German Names Starting with Letter F in the Babtismal Register of Reszel from the Years 1579–1653
-
Marzena Guz
Katedra Filologii Germańskiej, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, ul. Kurta Obitza 1, 10-725 Olsztynhttps://orcid.org/0000-0003-4630-2584
Abstract
This paper analyses the origin of genetically German surnames, to establish their structure (if they are derived names, using the structural method), to indicate whether they have variants in 16th and 17th centuries, what their origin was and whether the surnames under investigation were still recorded in Warmia in the 18th century and in the 20th century in the former Olsztyn Province. With regard to the origin of surnames, the classification of surnames with a single motivation is partly based on S. Rospond (1967: XXVI-XXVIII) but has been significantly modified. The sub-classification principle is, as in S. Rospond, based on the lexical-derivative (semantic-motivational) criterion. In addition, the etymology-related classification of surnames was followed, among others, according to the “Duden. Familiennamen” dictionary. Most of the names described here are non-derivative. Other names are derived with the use of German suffixes: -er, -l, -ler, - mann, -ner, a Latin suffix -ius and paradigmatically with a formant -en. A few surnames appear in the form of abbreviated first names and/or their diminutive forms. Most of the names are names with a single motivation. They are mainly derived from place names, from names of professions, first names and nicknames. Ten surnames demonstrate two and more motivations. Only a few surnames have their variants. The reasons for the occurrence of surname variants in the examined material include Polonisation, Latinisation, doubling of consonants without justification, remnants of spelling rules in Early New High German, and the fact that the given surname originated in Middle Low German. Eighteen surnames had ceased to exist by the 18th and 20th centuries, i.e. about two-thirds of the examined material.
Keywords:
surnames, etymology of surnames, variants of surnames, Warmia, Reszel, 16th and 17th centuriesSupporting Agencies
References
Wykaz skrótów bibliograficznych Google Scholar
BE = Heling Reinhold, Poschmann, Brigitte, 1997, Die Bevölkerung des Ermlands 1773. Die ältesten Prästationstabellen des Hochstifts. Band 3 – Register, Zeitschrift für die Geschichte und Alterstumskunde Ermlands, Beiheft 13/3, s. 35-138. Google Scholar
Brech I = Brechenmacher Josef Karl, 1957-1960, Etymologisches Wörterbuch der Deutschen Familiennamen, C. A. Starke Verlag, Limburg a.d. Lahn. Google Scholar
Dud = Duden. Familiennamen. Herkunft und Bedeutung. Bearbeitet von Rosa und Volker Kohlheim, 2005, Dudenverlag, Mannheim, Leipzig, Wien, Zürich. Google Scholar
Gott = Gottschald Max, 1954, Deutsche Namenkunde. Unsere Familiennamen nach ihrer Entstehung und Bedeutung, de Gruyter, Berlin.
Crossref
Google Scholar
SNWPU = Rymut Kazimierz, 1993, Słownik nazwisk współcześnie w Polsce używanych. T. 3, E-G, Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, Kraków. Google Scholar
Opracowania Google Scholar
Chłosta Jan, 2002, Słownik Warmii (historyczno-geograficzny), Wydawnictwo Littera, Olsztyn. Google Scholar
Cieślikowa Aleksandra, 2008, Grafia i fonetyka w nazwiskach Polaków, w: Janusz Trempała i in. (red.), Studia linguistica in honorem Edvardi Breza, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz, s. 30-36. Google Scholar
Guz Marzena, 2016a, Benennungen der Rektoren, Kantoren und Organisten der Pfarrschule in Rößel (1420-1931), Białostockie Archiwum Językowe, nr 16, s. 147-157.
Crossref
Google Scholar
Guz Marzena, 2016b, Die häufigsten Familiennamen deutscher Herkunft in Rößel im 16. und 17. Jahrhundert, w: Dorota Kaczmarek i in. (red.), Felder der Sprache – Felder der Forschung. Lodzer Germanistikbeiträge 8. Im Spiegel der germanistischen Linguistik, Primum Verbum, Łódź, s. 21-31. Google Scholar
Guz Marzena, 2018, Nazwiska niemieckie na Warmii u schyłku XVIII wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn. Google Scholar
Guz Marzena, 2021, Nazwiska niemieckie z Reszla z XVI i XVII wieku na litery A i B, Forum Filologiczne Ateneum, nr 1(9), s. 71-84.
Crossref
Google Scholar
Hartig Joachim, 1996, Morhologie und Wortbildung der Familiennamen: Germanisch, w: Ernst Eichler i in. (red.), Namenforschung. Ein internationales Handbuch zur Onomastik, Walter de Gruyter, Berlin, New York, s. 1259-1262. Google Scholar
Karszniewicz Alicja, 1995, Klasyfikacja i adaptacja zapożyczeń niemieckich w języku polskim, Orbis Linguarum, nr 2, s. 223-232. Google Scholar
Kunze Konrad, Nübling Damaris (red.), 2011, Deutscher Familiennamenatlas. Band 2: Graphematik/Phonologie der Familiennamen II: Konsonantismus, De Gruyter, Berlin, New York.
Crossref
Google Scholar
Kunze Konrad, Nübling Damaris (red.), 2012, Deutscher Familiennamenatlas. Band 3: Morphologie der Familiennamen, De Gruyter, Berlin, New York. Google Scholar
Lica Zenon, 2009, Sposoby adaptacji nazwisk pomorskich genetycznie niemieckich w polszczyźnie, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk. Google Scholar
Lica Zenon, 2011, Niemieckie zjawiska fonetyczno-fonologiczne i słowotwórcze w nazwiskach pomorskich, w: Maria Biolik, Jerzy Duma (red.), Chrematonimia jako fenomen współczesności, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn, s. 293-299. Google Scholar
Lica Zenon, 2020, O niemieckich nazwiskach współczesnych Polaków, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk. Google Scholar
Lübben August, 1989, Mittelniederdeutsches Handwörterbuch. Nach dem Tode des Verfassers vollendet von Christoph Walther, Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt. Google Scholar
Naumann Horst, 1989, Familiennamenbuch, VEB Bibliographisches Institut, Leipzig. Google Scholar
Neumann Isolde, 1981, Die Familiennamen der Stadtbewohner in den Kreisen Oschatz, Riesa und Grossenhain bis 1600, Akademie-Verlag, Berlin. Google Scholar
Polański Edward (red.), 2003, Encyklopedia językoznawstwa, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich. Wydawnictwo, Wrocław, Warszawa, Kraków. Google Scholar
Rospond Stanisław, 1967, Słownik nazwisk śląskich. Część I, Ossolineum, Wrocław. Google Scholar
Schwarz Ernst, 1973, Sudetendeutsche Familiennamen des 15. und 16. Jahrhunderts, Verlag Robert Lerche, Vormals Calve’sche Universitätsbuchhandlung, München, Prag. Google Scholar
Zoder Rudolf, 1968, Familiennamen in Ostfalen, I-II, Georg Olms Verlagsbuchhandlung, Hildesheim. Google Scholar
Katedra Filologii Germańskiej, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, ul. Kurta Obitza 1, 10-725 Olsztyn
https://orcid.org/0000-0003-4630-2584
