Profilowanie afektywne wartości w leksykonie mentalnym Polaków, Rosjan i Niemców (raport z badań empirycznych)
Barbara Rodziewicz
Uniwersytet SzczecińskiAbstrakt
Artykuł ma na celu przybliżenie związków wartości z emocjami utrwalonych w leksykonie mentalnym Polaków, Rosjan i Niemców. Analiza materiału językowego pozyskanego w rezultacie testu swobodnych skojarzeń, oparta na metodologii badań kognitywnych oraz psychologicznej skali PANAX-X, pokazuje, że pojęcia odsyłające do stanów afektywnych są obecne w profilach asocjacyjnych większości jednostek aksjologicznych. Najwięcej związków z emocjami pozytywnymi stwierdzono w profilach wartości odczuciowych, najmniej lub brak emocji – w profilach wartości społecznych i moralnych. Wyniki poświadczające wysoki status wartości odczuciowych w systemie aksjologicznym respondentów i związane z nimi postawy propulsywne oraz niższą pozycję innych wartości można tłumaczyć dominacją orientacji postmaterialistycznej współczesnych użytkowników trzech języków.
Słowa kluczowe:
values, emotions, associations, concept profiling, mental lexiconBibliografia
Bartmiński Jerzy, Niebrzegowska Stanisława. 1998. Profile a podmiotowa interpretacja świata. W: Profilowanie w języku i w tekście. Red. Bartmiński J., Tokarski R. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 211–224. Google Scholar
Bruner Jerome Seymour. 1978. Poza dostarczone informacje: studia z psychologii poznawania. Warszawa: PWN. Google Scholar
D`arms Justin, Jacobson Daniel. 2000. Sentiment and Value. „Ethics” nr 110: 722–748.
Crossref
Google Scholar
Fajkowska Małgorzata, Marszał-Wiśniewska Magdalena. 2009. Właściwości psychometryczne Skali Google Scholar
Pozytywnego i Negatywnego Afektu – Wersja Rozszerzona (PANAS-X). Wstępne wyniki badań w polskiej próbie. „Przegląd Psychologiczny” nr 4: 355–387. Google Scholar
Galton Francis. 1879. Psychometric Experiments. „Brain. A Journal of Neurology” nr 2: 149–162.
Crossref
Google Scholar
Gawarkiewicz Roman, Pietrzyk Izabela, Rodziewicz Barbara. 2008. Polski słownik asocjacyjny z suplementem. Szczecin: Volumina.pl. Google Scholar
Goleman Daniel. 1997. Inteligencja emocjonalna. Poznań: Media Rodzina. Google Scholar
Grzegorczyk Krzysztof. 1971. O pojęciu wartości w antropologii kulturowej. „Studia Socjologiczne” nr 1: 21–34. Google Scholar
Haviland-Jones Jeannette, Kahlbaugh Patricia. 2005. Emocje a tożsamość. W: Psychologia emocji. Red. Lewis M., Haviland-Jones J. Gdańsk: GWP. Google Scholar
Krąpiec Mieczysław Albert. 1965. Filozofia bytu a zagadnienie wartości. „Znak” nr 4: 424–433. Google Scholar
Kurcz Ida. 1976. Psycholingwistyka. Przegląd problemów badawczych. Warszawa: PWN. Google Scholar
Kurcz Ida. 2000. Psychologia języka i komunikacji. Wykłady z psychologii. Warszawa: SCHOLAR. Google Scholar
Langacker Ronald. 1995. Wykłady z gramatyki kognitywnej. Red. Kardela H. Lublin: Wdawnictwo UMCS. Google Scholar
Moser Susanne. 2013. Philosophie der Gefühle: neuere Theorien und Debatten. „Actual Challenges in Philosophyˮ nr 2: 20–33. Google Scholar
Porayski-Pomsta Jerzy. 1999. Komunikacja językowa. W: Nauka o języku dla polonistów. Red. Dubisz S. Warszawa: Książka i Wiedza: 19–66. Google Scholar
Roche Jörg. 2008. Fremdsprachenerwerb. Fremdsprachendidaktik. Tübingen: Francke. Scheler Max. 1921. Formalismus in der Ethik und die materiale Wertethik. Halle: Verlag von Max Niemeyer. Google Scholar
Spitzer Nils. 2014. Emotionale Welterschließung. Die aktuelle Rolle von Emotionen und die kognitiven Therapien. „Zeitschrift für Rational-Emotive & Kognitive Verhaltenstherapie” nr 25: 7–24. Google Scholar
Szczepański Jan. 1980. Sprawy ludzkie. Warszawa: Czytelnik. Google Scholar
Tappolet Christine. 2010. Welche Beziehung besteht zwischen Werten und Emotionen? „Psychologie” nr 18: 41–56. Google Scholar
Waszakowa Krystyna. 1998. Słowotwórczy aspekt procesów profilowania. W: Profilowanie w języku Google Scholar
i tekście. Red. Bartmiński J., Tokarski R. Lublin: Wydawnictwo UMCS: 105–116. Google Scholar
Watson David, Clark Lee Anna, Tellegen Auke. 1988. Deelopment and validation of brie measures of positive and negative affect. The PANAS Scales. „Journal of Personality and Social Psychology” Vol. 54: 1063–1070.
Crossref
Google Scholar
Тарасов Евгений. 2000. Актуальные проблемы анализа языкового сознания. В: Языковое сознание и образ мира. Ред. Уфимцева Н.В. Москва: Институт языкознания РАН: 24–32. Google Scholar
Uniwersytet Szczeciński
