Stanowisko ks. Josyfa Łewyćkiego (1801-1860) w sporze o alfabet języka ruskiego (ukraińskiego) w Galicji w latach 30. i 40. XIX wieku
Kamil Dwornik
Uniwersytet WarszawskiAbstrakt
In the 30s of 19th century the Ruthenian (Ukrainian) national movement in the Austrian Galicia was dominated by the dilemma of so called azbuchna vijna (Ukrainian „alphabet war”). The dispute among the national activists was about the change the Cyrillic script to the Latin alphabet adopted from Polish language. This paper presents the arguments of Greek-Catholic father Josyph Levytskyi, who was the most influential critic of the idea of latinization. He published his ideas in a small booklet that was distributed together with the Polish weekly „Rozmaitości” . Levytskyi stressed on long history of the Cyrillic alphabet and its uniqueness. Moreover, he claimed that new alphabet will not make Ruthenian literature more European and will only give the Poles another reason to call Ruthenian language a variety of Polish. On the other hand, Levytskyi did not appraised very much the usage of grazhdanka by the „Rus Trinity” and criticised the new orthography, which was based on phonetic principle. Key words: Latin, Cyrillic, Ukrainian, alphabet war, Levytskyi.
Słowa kluczowe:
Latin, Cyrillic, Ukrainian, alphabet war, LevytskyiBibliografia
Pieśni Józefa [sic!] Padurry w dyjalekcie mało-ruskim, „Rozmaitości” pismo dodatkowe do „Gazety Lwowskiej” 1832, nr 48,
Jeszcze jedna pieśń Padurry, „Rozmaitości” pismo dodatkowe do „Gazety Lwowskiej” 1833, nr 13,
Zaleski J., Pieśni polskie i ruskie ludu galicyjskiego, Lwów 1833
Пилипович B., Спископ 1ван Сшгурсъкий в лШератур1 перемисъкого бгдермаеру, Перемиський вщдш ОУП, Перемишль 2009,
Lewicki J., Odpowiedz na zdanie o zaprowadzenie abecadła polskiego polskiego do piśmiennictwa ruskiego, „Rozmaitości” pismo dodatkowe do „Gazety Lwowskiej”, 1834, nr 52, wkładka s. 1-4.
Возняк M., Авторство азбучно'i статт1 з 1834 р., „Записки Науково Товариства iMeHi Т. Шевченка”, 1925, t. 136-137.
Siciak A., Druki przemyskie 1754-1939. Bibliografia publikacji polskich, niemieckich, węgierskich, francuskich oraz żydowskich i ukraińskich wydanych alfabetem łacińskim, Południowo- Wschodni Instytut Naukowy, Przemyśl 2002.
Lewicki J., Listy tyczące się pismiennictwa ruskjego w Galicji, Przemyśl 1843.
Шшьльер Ф., Борьба со смоком i Рукавичка, Перемишль 1842.
Uniwersytet Warszawski
