Młodzież przeciwko władzy: nieoficjalne polityczne stowarzyszenia młodzieżowe na Ukrainie w latach 1950-1960
Svitlana Soroka
Department of Public Administration, Petro Mohyla Black Sea National University, 68 Desantnikiv 10, 54-003 Mykolayiv, Ukrainehttps://orcid.org/0000-0003-2022-0388
Abstrakt
Na Ukrainie mogły zazwyczaj funkcjonować w wąskim zakresie tylko te organizacje młodzieżowe, które uzależnione były od aparatu władzy. Powstające w latach 1950-1960 stowarzyszenia miały już charakter antyradziecki, ale ich powszechność była nadal ograniczana. Po śmierci Stalina na Ukrainie odrodził się ruch narodowowyzwoleńczy, a to przyczyniło się do powstania około 46 stowarzyszeń skupiających głównie młodzież. Ich działalność była wyrazem sprzeciwu przeciwko dotychczasowemu reżimowi. Jednak władza stosowała wszelkie dostępne środki, by stowarzyszenia te nie mogły działać, począwszy od krytykowania ich w mediach, poprzez pociągania do odpowiedzialności karnej i różnego rodzaju represje społeczne i polityczne. Ruch nieoficjalnych stowarzyszeń był odzwierciedleniem nastawienia młodzieży do rządzących, był wyrazem braku poparcia dla sytuacji społecznej w kraju – niezadowolenia młodzieży z sytuacji finansowej, mieszkaniowej, z podlegania ciągłemu procesowi rusyfikacji. Na podstawie przeprowadzonych analiz autorka wykazała, że młode pokolenie bez trudu identyfikowało sprzeczności pomiędzy propagandą władzy a jej rzeczywistymi działaniami. Podkreśliła także determinację młodzieży w dążeniu do przemiany kształtu życia społecznego i jej nadzieję, że pożądane zmiany uda się przeprowadzić. Co istotne, młodzi ludzie w swych dążeniach zostali pokazani jako jednolita społeczność, która chce mieć wpływ na zarządzanie w obszarach społecznym i państwowym.
Słowa kluczowe:
stowarzyszenia młodzieżowe, stowarzyszenia nieoficjalne, polityka młodzieżowa, władza radzieckaBibliografia
Alekseeva Lyudmila, 1992, Istoriya inakomyisliya v SSSR. Noveyshiy period, Izdatel`stvo Vest`, Vilnyus – Moskva.
Bazhan Oleh and Danylyuk Iurii, 2000, Ukrayins`kyj natsional`nyj rukh: osnovni tendentsiyi i etapy rozvytku (kinets` 1950-kh – 1980-ti roky), Instytut Istorii Ukrainy NAN Ukrainy, Kyiv.
Danylyuk Iurii and Bazhan Oleh, 2000, Opozytsiya v Ukrayini (druha polovyna 50-kh –80-ti rr. XX st.), Vydavnytstvo “Ridnyi krai”, Kyiv.
Golovenko Volodymyr, 1997, Ukrayins`kyj molodizhnyj rukh u XX stolitti (istoryko-politologichnyj analiz osnovnykh periodiv), Vydavnytstvo A.L.D., Kyiv.
Kozlov Vladimir and Mironenko Sergei (ed.), 1999, 58 v 10 stepeni. Nadzornyie proizvodstva Prokuratury SSSR po delam ob antisovetskoy agitatsii i propagande. Mart 1953–1991. Annotirovannyiy katalog, Mezhdunarodnyi Fond "Demokratyia", Moskva.
Kravchenko Victor, 2004, Syn`o-zhovtyj prapor nad Kyjevom 1 travnya 1966 roku, Vydavnytstvo Smoloskyp, Kyiv.
Kudrya Taras, 1997, Zarodzhennya dysydents`kogo ruchu v Ukrayini, Istoriya Ukrayiny, No. 47, p. 4-5.
Kulynyak Danylo, 1990, My sprahlo vchylys' pravdy, Ukrayina, No. 2, p. 20-21.
Moroz Vitaly, 1993, Shistdesyati roky v Ukrayini, Vsesvit, No. 9-10, p. 182-188.
Pashynina Tetiana, 2004, Molodizhnyj rukh v Ukrayini v drugij polovyni 50-kh – 80-kh rr. XX st., Natsionalnyi pedahohichnyi universytet im. M. P. Drahomanova, Kyiv.
Rozshyrenyj proekt programy Ukrayins`koyi robitnycho-selyans`koyi spilky (URSS), 1994, in: Levko Lukyanenko, Ne dam zagynut` Ukrayini. Dokumenty i materialy, Vydavnycho-kulturolohichnyi tsentr "Sofiia",Kyiv, p. 10-34.
Rusnachenko Anatoliy, 1998, Natsional`no-vyzvol`nyj ruch v Ukrayini: seredyna 1950-kh – pochatok 1990-h rokiv, Vydavnytstvo imeni Oleny Telihy, Kyiv.
Shevchuk Volodymyr and Taranenko Mykola, 1999, Istoriya ukrayins`koyi derzhavnosti, Vydavnytstvo Lybid`, Kyiv.
The copies of original letters of the Central Committee of the Communist Party of Ukraine, information of Departments of the Central Committee of the Communist Party of Ukraine, letters, information of Regional Committees of Communist party of Ukraine, Ministries of the Ukrainian SSR and other organizations about anti-Soviet actions and fighting them (secret part), 1950-1967, Central State Archive of Public Organizations of Ukraine (CSAPO of Ukraine), fund 1, descr. 24, file 4302.
The information of Administrative Department of the of Central Committee the Communist Party of Ukraine, letters and information of the Regional Committees of Communist Party of Ukraine, Ministries and other organizations about anti-Soviet actions and fighting them (secret part), 1950-1967, CSAPO of Ukraine, fund 1, descr. 24, file 4537.
The information of Departments of the Central Committee of the Communist Party of Ukraine, letters, information of Regional Committees of Communist party of Ukraine, Committee for Radio-broadcasting and Television of Council of Ministers of the Ukrainian SSR about anti-Soviet actions and fighting them (secret part), 1950-1967a, CSAPO of Ukraine, fund 1, descr. 24, file 4947.
The information of Departments of the Central Committee of the Communist Party of Ukraine, reports and information of the Regional Committees of Communist Party of Ukraine, the Ministry of Justice of the Ukrainian SSR about anti-Soviet actions and fighting them (secret part), 1950-1967b, CSAPO of Ukraine, fund 1, descr. 24, file 3604.
The information of the Prosecutor's Office of the Ukrainian SSR about crime and child neglect in the Republic in 1969, an informational message of Committee for State Security of Council of Ministers of the Ukrainian SSR (the documents of Departments of the Central Committee Ukraine Leninist Communist League of Youth), 1965-1987a, CSAPO of Ukraine, fund 7, descr. 20, file 432.
The information of the Prosecutor's Office of the Ukrainian SSR, Committee for State Security about antisocial behavior among some part of young people (the documents of Departments of the Central Committee Ukraine Leninist Communist League of Youth), 1965-1987b, CSAPO of Ukraine, fund 7, descr. 20, file 208.
The letters to the Central Committee of the Communist Party of Ukraine, the information of the Regional Committees to the Central Committee of the Communist Party of Ukraine about intensification of enemy activities of the nationalist elements in the country and the judicial processes on them; articles for publication in the newspaper "Soviet Ukraine" about inveterate nationalist Antonenko-Davidovich, (secret part), 1968-1988, CSAPO of Ukraine, fund 1, descr. 25, file 877.
The Resolutions of the Presidium of Central Committee the Communist party of Ukraine "Special folder", 1959, CSAPO of Ukraine, fund 1, descr. 16, file 85.
The Resolutions of the Presidium of Central Committee the Communist Party of Ukraine (original documents), 1962, CSAPO of Ukraine, fund 1, descr. 16, file 109.
Zajtsev Yuriy, 1995, Dysydenty, "Molod` Ukrayiny", 23 bereznya, p. 3.
Zajtsev Yuriy, 1992, Dysydenty: opozytsijnyj ruch 60–80-ch rokiv, in: Kul`chytskyj S. (red.), Storinky istoriyi Ukrayiny: XX stolittya, Vydavnytstvo Osvita, Kyiv 1992, p. 195-235.
Zakharov Borys, 2003, Narys istoriyi dysydents`kogo Rukhu v Ukrayini (1956-1987), Vydavnytstvo Folio, Kharkiv.
Bazhan Oleh and Danylyuk Iurii, 2000, Ukrayins`kyj natsional`nyj rukh: osnovni tendentsiyi i etapy rozvytku (kinets` 1950-kh – 1980-ti roky), Instytut Istorii Ukrainy NAN Ukrainy, Kyiv.
Danylyuk Iurii and Bazhan Oleh, 2000, Opozytsiya v Ukrayini (druha polovyna 50-kh –80-ti rr. XX st.), Vydavnytstvo “Ridnyi krai”, Kyiv.
Golovenko Volodymyr, 1997, Ukrayins`kyj molodizhnyj rukh u XX stolitti (istoryko-politologichnyj analiz osnovnykh periodiv), Vydavnytstvo A.L.D., Kyiv.
Kozlov Vladimir and Mironenko Sergei (ed.), 1999, 58 v 10 stepeni. Nadzornyie proizvodstva Prokuratury SSSR po delam ob antisovetskoy agitatsii i propagande. Mart 1953–1991. Annotirovannyiy katalog, Mezhdunarodnyi Fond "Demokratyia", Moskva.
Kravchenko Victor, 2004, Syn`o-zhovtyj prapor nad Kyjevom 1 travnya 1966 roku, Vydavnytstvo Smoloskyp, Kyiv.
Kudrya Taras, 1997, Zarodzhennya dysydents`kogo ruchu v Ukrayini, Istoriya Ukrayiny, No. 47, p. 4-5.
Kulynyak Danylo, 1990, My sprahlo vchylys' pravdy, Ukrayina, No. 2, p. 20-21.
Moroz Vitaly, 1993, Shistdesyati roky v Ukrayini, Vsesvit, No. 9-10, p. 182-188.
Pashynina Tetiana, 2004, Molodizhnyj rukh v Ukrayini v drugij polovyni 50-kh – 80-kh rr. XX st., Natsionalnyi pedahohichnyi universytet im. M. P. Drahomanova, Kyiv.
Rozshyrenyj proekt programy Ukrayins`koyi robitnycho-selyans`koyi spilky (URSS), 1994, in: Levko Lukyanenko, Ne dam zagynut` Ukrayini. Dokumenty i materialy, Vydavnycho-kulturolohichnyi tsentr "Sofiia",Kyiv, p. 10-34.
Rusnachenko Anatoliy, 1998, Natsional`no-vyzvol`nyj ruch v Ukrayini: seredyna 1950-kh – pochatok 1990-h rokiv, Vydavnytstvo imeni Oleny Telihy, Kyiv.
Shevchuk Volodymyr and Taranenko Mykola, 1999, Istoriya ukrayins`koyi derzhavnosti, Vydavnytstvo Lybid`, Kyiv.
The copies of original letters of the Central Committee of the Communist Party of Ukraine, information of Departments of the Central Committee of the Communist Party of Ukraine, letters, information of Regional Committees of Communist party of Ukraine, Ministries of the Ukrainian SSR and other organizations about anti-Soviet actions and fighting them (secret part), 1950-1967, Central State Archive of Public Organizations of Ukraine (CSAPO of Ukraine), fund 1, descr. 24, file 4302.
The information of Administrative Department of the of Central Committee the Communist Party of Ukraine, letters and information of the Regional Committees of Communist Party of Ukraine, Ministries and other organizations about anti-Soviet actions and fighting them (secret part), 1950-1967, CSAPO of Ukraine, fund 1, descr. 24, file 4537.
The information of Departments of the Central Committee of the Communist Party of Ukraine, letters, information of Regional Committees of Communist party of Ukraine, Committee for Radio-broadcasting and Television of Council of Ministers of the Ukrainian SSR about anti-Soviet actions and fighting them (secret part), 1950-1967a, CSAPO of Ukraine, fund 1, descr. 24, file 4947.
The information of Departments of the Central Committee of the Communist Party of Ukraine, reports and information of the Regional Committees of Communist Party of Ukraine, the Ministry of Justice of the Ukrainian SSR about anti-Soviet actions and fighting them (secret part), 1950-1967b, CSAPO of Ukraine, fund 1, descr. 24, file 3604.
The information of the Prosecutor's Office of the Ukrainian SSR about crime and child neglect in the Republic in 1969, an informational message of Committee for State Security of Council of Ministers of the Ukrainian SSR (the documents of Departments of the Central Committee Ukraine Leninist Communist League of Youth), 1965-1987a, CSAPO of Ukraine, fund 7, descr. 20, file 432.
The information of the Prosecutor's Office of the Ukrainian SSR, Committee for State Security about antisocial behavior among some part of young people (the documents of Departments of the Central Committee Ukraine Leninist Communist League of Youth), 1965-1987b, CSAPO of Ukraine, fund 7, descr. 20, file 208.
The letters to the Central Committee of the Communist Party of Ukraine, the information of the Regional Committees to the Central Committee of the Communist Party of Ukraine about intensification of enemy activities of the nationalist elements in the country and the judicial processes on them; articles for publication in the newspaper "Soviet Ukraine" about inveterate nationalist Antonenko-Davidovich, (secret part), 1968-1988, CSAPO of Ukraine, fund 1, descr. 25, file 877.
The Resolutions of the Presidium of Central Committee the Communist party of Ukraine "Special folder", 1959, CSAPO of Ukraine, fund 1, descr. 16, file 85.
The Resolutions of the Presidium of Central Committee the Communist Party of Ukraine (original documents), 1962, CSAPO of Ukraine, fund 1, descr. 16, file 109.
Zajtsev Yuriy, 1995, Dysydenty, "Molod` Ukrayiny", 23 bereznya, p. 3.
Zajtsev Yuriy, 1992, Dysydenty: opozytsijnyj ruch 60–80-ch rokiv, in: Kul`chytskyj S. (red.), Storinky istoriyi Ukrayiny: XX stolittya, Vydavnytstvo Osvita, Kyiv 1992, p. 195-235.
Zakharov Borys, 2003, Narys istoriyi dysydents`kogo Rukhu v Ukrayini (1956-1987), Vydavnytstvo Folio, Kharkiv.
Soroka, S. (2018). Młodzież przeciwko władzy: nieoficjalne polityczne stowarzyszenia młodzieżowe na Ukrainie w latach 1950-1960. Studia Warmińskie, 55, 305–321. https://doi.org/10.31648/sw.3078
Svitlana Soroka
Department of Public Administration, Petro Mohyla Black Sea National University, 68 Desantnikiv 10, 54-003 Mykolayiv, Ukraine
https://orcid.org/0000-0003-2022-0388
Department of Public Administration, Petro Mohyla Black Sea National University, 68 Desantnikiv 10, 54-003 Mykolayiv, Ukraine
https://orcid.org/0000-0003-2022-0388
