 273–288. https://doi.org/10.31648/pj.6587

Iwona Kosek 
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie