The History of the Catholic Parish in Miłakowo in the 19th Century
Marek Jodkowski
Katedra Historii Kościoła i Dziedzictwa Kulturowego, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, ul. Hozjusza 15, 11-041 OlsztynAbstract
The parish priest of Ełdyty Wielkie, Heinrich Renkel (Renze), bought a detached house in Miłakowo on 5th April 1852, with an intention of adapting it for religious purposes. An oratory was organised there and dedicated to the Holy Cross by the parish priest of Ełdyty on 12th December 1855. Since that time, priests from Ełdyty Wielkie occasionally celebrated religious services in it. As a consequence of an increasing number of worshippers, a plot of land was bought in 1864 with an intention of building a church. In the same year, a pastoral institution was created in Miłakowo and the first priest, Augustin Bargel, was appointed. In 1865, Anton Gerigk was appointed as his successor. He launched the implementation of the construction project. The foundation stone of the new temple was laid in 1867. Finally, an aisleless Neogothic church was built. The ceremony of its dedication to the Finding and Exaltation of the Holy Cross, conducted by Bishop Filip Krementz, took place on July 4th 1869. In 1859, a Catholic school was founded in Miłakowo. During the Kulturkampf, the office of a parish priest was vacant in the town. In 1879, 1014 Catholics lived in the parish, and 950 in 1895. The construction of the church buildings and the salaries of the priests and church workers were funded by Catholic associations and organisations, particularly the St. Francis Xavier Society and the St. Boniface and Adalbert Association in Frombork.
Keywords:
religious buildings, Diocese of Warmia, clergy of Warmia, Miłakowo, Germany in the 19th century, East PrussiaReferences
„Geschichte der kath. Kirche und Gemeinde Liebstadt“, Adalbertusblatt 25 (1914).
„Rocznik Diecezji Warmińskiej 1985”, Olsztyn 1985.
Archiwum Archidiecezji Warmińskiej w Olsztynie, AB II A 12, Konferenz Dekane in Frauenburg (10 VIII 1871).
Archiwum Archidiecezji Warmińskiej w Olsztynie, AB IV 24, Dekanats-Kirchenvisitations-Bericht von Guttstadt pro 1863.
Archiwum Archidiecezji Warmińskiej w Olsztynie, AB IV 24, Dekanat-Kirchen-Visitations-Bericht von Guttstadt pro 1866.
Archiwum Archidiecezji Warmińskiej w Olsztynie, AB IV 24, Dekanat Kirchenvisitations-Bericht Guttstadt pro 1867.
Archiwum Archidiecezji Warmińskiej w Olsztynie, AB IV 24, Kirchenvisitationsbericht des Dekanats Guttstadt pro 1878.
Archiwum Archidiecezji Warmińskiej w Olsztynie, AB IV 24, Kirchenvisitationsbericht des Dekanats Guttstadt pro 1894.
Archiwum Archidiecezji Warmińskiej w Olsztynie, AB IV 24, Liebstadt (16 I 1890).
Archiwum Paderborn, Teczka: Liebstadt (15 III 1880).
Archiwum Paderborn, Teczka: Liebstadt (4 VI 1877).
Archiwum Paderborn, Teczka: Liebstadt (5 IV 1884).
Archiwum Paderborn, Teczka: Liebstadt, Missionsbericht v. J. 1888.
Archiwum Paderborn, Teczka: Liebstadt, Missionsbericht vom Jahre 1895.
Archiwum Paderborn, Teczka: Liebstadt, Missionsbericht vom Jahre 1902.
Archiwum Paderborn, Teczka: Liebstadt, Missionsstation Liebstadt (5 II 1872).
Archiwum Paderborn, Teczka: Liebstadt, Unterstützungen (einmalige) für die Mission Liebstadt.
Archiwum Państwowe w Olsztynie, 367/379.
Archiwum Zarządu Generalnego Stowarzyszenia św. Bonifacego w Paderborn, Teczka: Liebstadt, Missionsstation Liebstadt (5 II 1872).
Archiwum Zarządu Generalnego Stowarzyszenia św. Bonifacego w Paderborn, Teczka: Liebstadt, Missionsstation Liebstadt (4 VI 1877).
Jodkowski M., „Budownictwo sakralne diecezji warmińskiej w latach 1821-1945”, Olsztyn 2011.
Jodkowski M., „Dzieje katolickiej placówki duszpasterskiej w Morągu w XIX wieku”, Studia Elbląskie 14 (2013).
Kopiczko A., „Duchowieństwo katolickie diecezji warmińskiej w latach 1821-1945”, cz. 1, „Studium prozopograficzne”, Olsztyn 2004.
Kopiczko A., „Duchowieństwo katolickie diecezji warmińskiej w latach 1821-1945”, cz. 2, „Słownik”, Olsztyn 2003.
Kopiczko A., „Katalog duchowieństwa katolickiego w diecezji warmińskiej (do 1945 roku)”, Olsztyn 2003.
Łukasiewicz W., „Miłakowo. Monografia miasta i dziejów najnowszych”, Miłakowo 1997.
Łukaszewski A., „Miłakowo”, w: A. Wakar i in. (red.), „Morąg. Z dziejów miasta i powiatu”, Olsztyn 1973.
Pastoralblatt für die Diözese Ermland 1 (1873).
Romahn P., „Die Diaspora der Diözese Ermland“, Braunsberg 1927.
Rzempołuch A., „Siedem wieków architektury sakralnej na Warmii”, w: B. Magdziarz (red.), „Kościoły i kaplice archidiecezji warmińskiej”, t. 1, „Święta Warmia”, Olsztyn 1999.
Wołoszczuk D., „Dzieje parafii Miłakowo w latach 1945-1992”, Olsztyn 2001, kps w Bibliotece Wydziału Teologii UWM w Olsztynie.
Katedra Historii Kościoła i Dziedzictwa Kulturowego, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, ul. Hozjusza 15, 11-041 Olsztyn
