Polscy emigranci polistopadowi w Portugalii. Jakie zbiory posiada Arquivo Histórico Militar w Lizbonie na temat Wielkiej Emigracji?

Ewelina Tarkowska

doi:10.31648/ep.10511

Opublikowane: 2024-08-311

Nr XXV/1 (2024)

Polscy emigranci polistopadowi w Portugalii. Jakie zbiory posiada Arquivo Histórico Militar w Lizbonie na temat Wielkiej Emigracji?

Ewelina Tarkowska

Echa Przeszłości

Dział: ARTYKUŁY I ROZPRAWY

https://doi.org/10.31648/ep.10511

Abstrakt

Plan utworzenia Legionu Polskiego w Portugalii w 1833 roku w czasie toczącej się w tym kraju wojny domowej stworzony przez generała Józefa Bema i księcia Adama Jerzego Czartoryskiego do tej pory budzi zainteresowanie badaczy. Do tej pory badania ograniczały się prawie wyłącznie do przeanalizowania materiałów zgromadzonych w polskich instytucjach. Badania skupiały się przede wszystkim na sytuacji wewnątrz polskiej emigracji we Francji, projekt był przedstawiany głównie z polskiego punku widzenia. Jednak warto wziąć pod uwagę fakt, że plan utworzenia polskiego legionu w Portugalii był także sprawą międzynarodową. Cenne materiały znajdziemy zatem także we Francji i Portugalii. Kwerenda przeprowadzona w Arquivo Histórico Militar w Lizbonie umożliwiła odnalezienie niezwykle interesujących dokumentów dotyczących negocjacji generała Józefa Bema z przedstawicielami Don Pedra i okoliczności utworzenia Batalionu Ochotników Francuskich generała Girolamo Ramorino jak również materiałów o losach osób indywidualnych, które zdecydowały się na przyjazd do Portugalii w 1832 i 1833 roku. Po zakończeniu wojny domowej część z nich pozostała w Portugalii na stałe, jako oficerowie przyjęci do armii portugalskiej.

Słowa kluczowe:

Arquivo Histórico Militar w Lizbonie, legion polski w Portugalii, wyprawa portugalska, generał Józef Bem

Inne teksty tego samego autora

Ewelina Tarkowska, Bretania w pierwszej połowie XIX wieku. Władze lokalne i mieszkańcy Côtes-du-Nord wobec spraw polskich i obecności polskich emigrantów polistopadowych w ich departamencie , Echa Przeszłości: Nr XIX (2018)

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Tarkowska, E. (2024). Polscy emigranci polistopadowi w Portugalii. Jakie zbiory posiada Arquivo Histórico Militar w Lizbonie na temat Wielkiej Emigracji?. Echa Przeszłości, (XXV/1), 149–171. https://doi.org/10.31648/ep.10511

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Źródła
Google Scholar

Arquivo Historico Militar w Lizbonie:
Google Scholar

PT/AHM/Fundo 3, série 7, caixa 1755, nùmero 1, dossier Akselban Aleksander
Google Scholar

PT/AHM/Fundo 3, série 7, caixa 1760, nùmero 1, dossier Bem Józef
Google Scholar

PT/AHM/Fundo 3, série 7, caixa 1760, nùmero 5, dossier Bessemain Aouxean
Google Scholar

PT/AHM/Fundo 3, série 7, caixa 972, nùmero 2 - dossier Chełmicki Józef Karol Konrad
Google Scholar

PT/AHM/Fundo 3, série 7, caixa 2162, nùmero 3 - dossier Afflalo Chełmicki Fernando Pedro
Google Scholar

PT/AHM/Fundo 3, série 7, caixa 1771, nùmero 1 – dossier Dang Antoni
Google Scholar

PT/AHM/Fundo 3, série 7, caixa 1776, nùmero 17 – dossier Dzierżawski Alojzy de Rolla
Google Scholar

PT/AHM/Fundo 3, série 7, caixa 1780, nùmero 12 – dossier Gitton Pierre Hospice André
Google Scholar

PT/AHM/Fundo 3, série 7, caixa 1790, nùmero 35 – dossier Łempicki
Google Scholar

PT/AHM/Fundo 3, série 7, caixa 616, nùmero 37 – dossier Michałowski Franciszek
Google Scholar

PT/AHM/Fundo 3, série 7, caixa 1795, nùmero 20 – dossier Moszyński Leon
Google Scholar

PT/AHM/Fundo 3, série 7, caixa 1796, nùmero 32 – dossier Niewierowski
Google Scholar

PT/AHM/Fundo 3, série 7, caixa 176, nùmero 2 – dossier Rudzki Marceli Antoni Norbert
Google Scholar

PT/AHM/Fundo 3, série 7, caixa 1808, nùmero 1 – dossier Rudzki Marceli Antoni Norbert
Google Scholar

PT/AHM/Fundo 3, série 7, caixa 150, nùmero 9, dossier URBAŃSKI Józef
Google Scholar

PT/AHM/Fundo 3, série 7, caixa 1811, nùmero 27, dossier URBAŃSKI Jan Józef
Google Scholar

PT/AHM/Fundo 3, série 7, caixa 46, nùmero 65 – dossier URBAŃSKI Jan Józef
Google Scholar

PT/AHM/Fundo 3, série 7, caixa 98, nùmero 3 – dossier URBAŃSKI Jan Józef
Google Scholar

PT/AHM/Fundo 3, série 7, caixa 1814, nùmero 11 – dossier Wyszyński
Google Scholar

Bibliotek Książąt Czartoryskich w Krakowie:
Google Scholar

rkps 6728, Spis Ruchomości i Nieruchomości pozostałych po s.p. Franciszku Michałowskim, k. 353-356.
Google Scholar

rkps 6673 IV, dossier Moszyński Leon, Leon Moszyński do Adama Jerzego Czartoryskiego, Porto 27 września 1832.
Google Scholar

Literatura
Google Scholar

Bielecki Robert, Słownik biograficzny oficerów powstania listopadowego, t. 2, Warszawa 1996
Google Scholar

Frejlich Józef, Legion jenerała Józefa Bema w walce o sukcesyę portugalską, „Przegląd Historyczny”, 1912, nr 14/1, s. 93-124 (część 1); nr 14/2, s. 237-259 (część 2); nr 14/3, s. 338-364 (część 3); nr 15/1, s. 70-88 (część 4); nr 15/2, s. 171-187 (część 5).
Google Scholar

Kaczorowski Stanisław Piotr, , Dzierżawski Alojzy (1797-1851) Polski Słownik Biograficzny, Tom 6, Kraków 1948, s. 159.
Google Scholar

Lewak Adam, Chełmicki Józef (1813-1890), w : Polski Słownik Biograficzny, Tom 3, Kraków 1937, s. 274-275.
Google Scholar

Lima Henrique de Campos Fereira, Legiao polaca ou Legiao da rainha dona Maria Segunda, Vila Nova de Famallcao, 1932.
Google Scholar

Lima Henrique de Campos Fereira, Batalhao de Voluntarios Franceses de Ramorino ou de Peniche, „Boletim do Arquivo Historico Militar”, 1934, Volume 4, s. 1-89.
Google Scholar

Łukaszyk Ewa, Raczyński w Portugalii. Spuścizna „zderzenia kultur”, „Postscriptum Polonistyczne”, 2018, 1 (21), s. 27-43.
Google Scholar

Rostocki Władysław, Jeszcze o próbach stworzenia legionu polskiego w Portugalii, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, Sectio F, 1982, Vol. 37, s. 257-278.
Google Scholar

Szymaniak Włodzimierz J., Powstańcy listopadowi na Wyspach Zielonego Przylądka, „Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość”, 2020, T. 17, s. 191-199.
Google Scholar

Tarkowska Ewelina, Les réfugiés politiques polonais dans l’Ouest de la France et le projet d’une expédition au Portugal en 1833, „Annales de Bretagne et des Pays de l’Ouest”, 2022, T.129, nr 4, s. 101-126.
Google Scholar