Historical, patriotic and regional education and intercultural tolerance in Stanisław Jędryka’s film "Zielone lata"

Adrian Uljasz

doi:10.31648/pl.9513

Published: 2024-10-181

No. 12 (2024)

Adrian Uljasz

Prace Literaturoznawcze

Section: Regional themes

https://doi.org/10.31648/pl.9513

Abstract

The topic of the article is the value of Stanisław Jędryka's film Zielone lata from the point of view of teaching intercultural tolerance and historical, cultural and regional education. The film events take place in the director's hometown - Sosnowiec in Zagłębie Dąbrowskie, shortly before the outbreak of World War II and during the German occupation. The author of the article justifies the thesis about the great, timeless value of the film Zielone lata from the point of view of historical, patriotic and regional education and learning intercultural tolerance.

Zielone lata is an adaptation of Jerzy Przeździecki's novel Troje nad czarnej rzeki (first edition - Warsaw 1975). The creator of the book original is the author of the film script. Jędryka showed the friendship between three children: the Pole Wojtek Lewiński, the Jew Abramek Rotbaum and the German Erna König. The educational message concerns the need for mutual ethnic tolerance. During the occupation, Wojtek and Erna save Abramek from the Holocaust.

The author of the article draws attention to the constant relevance of Jędryka and Przeździecki's work and its educational and upbringing values based on his own analysis of the film, studies of press statements, scientific and popularizing literature, and the reception of Zielone lata among viewers. The high artistic and ideological value of the film and its good reception by the audience confirm the validity of the initial research thesis. In the work on the article, the biographical method, analysis of the content of the film and its artistic form were used, and media research was carried out - on press publications and online statements and assessments about the Zielone lata.

Most read articles by the same author(s)

Adrian Uljasz, Edukacja historyczno-kulturalna i regionalna w powieściach z motywem podróży w czasie. Dwie książki Cezarego Leżeńskiego o Bartku , Prace Literaturoznawcze: No. 9 (2021)

Download files

PDF

Citation rules

Uljasz, A. (2024). . Prace Literaturoznawcze, (12), 267–280. https://doi.org/10.31648/pl.9513

Cited by / Share

References

Armata Jerzy (2014), Wykaz ważniejszych nagród międzynarodowych, in: Polski film dla dzieci i młodzieży, ed. by Jerzy Armata, Anna Wróblewska, Fundacja Kino, Warszawa: 351–358.
Google Scholar

Bednarska-Bajer Monika (2008), Problematyka regionalna w edukacji humanistycznej, w: Regionalizm w szkolnej edukacji. Pogranicze śląsko-małopolskie, ed. by Dariusz Rozmus, Sławomir Witkowski, Oficyna Wydawnicza Humanitas (Wyższa Szkoła Humanitas), IV Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Staszica, Sosnowiec: 11–18.
Google Scholar

Białoskórski Krzysztof (1979), Zielone lata, „Filmowy Serwis Prasowy”, 22: 6–8.
Google Scholar

Czechowska Agnieszka (2001), Zielone lata, in: Leksykon polskich filmów fabularnych, ed. by J. Słodowski, Wydawnictwo Wiedza i Życie, Warszawa: 978.
Google Scholar

Dipont Małgorzata (1980), Dzieci i wojna, „Życie Warszawy”, 60: 7.
Google Scholar

Guziuk-Tkacz Marta (2017), Diagnozowanie w pedagogice trans- imiędzykulturowej w kontekście aksjologii i etyki, in:
Google Scholar

Oblicza etnopedagogiki itranskulturowości. Dyskursy teorii i praktyki edukacyjnej, ed. by Marta Guziuk-Tkacz, Marek Matyjewicz, Alicja J. Siegień-Matyjewicz, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn: 165–177.
Google Scholar

Hendrykowska Małgorzata (2011), Film polski wobec wojny i okupacji. Tematy, motywy,
Google Scholar

pytania, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza, Poznań.
Google Scholar

Hendrykowski Marek (1994), Polskie filmy fabularne dla dzieci i młodzieży, Ogólnopolski Ośrodek Sztuki dla Dzieci i Młodzieży, Poznań.
Google Scholar

Henrykowski Marek (2012), Morgenstern, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Poznań.
Google Scholar

Janicki Jerzy (1985), Polskie drogi, Wydawnictwa Radia i Telewizji, Warszawa.
Google Scholar

Jędryka Stanisław (2012), Miłości mojego życia, Prószyński Media, Warszawa.
Google Scholar

Kobylińska Zdzisława (2017), Dialog jako kategoria aksjologiczna w nauczaniu Jana Pawła II – kontekst interkulturowy, in: Oblicza etnopedagogiki i transkulturowości. Dyskursy teorii i praktyki edukacyjnej, ed. by Marta Guziuk-Tkacz, Marek Matyjewicz, Alicja J. Siegień-Matyjewicz, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn: 179–192.
Google Scholar

Kucharski Jan Edward (1977), Dla kogo ta książka?, „Literatura”, 37: 11.
Google Scholar

Kuśmierczyk Seweryn (2015) (ed.), Wprowadzenie. Analiza antropologiczno-morfologiczna dzieła filmowego jako praktyka filmoznawcza, in: Antropologia postaci w dziele filmowym, Czuły Barbarzyńca Press, Warszawa: 11–27.
Google Scholar

Lewandowski Jan Franciszek (2009), Zielone lata Stanisława Jędryki, „Śląsk”, 11: 42–45.
Google Scholar

Marzęcka Barbara (1999), Przeździecki Jerzy ur. 1927, in: Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny, ed. by Jadwiga Czachowska, Alicja Szałagan, vol. 6, N-P, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa: 493–495.
Google Scholar

Nienacki Zbigniew (1983), Pan Samochodzik i tajemnica tajemnic, Wydawnictwo Pojezierze, Olsztyn.
Google Scholar

Nienacki Zbigniew (2012), Pan Samochodzik i złota rękawica, Siedmioróg, Wrocław.
Google Scholar

Nikitorowicz Jerzy (2009), Edukacja regionalna i międzykulturowa, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa.
Google Scholar

Pilawska Roksana (2021), Film jako kulturowa przestrzeń edukacji nieformalnej, „Studia Edukacyjne”, 61: 207–228.
Crossref
Google Scholar

Przeździecki Jerzy (1975), Troje znad czarnej rzeki, illust. by Anna Włoczewska, Nasza Księgarnia, Warszawa.
Google Scholar

Przylipiak Mirosław (2016), Kino stylu zerowego, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne: Sopot.
Google Scholar

Roguska Agnieszka (2012), Media globalne – media lokalne. Zagadnienia z obszaru pedagogiki medialnej i edukacji regionalnej, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków.
Google Scholar

Toczkowska Małgorzata (2002), Przeździecki Jerzy 1927, in: Pisarze i badacze literatury w Zagłębiu Dąbrowskim. Słownik biobibliograficzny, ed. by Paweł Majerski, vol. 1, Miejska Biblioteka Publiczna im. Gustawa Daniłowskiego, Sosnowiec: 152–157.
Google Scholar

Szymański Jan, Tyma Bożena (ed.) (1987), Twórcy filmu dziecięcego w Polsce, Ogólnopolski Ośrodek Sztuki dla Dzieci i Młodzieży, Poznań.
Google Scholar

Uljasz Adrian (2014), Maria Zarębińska-Broniewska (1904–1947). Aktorka, pisarka, więzień Oświęcimia, „Przegląd Nauk Historycznych”, 1: 101–125.
Crossref
Google Scholar

Uljasz Adrian (2020), Ojczysta edukacja historyczno-krajoznawcza oraz kulturalna w powieściach Zbigniewa Nienackiego o Panu Samochodziku. Książki drukowane, filmy, nowe media, „Wieki Stare i Nowe”, vol. 15(20): 134–149.
Crossref
Google Scholar

Uljasz Adrian (2022), Edukacja historyczno-krajoznawcza na temat obcych kultur w powieściach Zbigniewa Nienackiego z cyklu “Pan Samochodzik”. Książki drukowane, film, nowe media, „Wieki Stare i Nowe”, vol. 17(22): 1–16.
Crossref
Google Scholar

Wróblewska Anna, Jędryka Stanisław (2014), Lepiej zostać mistrzem świata, in: Polski film dla dzieci i młodzieży, ed. by Jerzy Armata, Anna Wróblewska, Fundacja Kino, Warszawa: 51–55 (interview with S. Jędryka).
Google Scholar

Zabawa Krystyna (2017), Literatura dla dzieci w kontekstach edukacyjnych, Akademia Ignatianum, Wydawnictwo WAM, Kraków.
Google Scholar

Zarębińska Maria (1973), Dzieci Warszawy , Nasza Księgarnia, Warszawa.
Google Scholar

Zielone lata (1979), „Film”, 17: 2(29 April 1979).
Crossref
Google Scholar

Zielone lata. Polska, 1979 (1980), „Film”, 8: 23 (24 February 1980).
Google Scholar

Zielone lata (1979), photo by Roman Sumik, „Film”, 32: 6–7.
Google Scholar

Filmography
Google Scholar

Polskie drogi, screenplay by Jerzy Janicki, directed by Janusz Morgenstern (2023), Telewizja Polska, Warszawa (DVD) (episode 8 Bez przydziału , episode 9 Do broni, and episode 10 Himmerland).
Google Scholar

Świadectwo urodzenia, directed by Stanisław Różewicz, screenplay by Stanisław Różewicz, Tadeusz Różewicz (2017), Studio Filmowe Tor, Warszawa (DVD).
Google Scholar

Zielone lata, directed by Stanisław Jędryka (2005), MediaWay, Warszawa (DVD).
Google Scholar

Internet sources
Google Scholar

Filmpolski.pl – biography of Jerzy Przeździecki, https://filmpolski.pl/fp/index.php?osoba=116454 [accessed: 21.07.2023].
Google Scholar

Filmpolski.pl – synopsis of Świadectwo urodzenia, https://filmpolski.pl/fp/index.php?film=122170 [accessed: 26.01.2024 ].
Google Scholar

Filmpolski.pl – synopsis of Zielone lata, https://filmpolski.pl/fp/index.php?film=12801 [accessed: 21.07.2023].
Google Scholar

Filmpolski.pl – synopsis of Polskie drogi, https://filmpolski.pl/fp/index.php?film=123694 [accessed 26.01.2024].
Google Scholar

Filmweb.pl – online discussion about Zielone lata, https://www.filmweb.pl/film/Zielone+la-
Google Scholar

ta-1979-12004/discussion/zag%C5%82%C4%99biak,95478 [accessed 26.07.2023].
Google Scholar

Filmweb.pl – synopsis of Świadectwo urodzenia, https://www.filmweb.pl/film/%C5%9-Awiadectwo+urodzenia-1961-114493 [accessed 26.01.2024].
Google Scholar

Świadectwo urodzenia – Polish war movie, 1961, directed by Stanisław Różewicz, https://www.youtube.com/watch?v=q1iUdZtnC64 [accessed 26.01.2024].
Google Scholar

Zielone lata, Stanisław Jędryka 1979, https://www.youtube.com/watch?v=H2Klbun359o [accessed 25.07.2023].
Google Scholar