Koszty sądowe a sprawa polska na wokandzie strasburskiej
Alicja Ornowska
Abstrakt
Artykuł zmierza do zbadania problemu i specyfiki wyroków przeciwko Polsce odnoszących się do kosztów sądowych w świetle standardów praw człowieka. Zagadnienie jest analizowane w perspektywie komparatystycznej. Zasada rozstrzygania w przedmiocie kosztów zgodnie z odpowiedzialnością za wynik procesu jest uznawana za rozsądną. Trybunał Strasburski akceptuje, że koszty postępowania pełnią istotną rolę bycia bodźcem zniechęcającym do inicjowania niepotrzebnych postępowań i pozwalają na zwrot choćby niektórych z kosztów poniesionych przez stronę wygrywającą. Niemniej wysokie koszty sądowe mogą ograniczać wykonywanie prawa dostępu do sądu, jak również mogą naruszać gwarancje artykułu 6 Konwencji Europejskiej. Nieuzasadniona korzyść odnośnie kosztów sądowych przyznana jednej ze stron postępowania rodzi też pytania o zapewnienie realizacji zasady równości broni.
Słowa kluczowe:
koszty procesu, dostęp do sądu, prawo do rzetelnego procesu sądowegoBibliografia
S. Rejman, Niektóre kwestie związane ze zwolnieniem od kosztów sądowych, „Palestra” 1961, nr 9;
B. Budzyn, Koszty sądowew sprawach cywilnych. Komentarz, Katowice 1968;
M. Gintowt, Zwolnienie od kosztów sądowychw sprawach cywilnych, „Zeszyty Problemowo-Analityczne” 1972, nr 22;
F. Rusek, W. Kuryłowicz,Koszty sądowe w postępowaniu cywilnym. Komentarz, Warszawa 1976;
T. Żyznowski, Wybranezagadnienia z praktyki zwalniania od kosztów sądowych w sprawach cywilnych, „Problemy Wymiaru Sprawiedliwości” 1980, nr 1;
J. Cagara, Problematyka kosztów sądowych w sprawach cywilnych, Warszawa 1986;
K. Korzan, Koszty postępowania cywilnego a nakłady państwa nautrzymanie wymiaru sprawiedliwości, Gdańsk 1992;
M. Safjan, Koszty sądowe w sprawach cywilnych,Warszawa 1994;
M. Kowalska, Realizacja prawa do sądu a wysokość kosztów sądowych,„Radca Prawny” 1998, nr 5;
W. Gawrylczyk, Zwolnienie osób prawnych od kosztów sądowych w sprawach cywilnych – stan obecny i projektowany, „Monitor Prawniczy” 2005, nr 6;
K. Gonera, Koszty sądowe w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych według nowej ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Warszawa 2006;
K. Gonera, Komentarz do ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Warszawa 2006;
M. Manowska, Nowa ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, „Przegląd Sądowy” 2006, nr 5;
M. Sorysz, Nowa ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych – zagadnienia wybrane, cz. 1, „Monitor Prawniczy” 2006, nr 8;
M. Sorysz, Nowa ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych – zagadnienia wybrane, cz. 2, „Monitor Prawniczy” 2006, nr 9;
A. Zieliński, Koszty sądowe w sprawach cywilnych. Komentarz, Warszawa 2006;
A. Góra-Błaszczykowska, Status majątkowy strony a realizacja zasady równości stron w postępowaniu cywilnym, „Przegląd Sądowy” 2007, nr 1;
A. Górski, L. Walentynowicz, Koszty sądowe w sprawach cywilnych, Komentarz praktyczny, Warszawa 2008;
J. Brol, Z problematyki sądowego zwalniania od kosztów w sprawach cywilnych, „Prawo w Działaniu” 2008, nr 6;
E. Kutermankiewicz, Wniosek o zwolnienie od kosztów w postępowaniu cywilnym – porady praktyczne w aspekcie najczęściej pojawiających się problemów, „Palestra” 2012 nr 11–12;
P. Flik, Ł. Niestrój, Projektowane zmiany dotyczące kosztów sądowych w sprawach cywilnych, „Palestra” 2013, nr 1–2.
H. Pietrzkowski, Metodyka pracy sędziego w sprawach cywilnych, Warszawa 2014
W. Siedlecki, Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 1972
A. Bąk, Praktyczne aspekty orzekania o kosztach cywilnych, Toruń 2007
A. Góra-Błaszczykowska, Right to information about rights and duties in Polish civil proceedings, [w:] Proceedings of the 8th International Conference on Human Rights. The Right to Knowledge and Information in a Heterogenic Society, red. B. Sitek, J.J. Szczerbowski, A.W. Bauknecht, A. Kaczyńska, Newcastle upon Tyne 2009,
A. Mowbray, Cases and Materials on the European Convention on Human Rights, Oxford 2007
B. Rainey, E. Wicks, C. Ovey, The European Convention on Human Rights, Oxford University Press
K. Reid, A Practitioner’s Guide to the European Convention on Human Rights, London 2011
R. Nowosielski, M. Sowiński, Koszty sądowe w sprawach cywilnych – pułapki czyhają na każdym kroku, „Monitor Prawniczy” 2007, nr 4,
A. Bień-Kacała, Koszty sądowe jako danina publiczna. Uwagi na tle wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 6 maja 2003 r. (P 21/01), „Kwartalnik Prawa Podatkowego” 2004
A. Górski, L. Walentynowicz, Koszty sądowe w sprawach cywilnych, Komentarz praktyczny, Warszawa 2008
B. Budzyn, Koszty sądowew sprawach cywilnych. Komentarz, Katowice 1968;
M. Gintowt, Zwolnienie od kosztów sądowychw sprawach cywilnych, „Zeszyty Problemowo-Analityczne” 1972, nr 22;
F. Rusek, W. Kuryłowicz,Koszty sądowe w postępowaniu cywilnym. Komentarz, Warszawa 1976;
T. Żyznowski, Wybranezagadnienia z praktyki zwalniania od kosztów sądowych w sprawach cywilnych, „Problemy Wymiaru Sprawiedliwości” 1980, nr 1;
J. Cagara, Problematyka kosztów sądowych w sprawach cywilnych, Warszawa 1986;
K. Korzan, Koszty postępowania cywilnego a nakłady państwa nautrzymanie wymiaru sprawiedliwości, Gdańsk 1992;
M. Safjan, Koszty sądowe w sprawach cywilnych,Warszawa 1994;
M. Kowalska, Realizacja prawa do sądu a wysokość kosztów sądowych,„Radca Prawny” 1998, nr 5;
W. Gawrylczyk, Zwolnienie osób prawnych od kosztów sądowych w sprawach cywilnych – stan obecny i projektowany, „Monitor Prawniczy” 2005, nr 6;
K. Gonera, Koszty sądowe w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych według nowej ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Warszawa 2006;
K. Gonera, Komentarz do ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Warszawa 2006;
M. Manowska, Nowa ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, „Przegląd Sądowy” 2006, nr 5;
M. Sorysz, Nowa ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych – zagadnienia wybrane, cz. 1, „Monitor Prawniczy” 2006, nr 8;
M. Sorysz, Nowa ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych – zagadnienia wybrane, cz. 2, „Monitor Prawniczy” 2006, nr 9;
A. Zieliński, Koszty sądowe w sprawach cywilnych. Komentarz, Warszawa 2006;
A. Góra-Błaszczykowska, Status majątkowy strony a realizacja zasady równości stron w postępowaniu cywilnym, „Przegląd Sądowy” 2007, nr 1;
A. Górski, L. Walentynowicz, Koszty sądowe w sprawach cywilnych, Komentarz praktyczny, Warszawa 2008;
J. Brol, Z problematyki sądowego zwalniania od kosztów w sprawach cywilnych, „Prawo w Działaniu” 2008, nr 6;
E. Kutermankiewicz, Wniosek o zwolnienie od kosztów w postępowaniu cywilnym – porady praktyczne w aspekcie najczęściej pojawiających się problemów, „Palestra” 2012 nr 11–12;
P. Flik, Ł. Niestrój, Projektowane zmiany dotyczące kosztów sądowych w sprawach cywilnych, „Palestra” 2013, nr 1–2.
H. Pietrzkowski, Metodyka pracy sędziego w sprawach cywilnych, Warszawa 2014
W. Siedlecki, Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 1972
A. Bąk, Praktyczne aspekty orzekania o kosztach cywilnych, Toruń 2007
A. Góra-Błaszczykowska, Right to information about rights and duties in Polish civil proceedings, [w:] Proceedings of the 8th International Conference on Human Rights. The Right to Knowledge and Information in a Heterogenic Society, red. B. Sitek, J.J. Szczerbowski, A.W. Bauknecht, A. Kaczyńska, Newcastle upon Tyne 2009,
A. Mowbray, Cases and Materials on the European Convention on Human Rights, Oxford 2007
B. Rainey, E. Wicks, C. Ovey, The European Convention on Human Rights, Oxford University Press
K. Reid, A Practitioner’s Guide to the European Convention on Human Rights, London 2011
R. Nowosielski, M. Sowiński, Koszty sądowe w sprawach cywilnych – pułapki czyhają na każdym kroku, „Monitor Prawniczy” 2007, nr 4,
A. Bień-Kacała, Koszty sądowe jako danina publiczna. Uwagi na tle wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 6 maja 2003 r. (P 21/01), „Kwartalnik Prawa Podatkowego” 2004
A. Górski, L. Walentynowicz, Koszty sądowe w sprawach cywilnych, Komentarz praktyczny, Warszawa 2008
Ornowska, A. (2018). Koszty sądowe a sprawa polska na wokandzie strasburskiej. Polski Rocznik Praw Człowieka I Prawa Humanitarnego, (8), 139–153. https://doi.org/10.31648/prpc.1435
Alicja Ornowska
