Słownictwo pola semantycznego „Edukacja i wychowanie” w moskiewskiej gazecie „Trybuna Radziecka” z lat 1927–1938
Tamara Graczykowa
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, PolskaАннотация
„Polska autonomia socjalistyczna” w ZSRR istniała w latach 1925–1935. Dzięki niej władze radzieckie w sposób bardzo aktywny i konsekwentny dążyły do sowie-tyzacji mniejszości polskiej. Jednym z istotnych elementów radzieckiego eksperymentu polonijnego było kształcenie młodzieży polskiej w ZSRR. Na łamach „Trybuny Radzieckiej”, która była centralną gazetą polskojęzyczną w ZSRR w okresie międzywojennym, bardzo często poruszano tematy związane z funkcjo-nowaniem polskich placówek oświatowych, wiele miejsca poświęcano sprawom edukacji i wychowania młodego pokolenia Polaków. Ekscerpcja „Trybuny Radzieckiej” zaowocowała bogatym spisem wyrazów należących do pola semantycznego „Edukacja i wychowanie”.Celem artykułu jest prezentacja jednostek wchodzących w skład tego pola. Mate-riał leksykalny został podzielony na 12 pól szczegółowych, w których wyodrębniono m.in. nazwy rodzajów szkół, kierunków; nazwy przedmiotów i dyscyplin naukowych; nazwy pomieszczeń w placówkach oświatowych; nazwy stopni szkolnych itd.Analiza pokazała, że słownictwo obejmujące pole semantyczne „Edukacja i wycho-wanie”, pozostawało pod ogromnym wpływem języka rosyjskiego. Większość zaprezen-towanych wyrazów to zapożyczenia z języka rosyjskiego.
Ключевые слова:
mniejszość polska, ZSRR, prasa polskojęzyczna, okres międzywojenny, pole semantyczne, edukacja i wychowanie, słownictwoБиблиографические ссылки
Graczykowska Tamara. 2018. Słownictwo „Trybuny Radzieckiej” wydawanej w Moskwie w latach 1927–1938. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
Iwanow Michał. 1985. Polonia w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (1921–1938).W: Liczba i rozmieszczenie Polaków w świecie. Red. Wrzesiński W. T. 2. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego: 201–256.
Iwanow Michał. 1991. Pierwszy naród ukarany. Polacy w Związku Radzieckim 1921–1939. Warszawa–Wrocław: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Iwanow Michał. 2014. Zapomniane ludobójstwo: Polacy w państwie Stalina, „operacja polska” 1937–1938. Kraków: Znak.
Iwanow Michał. 2017. Oświata w warunkach polskiej sowieckiej autonomii w ZSRR w latach 1925–1939. „Rocznik Stowarzyszenia Naukowców Polaków Litwy” t. 17: 73–97.
Kalinowska Małgorzata. 2017. Między narodem a ideą. Polityka mniejszościowa władz ZSRR w dziedzinie kultury i literatury w latach dwudziestych i trzydziestych XX wieku. „Slavia Orientalis” LXVI, nr 1: 91–106.
Kawecka Krystyna. 1981. Problemy rozwoju oświaty i kultury Polonii radzieckiej w latach 1921––1929 ze szczególnym uwzględnieniem Ukrainy i Białorusi. W: Kultura skupisk polonijnych: materiały z Sympozjum zorganizowanego przez Bibliotekę Narodową oraz Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk (Radziejowice, 22–23 IV 1980). Red. Czarnik O., Gronowski K. Warszawa: Biblioteka Narodowa: 255–273.
Lizak Wojciech. 1990. Rozstrzelana Polonia. Polacy w ZSRR 1917–1939. Szczecin: Prywatny Instytut Analiz Społecznych.
Ożdżyński Jan. 1970. Polskie współczesne słownictwo sportowe. Wrocław: Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Patek Artur. 2001. Polska diaspora w Rosji Radzieckiej i Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. W: Polska diaspora. Red. WalaszekA. Kraków: Wydawnictwo Literackie: 283–363.
Szydłowska-Ceglowa Barbara. 1997. Język polski w Rosji porewolucyjnej i ZSRR (do roku 1935). „Język Polski” LXXVII, z. 4–5: 251–258.
Tęgoborski (Tomasz Dąbal) Włodzimierz. 1929. Polacy Związku Radzieckiego. Moskwa: Centralne Wydawnictwo Ludów ZSRR.
Tokarski Ryszard. 2001. Słownictwo jako interpretacja świata. W: Współczesny język polski. Red. Bartmiński J. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej: 343–370.
(online) http://vchekmariov.narod.ru/biogr.html (доступ 18.07.2016).
Васильевич Кириллов Виктор. 2013. История России. Учебное пособие. Москва: Юрайт.
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Polska
