Wierzenia i idee sekciarskie w rosjoznawstwie polskim pierwszych dekad wieku XX
Zbigniew Kaźmierczyk
Uniwersytet GdańskiAbstrakt
The paper discusses Karol Potkański’s study of Russia called Constantine and Methodius (1905) with reference to Tadeusz Nalepiński’s work The Spirit King of Russian. He’s coming!,Władysław Jabłonowski’s Around the Sphinx. Studies of life and world of the Russian people (1901),Two cultures. Historical and literary studies (1913), Stanisław Kutrzeba’s Sources and contrasts of Polish and Russian cultures (1916), Marian Zdziechowski’s Selected works,Bogumił Jasinowski’sEastern Christianity and Russia (1933) and others. It attempts to show the religious studies’ current in the Polish research in Russia which was open not as much to the Orthodox Church as to the Rus-sian sectarianism. The author follows ethnogenetic intuitions of Russia historians signalized after the Russian Revolution of 1905 in relation to their inquiries into widely-comprehended Russian spirituality and psychology. He records what was said about the radical dualism of Slavs and their Iranian origin. He shows it is historically justified to use religious studies’ method in Russian studies. He proves the efficiency of dualism as a model for analyzing Russian history. He indicates the key to history through the sectarian beliefs and ideas of Gnostic-Manichaean provenance.
Słowa kluczowe:
Bogomilism, Slavs, Russian sects, dualism, mentality, escapism, secularization, revolu-tion, destructivenessBibliografia
Boyce Mary. 1988. Zaratusztrianie. Wiara i życie. Przeł. Józefowicz-Czabak Z. i Korzeniowski B.J. Łódź 1988: Wydawnictwo Łódzkie.
Eliade Mircea. 2002. Od Zalmoksisa do Czyngis-chana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Jabłonowski Władysław. 1910. Dookoła Sfinksa. (Studia o życiu i twórczości narodu rosyjskiego).Warszawa: Nakładem Księgarni E. Wende i Spółka.
Jabłonowski Władysław. 1913. Dwie kultury. Studia historyczne i literackie. Warszawa: Nakładem księgarni E. Wende i Spółka.
Janion Maria. 2006. Niesamowita Słowiańszczyzna. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Jasinowski Bogumił. 1933. Wschodnie chrześcijaństwo a Rosja. Na tle rozbioru pierwiastków cy-wilizacyjnych Wschodu i Zachodu. Wilno: Nakładem Instytutu Naukowo-Badawczego Europy Wschodniej. Towarzystwo Wydawnicze „Pogoń”.
Kutrzeba Stanisław. 1916. Przeciwieństwa i źródła polskiej i rosyjskiej kultury. Lwów: Nakładem Księgarni Polskiej B. Połonieckiego.
Potkański Karol. 1905. Konstantyn i Metodyusz. Kraków: Druk W.L. Anczyca i Spółka.
Szwat-Gyłybowa Grażyna. 2005. Haeresis bulgarica w bułgarskiej świadomości kulturowej XIX i XX wieku. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.
Szwat-Gyłybowa Grażyna. 2011. Bogomilstwo. W: Leksykon tradycji bułgarskiej. Red. Szwat-Gy-łybowa G. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.
Zdziechowski Marian. 1993. Wybór pism. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Uniwersytet Gdański
