Konfrontacja językowa współczesnych kalk frazeologicznych w języku polskim i ukraińskim
Wojciech Sosnowski
Roman Tymoshuk
Аннотация
Zapożyczanie i kalkowanie jednostek frazeologicznych zajmuje ważne miejsce w procesie wzbogacania współczesnej polskiej i ukraińskiej frazeologii. Zjawisko to wpisuje się w tendencję internacjonalizacji leksyki poszczególnych języków. Zarówno język polski, jak i ukraiński, czyli języki blisko spokrewnione, cechuje w ostatnim okresie wzmożona intensywność procesu kalkowania. W artykule autorzy skupiają się na konfrontacji językowej dokładnych i niedokładnych kalk językowych na obszernym materiale językowym pochodzącym z korpusów narodowych i paralelnych oraz innych źródeł.
Ключевые слова:
kalka frazeologiczna, język polski, język ukraiński, językoznawstwo konfrontatywneБиблиографические ссылки
Baranov А., Dobrovol′ski D. (2008): Aspekty teorii frazeologii. Moskva. Google Scholar
Blagoeva D. (2005): Aspekti na kalkiraneto v nay-novija period ot razvitieto na balgarskija ezik. Sofija. Google Scholar
Blagoeva D. (2008): Novi frazeologichni kalki v balgarskija ezik (v sapostavka s drugi slavianski ezici). [W:] Izsledvanija po frazeologija, leksikologija i leksikografija. Red. S. Kaldieva-Zaharieva, L. Krumova-Cvetkova. Sofija, s. 149–153. Google Scholar
Cherems′ka О. (2002): Interferencijne kal′kuvannia v umovakh ukraїns′ko-rosijs′koho bilinhvizmu (na materiali presy Kharkivshchyny 50-80-kh rokiv XX st.). [W:] Linhvistychni doslidzhennia. Red. L. A. Lysychenko. T. 9. Kharkiv, s. 47–50. Google Scholar
Havrylova О. (2018): Procesy kal′kuvannia v suchasnij ukraїns′kij movi (na prykladakh kompiuternoji leksyky). „Science and Education a New Dimension. Philology” VI(45), s. 25–29, , dostęp: 30.04.2019. Google Scholar
Jóźwiak-Dądela A. (2006): Historia i wybrane aspekty badań nad frazeologią. „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie”. T. 5, s. 17–26. Google Scholar
Karpilovskaja J. (2009): Internacionalizacija javnaja i skrytaja v sovremennom leksikone. [W:] Przejawy internacjonalizacji w językach słowiańskich. Red. E. Koriakowcewa. Siedlce, s. 43–53. Online: , dostęp: 30.04.2019. Google Scholar
Kłosińska K. (2016): Skąd się biorą frazeologizmy? Źródła frazeologizmów i mechanizmy frazeotwórcze. [W:] Perspektywy współczesnej frazeologii polskiej. Geneza dawnych i nowych frazeologizmów polskich. Red. G. Dziamska-Lenart, J. Liberek. Poznań, s. 19–55. Google Scholar
Kononenko I. (2012): Język ukraiński i polski: studium kontrastywne. Warszawa. Google Scholar
Kononenko I. (2017): Obraz świata w polskiej i ukraińskiej frazeologii. „Przegląd Środkowo-Wschodni” nr 2, s. 119–134. Online: , dostęp: 30.04.2019. Google Scholar
Mackey W. F. (1976): Bilinguisme et contact des langues. Paris. Google Scholar
Miodunka W. (1990): Moc języka i jej znaczenie w kontaktach językowych i kulturowych. [W:] Język polski w świecie. Red. W. Miodunka. Warszawa–Kraków, s. 39–49. Google Scholar
Naumova I. O. (2012): Frazeologicheskije kal′ki anglijskogo proiskhozhdenija v sovremennom russkom jazyke (na materiale publicistiki). Khar′kov. Google Scholar
Obara J. (1989): Teoretyczne problemy kalkowania. Wrocław. Google Scholar
Pashyns′ka L. (2010): Pokhodzhennia frazeolohichnykh neolohizmiv (na materiali suchasnykh ukraїns′kykh ZМІ). „Naukovyj visnyk kafedry Iunesko КNLU”. T. 20, s. 56–62. Google Scholar
Rudnicka E. (2010): Kosmopolityzujące kalki – normatywne aspekty funkcjonowania kalk składniowych w polszczyźnie. „Poradnik Językowy” z. 6, s. 15–36. Google Scholar
Skorupka S. (1953): Z zagadnień frazeologii. Cz. V: Repliki wyrazowe i frazeologiczne. „Poradnik Językowy” z. 10, s. 6–18. Google Scholar
Sosnowski W., Blagoeva D., Tymoshuk R. (2018): New Bulgarian, Polish, and Ukrainian phraseology and language corpora. „Cognitive Studies / Études cognitives” nr 18, s. 1–13. Google Scholar
Styshov О. (2015): Osnovni dzherela popovnennia frazeolohichnoho skladu ukraїns′koji movy kincia XX – pochatku XXI stolit′. „Movoznavstvo” nr 1, s. 33–46. Online: , dostęp: 30.04.2019. Google Scholar
Szerszunowicz J. (2004): Paralelizmy frazeologiczne w analizie komparatywnej. „Białostockie Archiwum Językowe” nr 4, s. 208–220. Google Scholar
Tkachenko О. (1971): Pytannia mizhmovnykh kontaktiv. „Movoznavstvo” nr 4, s. 3–15. Google Scholar
Waszakowa K. (2005): Przejawy internacjonalizacji w słowotwórstwie współczesnej polszczyzny. Warszawa. Google Scholar
Waszakowa K. (2009): Internacjonalizacja polskiej leksyki – stan obecny, prognozy na najbliższą przyszłość. [W:] Przejawy internacjonalizacji w językach słowiańskich. Red. E. Koriakowcewa. Siedlce, s. 11–28. Online: , dostęp: 30.04.2019. Google Scholar
Waszakowa K. (2010): Composita – charakterystyczna struktura przełomu XX/XXI w. [W:] Człowiek – Słowo – Świat. Red. J. Chojak, T. Korpysz, K. Waszakowa. Warszawa, s. 351–363. Google Scholar
Waszakowa K. (2011): Polszczyzna przełomu XX i XXI wieku: dynamika procesów sprzyjających internacjonalizacji. „Issledovanija po slavianskim jazykam” nr 16(1), s. 125–142. Google Scholar
Uzhchenko V., Uzhchenko D. (2005): Frazeolohija suchasnoji ukraїns′koji movy: posibnyk. Luhans′k. Google Scholar
Zabawa M. (2015): O trudnościach w badaniu zapożyczeń semantycznych i kalk frazeologicznych. „Język Polski” z. 4, s. 306–315. Google Scholar
Zahnitko А. (2012): Slovnyk suchasnoji linhvistyky: poniattia i terminy. Donec′k. Google Scholar
Zieniukowa J. (2003): Pojęcie aksjologiczne ‘prestiż’ a społeczna sytuacja języków mniej używanych – casus Łużycczyzny i Kaszubszczyzny. [W:] Języki mniejszości i języki regionalne. Red. E. Wrocławska, J. Zieniukowa. Warszawa, s. 79–100. Google Scholar
