Botoks, słońce i podróże. Językowy obraz szczęścia w niemieckich życzeniach urodzinowych dla 65-latków
Dorota Miller
Uniwersytet RzeszowskiАннотация
Celem artykułu jest analiza życzeń urodzinowych jako przykładów grzeczności językowej.
Materiał badawczy stanowi korpus składający się ze stu życzeń z okazji 65. urodzin,
tj. momentu przejścia na emeryturę, pojawiających się na najpopularniejszych niemieckojęzycznych
stronach internetowych z życzeniami. W nawiązaniu do koncepcji językowego
obrazu świata przeprowadzona analiza ma na celu rekonstrukcję językowego obrazu
szczęścia kreowanego w niemieckojęzycznych internetowych aktach życzeń. Wysoce
skonwencjonalizowane teksty życzeń wskazują bowiem na wspólny dla nadawcy i odbiorcy
życzeń system wartości (ogólnie pojęte szczęście/pomyślność i/lub bardziej uszczegółowione
wartości takie jak radość, zdrowie, materialny dobrobyt, długie życie, przyszłe doświadczenia,
sukces/kariera, spokój/odpoczynek, szczęśliwe/udane relacje z bliskimi osobami,
radosne/udane świętowanie urodzin) utrwalonych w języku i składających się na szczęście.
Praca zawiera także uwagi dotyczące struktury oraz stopnia skonwencjonalizowania
życzeń urodzinowych. Oprócz tradycyjnych realizacji aktu życzeń przedstawiono liczne
przykłady przełamywania konwencji gatunkowej (m.in. współwystępujące akty mowy
takie jak podziękowanie, pochwała/komplement, gratulacje, toast), ilustrujące zmiany
dokonujące się we współczesnym modelu grzeczności.
Ключевые слова:
grzeczność językowa, językowy obraz szczęścia, życzenia (urodzinowe), akty mowyБиблиографические ссылки
Bonacchi S. (2013): (Un)Höflichkeit. Eine kulturologische Analyse Deutsch – Italienisch – Polnisch. Frankfurt am Main.
Crossref
Google Scholar
Bartmiński J. (1990): Punkt widzenia, perspektywa, językowy obraz świata. [W:] Językowy obraz świata. Red. J. Bartmiński. Lublin, s. 103–120. Google Scholar
Bartmiński J. (2009): Językowe podstawy obrazu świata. Lublin. Google Scholar
Drabik B. (2004): Komplement i komplementowanie jako akt mowy i komunikacyjna strategia. Kraków. Google Scholar
Filip G. (2007): Życzenie jako gatunek tekstu. „Stylistyka” 16, s. 553–565. Google Scholar
Grzegorczykowa R. (1990): Pojęcie językowego obrazu świata. [W:] Językowy obraz świata. Red. J. Bartmiński. Lublin, s. 39–46. Google Scholar
Habrajska G. (1993): Struktura życzeń świątecznych. „Poradnik Językowy” 7, s. 384–396. Google Scholar
Jędrzejko E., Kita M. (2003): Wszystkiego najlepszego! Życzenia jako akty językowo-kulturowe: konwencje i kreacyjność. [W:] Śląskie studia lingwistyczne. Red. K. Kleszczowa, J. Sobczykowa. Katowice, s. 197–207. Google Scholar
Lüger H.-H. (1993): Routinen und Rituale in der Alltagskommunikation. Berlin. Google Scholar
Lüger H.-H. (red.) (2002): Höflichkeitsstile. Frankfurt am Main. Google Scholar
Marcjanik M. (1993) Granice polskiej grzeczności językowej. „Poradnik Językowy” 7, s. 375–383. Google Scholar
Marcjanik M. (1997): Polska grzeczność językowa. Kielce. Google Scholar
Marcjanik M. (2007): Grzeczność w komunikacji językowej. Warszawa. Google Scholar
Masłowska E. (2016): Dobre słowo jako tekst magiczny. Życzenie – pozdrowienie – błogosławieństwo. [W:] „Język a kultura”. T. 26: Kulturowe uwarunkowania zachowań językowych – tradycja i zmiana. Red. A. Burzyńska-Kamieniecka, s. 231–243.
Crossref
Google Scholar
Puzynina J. (1992): Język wartości. Warszawa. Google Scholar
Puzynina J. (2014): Kłopoty z nazwami wartości (i wartościami). „Etnolingwistyka” 26, s. 7–20.
Crossref
Google Scholar
Ożóg K. (2005): Współczesny model polskiej grzeczności językowej. [W:] „Język a kultura”. T. 17: Życzliwość i agresja w języku i kulturze. Red. A. Dąbrowska, A. Nowakowska, s. 9–15. Google Scholar
Ożóg K. (2014): Współczesna polska grzeczność językowa a postmodernizm. „Studia Linguistica” IX, s. 49–60. Google Scholar
Sikora K. (2011): Winszowanie i dobre słowo w gwarze. „Studia Linguistica” VI, s. 171–189. Google Scholar
Sikora K. (2013): Życzenia i winszowanie jako akt mowy. „LingVaria” VIII/2 (16), s. 179–189.
Crossref
Google Scholar
Ścigała-Stiller B. (2014): Akty etykiety językowej na forach internetowych. Kraków. Google Scholar
Zgółka T. (2005): Życzenie jako kategoria językowo-komunikacyjna. [W:] „Język a kultura”. T. 17: Życzliwość i agresja w języku i kulturze. Red. A. Dąbrowska, A. Nowakowska, s. 17–22. Google Scholar
Uniwersytet Rzeszowski
