Powiastka "Szczęście z biedą w parze idą" Lucjana Siemieńskiego wobec baśni "Kalosze szczęścia" Hansa Christiana Andersena

Grzegorz Igliński

doi:10.31648/pl.10539

Published: 2025-10-30

No. 13 (2025)

Lucjan Siemieński’s tale "Szczęście z biedą w parze idą" ["Happiness and poverty go hand in hand"] compared to Hans Christian Andersen’s a "Kalosze szczęścia" ["The Galoshes of Fortune"]

Grzegorz Igliński

Papers in Literature

Section: Interpretations

https://doi.org/10.31648/pl.10539

Abstract

This article seeks to assess – through comparative analysis – the extent to which Lucjan Siemieński’s tale Szczęście z biedą w parze idą [Happiness and Poverty Go Hand in Hand] is dependent on Hans Christian Andersen’s fairy tale Kalosze szczęścia [The Galoshes of Fortune]. The comparison indicates that Siemieński does not alter the general message of the original. Modifications occur primarily in the storytelling rather than in the ideological dimension. In this regard, the text appears as a specific hybrid. Certain passages may undoubtedly be classified as translation, corresponding sentence by sentence to the source text. In other sections, however, the tale presents paraphrases of Andersen’s original. Siemieński adopts Andersen’s core ideas (such as character types or the nature of the dream), but alters the course of events, offering, in effect, his own version of the story. At times, he introduces entirely new episodes with no equivalent in the original; at others, he omits episodes present in Andersen’s tale. He also removes all four poems included in Andersen’s narrative, thereby avoiding the device of “a literary work within a literary work.”

Siemieński attempts to make the text more appealing and accessible to a broader Polish readership. This is evident in the Polonisation of the text: the represented world is given a distinctly Polish character, and humorous elements are added to certain parts of the narrative. In conclusion, Siemieński’s work constitutes a variation on The Galoshes of Fortune.

Keywords:

Lucjan Siemieński, Hans Christian Andersen, fairy tale, translation, comparative analysis

Most read articles by the same author(s)

<< < 1 2

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Igliński, G. (2025). Lucjan Siemieński’s tale "Szczęście z biedą w parze idą" ["Happiness and poverty go hand in hand"] compared to Hans Christian Andersen’s a "Kalosze szczęścia" ["The Galoshes of Fortune"]. Papers in Literature, (13), 239–267. https://doi.org/10.31648/pl.10539

Cited by / Share

References

Źródła
Google Scholar

Andersen Hans Christian (1898), Bajki i opowiadania, tł. N. Z. i T., nakładem Redakcyi „Gazety Polskiej”, Warszawa.
Google Scholar

Andersen Hans Christian (1901), Nowe powieści czarodziejskie Andersena, spolszczyła Maria Glotz, t. 2, [w.n.], Warszawa.
Google Scholar

Andersen Hans Christian (1923), Nowy wybór bajek Andersena, spolszczyła Wanda Młodnicka, il. Władysław Witwicki, H. Altenberg – G. Seyfarth – E. Wende i S-ka, Lwów.
Google Scholar

Andersen Hans Christian (1931), Baśnie, wg oryg. duń. przeł. Stefania Beylinówna i Stanisław Sawicki, wstęp napisała Stefania Beylinówna, t. 1, Wydawnictwo Jakuba Mortkowicza, Warszawa – Kraków.
Google Scholar

Andersen Hans Christian (1933), Kalosze szczęścia, [w.n.], Warszawa.
Google Scholar

Andersen Hans Christian (1938), Bajki, przeł. Marceli Tarnowski, z il. Mariana Walentynowicza, Wydawnictwo J. Przeworskiego, Warszawa.
Google Scholar

Andersen Hans Christian (1985), Baśnie, tł. Stefania Beylin, Jarosław Iwaszkiewicz, wstęp i red. Jarosława Iwaszkiewicza, sprawdzili z oryginałem Stanisław Sawicki, Anna Sokołowska, przypisy oprac. Anna Staniewska, t. 1, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Google Scholar

Andersen Hans Christian (1990), H. C. Andersens Eventyr, bd. 1, kritisk udgivet efter de originale Eventyrhæfter med Varianter ved Erik Dal, C. A. Reitzel, København. Arkiv for Dansk Litteratur: https://tekster.kb.dk/text/adl-texts-hcaeventyr01val-root [dostęp: 30.03.2024].
Google Scholar

Andersen Hans Christian (2006), Baśnie i opowieści, przeł. Bogusława Sochańska, t. 1: 1830–1850, Media Rodzina, Poznań.
Google Scholar

Andersen Hans Christian (2014), Dzienniki 1825–1875, wybór, przekł. i oprac. Bogusława Sochańska, Media Rodzina, Poznań.
Google Scholar

Boccaccio Giovanni (1983), Dekameron, przeł. Edward Boyé, tekst poprawił, uzupełnił i przedmową oparzył Mieczysław Brahmer, t. 1, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Google Scholar

Cervantes Miguel de (1976), Nowele przykładne, przeł. Zofia Karczewska-Markiewicz i Zdzisław Milner, posł. opatrzyła Zofia Karczewska-Markiewicz, t. 2, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Google Scholar

Schopenhauer Arthur (1995), Świat jako wola i przedstawienie, przeł. i komentarzem opatrzył Jan Garewicz, t. 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Siemieński Lucjan (1881a), Dzieła Lucyana Siemieńskiego, t. 6: Muzamerit – Wieczornice, nakładem i drukiem Józefa Ungra, Warszawa.
Google Scholar

Siemieński Lucjan (1881b), Dzieła Lucyana Siemieńskiego, t. 7: Wieczornice, nakładem i drukiem Józefa Ungra, Warszawa.
Google Scholar

Siemieński Lucjan (1882), Dzieła Lucyana Siemieńskiego, t. 8: Wieczornice – Mozaika – Brodziński – Okruchy, nakładem i drukiem Józefa Ungra, Warszawa.
Google Scholar

Słowacki Juliusz (1956), Dzieła wszystkie, pod red. Juliusza Kleinera, t. 9, Zakład im. Ossolińskich – Wydawnictwo, Wrocław.
Google Scholar

Opracowania
Google Scholar

Beszczyńska-Ulicka Zofia (1997), Andersen dziś – jego wpływ i znaczenie, w: Andersen – baśń wobec świata. Materiały z sesji literackiej, Gdańsk, 21–22 kwietnia 1995 roku, oprac. red. tekstów Maryla Hempowicz, Nadbałtyckie Centrum Kultury, Gdańsk: 59–64.
Google Scholar

Brzozowska Zdzisława (1970), Andersen w Polsce. Historia recepcji wydawniczej, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, Wrocław – Warszawa – Kraków.
Google Scholar

Burzka-Janik Małgorzata (2016), „Ars moriendi” w „Baśniach” Hansa Christiana Andersena, w: Bibliotheca mundi. Studia bibliologiczne ofiarowane Janowi Leończukowi, red. nauk. Jarosław Ławski i Łukasz Zabielski, Wydział Filologiczny Uniwersytetu w Białymstoku. Katedra Badań Filologicznych „Wschód–Zachód”; Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego, Białystok: 735–756.
Google Scholar

D. n. (1854), Najnowsze dzieła. „Wieczornice” przez Lucyjana Siemieńskiego tom 2. i 3., „Nowiny”, t. 1, nr 45: 406–407.
Google Scholar

Guźlak Gerard (2008), O szczęściu w baśniach Andersena, w: Wokół Andersena. W dwusetną rocznicę urodzin, pod red. Anny Ciciak, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin: 54–66.
Google Scholar

Hahn Wiktor (1933), Nowela Boccaccia „Sokół” i powiastka Lucjana Siemieńskiego „Sarneczka”, „Pamiętnik Literacki”, R. 30, z. 1: 98–99.
Google Scholar

Jakitowicz Maria (1997), Człowiek, natura i kultura w baśniach Andersena, w: Andersen – baśń wobec świata. Materiały z sesji literackiej, Gdańsk, 21–22 kwietnia 1995 roku, oprac. red. tekstów Maryla Hempowicz, Nadbałtyckie Centrum Kultury, Gdańsk: 18–25.
Google Scholar

Janion Maria (1955), Lucjan Siemieński, poeta romantyczny, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Google Scholar

Janion Maria (1975), Lucjan Siemieński 1807–1877, bibliografię zestawiła Maria Grabowska, w: Obraz literatury polskiej XIX i XX wieku, seria 3: Literatura krajowa w okresie romantyzmu 1831–1863, t. 1, zespół red. Maria Janion, Bogdan Zakrzewski, Maria Dernałowicz, Wydawnictwo Literackie, Kraków: 687–727.
Google Scholar

Jastrzębska-Golonka Danuta (2011), Konceptualizacja świata przedstawionego w języku najnowszego przekładu tekstów Hansa Christiana Andersena, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz.
Google Scholar

Krzyżanowski Julian (1932), Z motywów wędrownych u Siemieńskiego. Zza kulis „Wieczornic”, „Ruch Literacki”, R. 7, nr 6: 161–167.
Google Scholar

Łowmiańska Maria (1933), Hrehory Ościk i jego zdrada w roku 1580, w: Księga pamiątkowa Koła Historyków Słuchaczy Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. 1923–1933, Wilno: 32–51.
Google Scholar

Markiewicz Henryk, Romanowski Andrzej (1990), Skrzydlate słowa, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Google Scholar

Młodnicka Wanda (1923), [Wstęp], w: Nowy wybór bajek Andersena, spolszczyła Wanda Młodnicka, il. Władysław Witwicki, H. Altenberg – G. Seyfarth – E. Wende i S-ka, Lwów: 3–6.
Google Scholar

Ogłoza Ewa (2014), Wokół opowieści Hansa Christiana Andersena. O radości czytania, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Google Scholar

Samborska-Kukuć Dorota (2013), Polska proza fabularna na łamach „Czasu” w latach 1848–1900. Rekonesans, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria”, t. 13: 150–167.
Google Scholar

Sochańska Bogusława (2014), „Jestem jak woda, wszystko mną porusza, wszystko się we mnie przegląda”, w: Andersen Hans Christian, Dzienniki 1825–1875, wybór, przekł. i oprac. Bogusława Sochańska, Media Rodzina, Poznań: V–XLVI.
Google Scholar

Sochańska Bogusława (2017), Historia polskiej recepcji przekładowej baśni i opowieści Hansa Christiana Andersena, w: Andersenowskie inspiracje w literaturze i kulturze polskiej, pod red. Hanny Ratusznej, Marzenny Wiśniewskiej, Violetty Wróblewskiej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń: 11–38.
Google Scholar

Szafran Józef (1927), Siemieński a Cervantes, „Ruch Literacki”, R. 2, nr 7: 193–197.
Google Scholar

Szujski Józef (1864), Dzieje Polski podług ostatnich badań, t. 3: Królowie wolno obrani, cz. 1: r. 1572–1668, nakładem Karola Wilda, Lwów.
Google Scholar

Ślósarska Joanna (1997), Kreacja przedmiotu w baśniach H. Ch. Andersena, w: Andersen – baśń wobec świata. Materiały z sesji literackiej, Gdańsk, 21–22 kwietnia 1995 roku, oprac. red. tekstów Maryla Hempowicz, Nadbałtyckie Centrum Kultury, Gdańsk: 26–31.
Google Scholar

Wullschläger Jackie (2005), Andersen. Życie baśniopisarza, przeł. Maryna Ochab, fragmenty utworów, listów i dzienników H. Ch. Andersena w przekł. Bogusławy Sochańskiej, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa.
Google Scholar