Biblical Argumentation in Sermons about the Dead by Johannes Marienwerder (1343–1417)
Abstract
Three sermons about the dead are among the lesser-known writings of Johannes Marienwerder. They were addressed to Teutonic clergymen. In these writings, referring to 2 Mch 12:45, the author expounded the Catholic doctrine of purgatory, pointing out various aspects of prayer for the dead. The article analyzes the biblical argumentation to which Johannes of Marienwerder referred. He emphasizes the necessity of fervent and pious prayer for the dead. When analyzing the biblical argumentation, special attention was paid to the biblical hermeneutics used in the sermons, doctrinal message and pastoral recommendations.
Keywords:
Johannes Marienwerder, Pomesanian diocese, late mediecal sermon, prayer for the dead, purgatoryReferences
Borzyszkowski Marian, 1969, Jana z Kwidzyna (†1417) kazanie synodalne Expergiscimini Google Scholar
hodie… wygłoszone w Pradze po 1384 r., Studia Warmińskie, t. 6, s. 509–522. Google Scholar
Borzyszkowski Marian, 1968, Problematyka filozoficzna i teologiczna w twórczości Google Scholar
Jana z Kwidzyna (1343 – 1417) (Cz. 1), Studia Warmińskie, t. 5, s. 111–199. Google Scholar
Borzyszkowski Marian, 1977, Tekst i problematyka listu Jana z Kwidzyna (+1417) do Google Scholar
księcia Austrii Albrechta na temat apostolatu modlitwy i uczynków zasługujących, Google Scholar
Studia Warmińskie, t. 14, s. 539–549. Google Scholar
Burgazzi Riccardo, 2016, Meditating on Passion: The Sermon Erit vita tua quasi pendens Google Scholar
ante te (Deut 28,66), w: Jan Odstričilik, Riccardo Burgazzi, Francesa Battista (red.), Henry Totting of Oyta: Three Sermons of Late MedievalIntellectual. De passione Domini, De assumpcione beat Virginis Marie, De nativitate Iohannis Baptiste, Academic Press, Frankfurt am Main, s. 23-74. Google Scholar
Dobrowolski Paweł T., 1990, Fides ex auditu: uwagi o funkcji kazania w poźnym średniowieczu, Przegląd Historyczny, t. 81, z. 1–2, s. 27–58. Google Scholar
Dygo Marian, 2023, Mulier fortis. Studia nad Prologiem w Vita Dorotheae Montoviensis Jana z Kwidzyna, Wydawnictwo DiG, Warszawa. Google Scholar
Glauert Mario, 2021, Pomezańska kapituła katedralna w czasach średniowiecza 1284-1527, Benardinum, Peplin. Google Scholar
Głowa Stanisław, Bieda Ignacy (oprac.), 1989, Breviarium Fidei. Wybór doktrynalnych wypowiedzi Kościoła, Księgarnia Św. Wojciecha, Poznań. Google Scholar
Grzybowska Lidia, 2011, Inventio i argumentatio w średniowiecznym tzw. kazaniu Google Scholar
uczonym – na przykładzie kazania De sancto Michaele Jakuba z Paradyża, w: Michał Choptiany, Wojciech Ryczek (red.) Studia Rhetorica, Księgarnia Akademicka, Kraków, s. 55–66. Google Scholar
Hajder Mateusz, 2020, Biblijne podstawy wiary w czyściec, Teologia i Człowiek, t. 51, z. 3, s. 81-101.
Crossref
Google Scholar
Hipler Franz, 1889, Drei Predigten für die Verstorbenen. Ein Beitrag zur Geschichte der Predigt im Mittelalter, Pastoralblatt für die Diözese Ermland, t. 21, nr 6, s. 63-70. Google Scholar
Hipler Franz, 1889, Johannes Marienwerder, Domdechant von Pomesanien, Pastoralblatt für die Diözese Ermland, t. 21, nr 6, s. 62-63. Google Scholar
Hipler Franz, 1883, Kurze Auslegung des Vaterunser von Johannes Marienwerder, Pastoralblatt für die Diözese Ermland, t. 15, nr 12, s. 142-143. Google Scholar
Karczewski Marek, 2024b, Biblical Argumentation in a Synodal Sermon Expergiscimini hodie anime devote by Johannes Marienweder, Biblica et Patristica Thorunensia, t. 17, s. 425-444.
Crossref
Google Scholar
Karczewski Marek, 2022, Biblical Sources of Ecclesiology in Expositio Symboli Apostolorum by Johannes Marienwerder, Studia Warmińskie, t. 59, s. 241-260.
Crossref
Google Scholar
Karczewski Marek, 2021b, Pismo Święte i odwieczne Słowo Boga w Expositio Symboli Apostolorum Jana z Kwidzyna, Biblica et Patristica Thoruniensia, t. 14(3), s. 287–304.
Crossref
Google Scholar
Karczewski Marek, 2024a, Polemika przeciw waldensom w Expositio Symboli Apostolorum Jana z Kwidzyna, Studia Warmińskie, t. 61, s. 225-242.
Crossref
Google Scholar
Karczewski Marek, 2023, Sacrament of Eucharist according Expositio Symboli Apostolorum by Johannes Marienwerder, Forum Teologiczne, t. 24, s. 25-41.
Crossref
Google Scholar
Knapp Fritz P, 2011, Grundlagen der europäischen Literatur des Mittelalters. Eine sozial-, kultur-, ideen- und formgeschichtliche Einführung, Akademische Druck- und Verlagsanstalt, Graz. Google Scholar
Krzesik Tomasz, 2017, Problematyka czyśćca w polskim przepowiadaniu po Soborze Watykańskim II, Unum, Kraków.
Crossref
Google Scholar
Kowalczyk Marta, 2015, Święta Brygida Szwedzka i jej przesłanie religijne w świetle objawień zawartych w „Revelationes”, Verbinum, Górna Grupa. Google Scholar
Michalik Andrzej, 2018, Charakterystyczne cechy egzegezy Pisma Świętego św. Tomasza z Akwinu, Tarnowskie Studia Teologiczne, t. 37, z. 1-2, s. 167-191.
Crossref
Google Scholar
Olszewski Mikołaj, 1995, Teoria czterech sensów tekstu biblijnego w I kwestii Summy Teologii Tomasza z Akwinu, Principia, t. 13-14, s. 39-54. Google Scholar
Panuś Kazimierz, 2007, Historia kaznodziejstwa, Wydawnictwo Salwator, Kraków. Google Scholar
Roszak Piotr, 2018, Rola Pisma Świętego w średniowiecznej teologii, Teologia w Polsce, t. 12(2), s. 71–84.
Crossref
Google Scholar
Roszak Piotr, Vijgen Jorgen, 2015, Reading Sacred Scripture with Thomas Aquinas. Hermeneutical Tools, Theological Questiones And New Perspectives, Brepols Publishers, Thournhout.
Crossref
Google Scholar
Wehrli-Johns Martina, 2010, Bildexegese und Sprachreflexion im Dienste der Kirchenreform. Predigten zum Fest Maria Heimsuchung aus den Umfeld des Prager Reformkreises und der dominikanischen Frühobservanz, w: Rene Wetzel, Fabrice Fluckiger (red.), Die Predigt im Mittelalter zwischen Mundlichkeit, Bildlichkeit und Schriftlichkeit, Chronos, Zürich, s. 109-118. Google Scholar
Wiśniewski Jan, 2023, Historia Diecezji Pomezańskiej. Tom 1. Średniowiecze (1243-1525), Bernardinum, Pelplin. Google Scholar
Wiśniewski Jan, 2002, Sacrum i profanum wpisane w codzienność katolików średniowiecza, Wydawnictwo Hosianum, Olsztyn. Google Scholar
Wojtkowski Julian (oprac.), 2017, Joannes Marienwerder. De octo beatitudinibus, Fo¬rum Teologiczne, t. 18, s. 243–272.
Crossref
Google Scholar
Wojtkowski Julian, Borzyszkowski Marian i in. (oprac.), 2023, Jan z Kwidzyna. Wykład Symbolu Apostolskiego Expositio Symboli Apostolorum, Wydział Teologii Uniwersy¬tet Warmińsko-Mazurski, Olsztyn. Google Scholar
Zawadzki Wojciech, 2020, Model kapłana pomezańskiego w XV w. w świetle ustawodawstwa synodalnego, w: Justyna Liguz (red.), Studia z dziejów diecezji pomezańskiej, Bernardinum, Pelplin, s. 137-146. Google Scholar
Zieliński Jacek, 2023, Alegoria a alegoreza – przyczynek do dyskusji o poprawności terminów stosowanych w badaniach nad alegorezą grecką, żydowską i wczesnochrześcijańską, Vox Patrum, t. 86, s. 7-34.
Crossref
Google Scholar