Communication with a Sick Person and at the End of Life – Therapeutic Importance
Barbara Rozen
Katedra Teologii Moralnej i Nauk o Rodzinie, Uniwersytet Warmińsko- -Mazurski w Olsztynie, ul. Hozjusza 15, 11-041 OlsztynAbstract
The article is an attempt to answer the question: How to improve the quality of life of a sick person who is at the end of his life through proper communication? Any help will not be effective enough without establishing a good relationship with the person in need of help. The key issue is the ability to establish a friendly or even therapeutic relationship with such a person. Proper communication facilitates the person’s understanding and cooperation, and can motivate him to respect medical recommendations. Responsibility for the course of communication lies primarily with the person who wants to provide this support, therefore, first of all, it is the person who must be aware of the obstacles and errors in communication that may occur and that should be avoided. They have been discussed in the article. It is essential to try to understand people in such a difficult life situation as illness or old age. Therefore, the typical psychological experiences of people in such a situation, their mental and spiritual needs, and the possibilities of dealing with them are discussed. The key part of the article is to discuss the determinants of supportive communication based on affirmation, mindfulness and sensitive response, respecting the already rich knowledge about communication with the sick and the elderly. Listening and understanding are the keystones of the helping and supporting relationship.
Keywords:
Komunikacja wspierająca, choroba, wiek podeszły, reakcje psychiczne, potrzeby psychiczne, potrzeby duchoweReferences
Benedykt XVI, 2012, Radość wiary, Edycja św. Pawła, Częstochowa.
Buczkowski Krzysztof, Rogiewicz Maria, 2009, Aspekty psychologiczne umierania i żałoby, w: Buczkowski Krzysztof, Krajnik Małgorzata (red.), Opieka paliatywna, Wydawnictwo lekarskie PZWL, Warszawa, s. 95-114.
Bukowski Jerzy, 1987, Zarys filozofii spotkania, Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”, Kraków.
Bula-Podhorska Marzena, Śmierć i umieranie w ujęciu Simontona, w: Pyszkowska Jadwiga (red.), Opieka hospicyjna – jak odnaleźć się w nowej rzeczywistości. IX Konferencja naukowa. Jasna Góra 28-30 stycznia 2005 r., Stowarzyszenie Opieki Hospicyjnej Ziemi Częstochowskiej, Częstochowa, s. 44-49.
Buss Tomasz, 2008, Zespół jadłowstręt – wyniszczenie, w: De Walden-Gałuszko, Kaptacz Anna (red.), Pielęgniarstwo w opiece paliatywnej i hospicyjnej, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008, s. 82-87.
Colombero Giuseppe, 2005, Od słów do dialogu. Tysiąc sposobów mówienia i słuchania, Wydawnictwo OO. Franciszkanów „Bratni Zew”, Kraków.
De Walden-Gałuszko Krystyna, 1992, Wybrane zagadnienia psychoonkologii i psychotanatologii. Psychologiczne aspekty choroby nowotworowej, umierania i śmierci, Uniwersytet Gdański, Gdańsk.
De Walden-Gałuszko Krystyna, 2000, U kresu. Opieka psychopaliatywna, czyli jak pomóc choremu, rodzinie I personelowi medycznemu środkami psychologicznymi, Wydawnictwo medyczne MAKmed, Gdańsk.
Drożdż Michał, 2010, Starość i jej potrzeby opiekuńcze w perspektywie antropologiczno-etycznej, w: Stala Józef (red.), Socjalizacja – wyzwanie współczesności, Wydawnictwo Biblos, Tarnów, 137-155.
Frankl Victor E., 2018, Człowiek w poszukiwaniu sensu, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa.
Galarowicz Jan, 2014, Zrozumieć człowieka cierpiącego, WAM, Kraków.
Gordon Thomas, 1995, Wychowanie bez porażek w szkole, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa.
Janowicz Anna i inni, 2014, Zdrowa rozmowa. Sztuka komunikacji z osobami u kresu życia i ich opiekunami, Fundacja Hospicyjna, Gdańsk.
Johnston Taylor Elizabeth, 2008, Co powiedzieć? Jak rozmawiać z chorymi o duchowości, Wydawnictwo WAM, Kraków.
Kaczkowski Jan, 2016, Grunt pod nogami, Wydawnictwo WAM, Kraków.
Kaptacz Anna, Chałupka Andrzej, 2005, Wpływ modlitwy na jakość życia chorych, w: Pyszkowska Jadwiga (red.), Opieka hospicyjna – jak odnaleźć się w nowej rzeczywistości. IX Konferencja naukowa. Jasna Góra 28-30 stycznia 2005 r., Stowarzyszenie Opieki Hospicyjnej Ziemi Częstochowskiej, Częstochowa, s. 77-81.
Katechizm Kościoła Katolickiego, 1994, Wydawnictwo Pallottinum, Poznań (skrót: KKK).
Kübler-Ross Elisabeth, 2007, Rozmowy o śmierci i umieraniu, Media Rodzina, Poznań.
Łuczak Jacek, 1988, Towarzyszenie umierającym chorym w ich cierpieniach duchowych, w: Łuczak Jacek i inni, Akademia Medyczna w Lublinie, Lublin, s. 73-83.
Klich-Rączka Alicja, 2001, Sztuka rozmowy ze starszym pacjentem, w: Grajcarek Anna (red.), Sztuka rozmowy z chorym, Wydawnictwo ad vocem, Kraków, s. 157-171.
Macario Lorenzo, Rocchi Maria, 2011, Komunikacja w relacjach niesienia pomocy, Wydawnictwo WAM, Kraków.
McKay Matthew., Davis Martha., Fanning Patrick, 2002, Sztuka skutecznego porozumiewania się, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
Motyka Marek, 2001, Środki psychicznego wsparcia w pielęgnacji chorego, w: Grajcarek Anna (red.), Sztuka rozmowy z chorym, Wydawnictwo ad vocem, Kraków, s. 231-241.
Posłuszna Małgorzata, 2014, Komunikacja z pacjentem i jego rodziną oraz wsparcie emocjonalne w chorobie, w: Talarska Dorota i inni (red.), Opieka nad osobami przewlekle chorymi, w wieku podeszłym i niesamodzielnymi. Podręcznik dla opiekunów medycznych, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, s. 91-101.
Salij Jacek, 2001, Człowiek umierający jako bliźni, w: Grajcarek Anna (red.), Sztuka rozmowy z chorym, Wydawnictwo ad vocem, Kraków, s. 113-122.
Schulz von Thun Friedemann, 2001, Sztuka rozmawiania, Wydawnictwo WAM, Kraków.
Sujak Elżbieta, 2006, ABC psychologii komunikacji, Wydawnictwo WAM, Kraków.
Sujak Elżbieta, 2015, Żyć lepiej, Wydawnictwo KB Studio, Lubliniec.
Sych Marek Hieronim, 2001, Jak pokonać lęk i bezradność wobec choroby, w: Grajcarek Anna (red.), Sztuka rozmowy z chorym, Wydawnictwo ad vocem, Kraków, s. 9-16.
Tischner Józef, 1976, Rozmowy z chorymi, W drodze, nr 11.
Wieczorkowska-Tobis Katarzyna, Talarska Dorota, 2014, Czynniki warunkujące występowanie potrzeb, w: Talarska Dorota i inni (red.), Opieka nad osobami przewlekle chorymi, w wieku podeszłym i niesamodzielnymi. Podręcznik dla opiekunów medycznych, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, s.118-130.
Katedra Teologii Moralnej i Nauk o Rodzinie, Uniwersytet Warmińsko- -Mazurski w Olsztynie, ul. Hozjusza 15, 11-041 Olsztyn
