The Revolution of 1905 in Częstochowa – based on the memories of Bronisława Zejden

Karolina Studnicka-Mariańczyk; Bartłomiej Frukacz

doi:10.31648/ep.6352

Opublikowane: 2021-02-011

Nr XXI/2 (2020)

The Revolution of 1905 in Częstochowa – based on the memories of Bronisława Zejden

Karolina Studnicka-Mariańczyk

, Bartłomiej Frukacz

Echa Przeszłości

Dział: ARTYKUŁY I ROZPRAWY

https://doi.org/10.31648/ep.6352

Abstrakt

Rewolucja 1905 r. wymyka się prostym schematom i interpretacjom. Objęła obszary Imperium Rosyjskiego, a także ziemie Królestwa Polskiego. Miała ona wieloaspektowe podłoże, a kluczowe było niezadowolenie ludności robotniczej i chłopskiej. Ważną rolę odgrywały również czynniki polityczne i dążenia w przeciwstawianiu się samodzierżawiu. W Królestwie Polskim, dodatkowym czynnikiem reprezentowanym przez lewicowe stronnictwa rewolucyjne, było dążenie do odzyskania niepodległości i suwerenności narodu. Do największych wystąpień doszło w większych miastach imperium oraz podległego mu Kraju Nadwiślańskiego. Obok Petersburga, Warszawy, Rygi czy Łodzi takim miastem była również na początku XX w. Częstochowa. Wydarzenia zaistniałe u progu nowego wieku do dziś budzą kontrowersje i zainteresowanie wśród wielu historyków. Badacze ruchu robotniczego i dziejów organizacji partyjnych w swoich badaniach naukowych przedstawiali wydarzenia z lat rewolucyjnych. W dalszym ciągu można jednak wzbogacić obecny stan wiedzy, tym bardziej, że nie wszystkie źródła zostały odnalezione i opublikowane. Jednym z takich dokumentów jest krótki pamiętnik Bronisławy z Zejdenów Barc, uczestniczki strajków, które miały miejsce na terenie Częstochowy.

Słowa kluczowe:

rewolucja, partie polityczne, rewolucjoniści, robotnicy, Częstochowa, Bronisława Zejden

Inne teksty tego samego autora

Anna Czerniecka-Haberko, Karolina Studnicka-Mariańczyk, Karolina Studnicka-Mariańczyk, Stanisław Jan Zygmunt Potocki w świetle listów Joanny Potockiej , Echa Przeszłości: Nr XX/2 (2019)
Karolina Studnicka-Mariańczyk, Helena z Morsztynów Ostrowska (1815–1888) – fundatorka i animatorka edukacji z Maluszyna , Echa Przeszłości: Nr XXIII/1 (2022)

Pobierz pliki

pdf (English)

Zasady cytowania

Studnicka-Mariańczyk, K., & Frukacz, B. (2021). The Revolution of 1905 in Częstochowa – based on the memories of Bronisława Zejden. Echa Przeszłości, (XXI/2), 209–224. https://doi.org/10.31648/ep.6352

Cited by / Share

Bibliografia

Sources

Archive State in Częstochowa, sign. 193: List of workers employed in the Warta factory from 1906.

Private archive of Bartłomiej Frukacz:

Photography of cross of the independence and Bronisława Zejden’s family photography.

Certificate of the Board of the Association of Veterans of the Revolution 1905–1918.

Zejden Bronisława Biography.

Publications

Adamczyk, Danuta (1987), Wydawnictwo „Życie” 1906–1914. Z dziejów wydawnictw Polskiej Partii Socjalistycznej, [w:] Jarowiecki J. (red.), Rocznik naukowo dydaktyczny, z. 110, Cracow.

Ciołkosz, Adam (1981), Ludzie P.P.S., London.

Dmowski, Roman (2019) Polityka polska i odbudowanie państwa, Warsaw.

Unconquered 1918–2018: <https://niezwyciezeni1918–2018.pl/nie/form/r44792052062338,BARC

-z-Zejdenow-BRONISLAWA.html, 8 I 2020>.

Palczewski, Jan (1964), Zarys rozwoju przemysłu włókienniczego w Częstochowie, [w:] Krakowski S. (red.), Dzieje Częstochowy od zarania do czasów współczesnych, Katowice.

Palus, Waldemar (1998), Społeczeństwo Częstochowy w drodze ku niepodległości w latach 1795–1918, [w:] Podobiński S. (red.), Częstochowy drogi ku niepodległości, Częstochowa.

Palus, Waldemar (1999), Polska Macierz Szkolna w Częstochowie w latach 1905–1907, [w:] Podobiński S. (red.), Życie codzienne w Częstochowie w XIX i XX wieku, Częstochowa.

Piskała, Kamil (2013), Zapomniana rewolucja, [w:] Piksała K., Marc W. (red.), Rewolucja 1905 przewodnik krytyki politycznej, Warsaw.

Reychman, Kazimierz (1936), Szkice Genealogiczne, Warsaw.

Rola, Henryk (1964), Częstochowa w latach 1905–1919, [w:] Krakowski S. (red.), Dzieje Częstochowy od zarania do czasów współczesnych, Katowice.

Rotaub, Adam (1964), Częstochowa w rewolucji 1905–1907 roku, [w:] Krakowski S. (red.), Dzieje Częstochowy od zarania do czasów współczesnych, Katowice.

Sętowski, Juliusz (2003), Czyn zbrojny organizacji bojowych Polskiej Partii Socjalistycznej w Częstochowskiem 1904–1910, Częstochowa.

Sobalski, Franciszek (1964), Częstochowa w latach 1826–1905, [w:] Krakowski S. (red.), Dzieje Częstochowy od zarania do czasów współczesnych, Katowice.

Sobalski, Franciszek (2009), Przemysł częstochowski (1892–1914), Częstochowa.

Snyder, Timothy (1993), Kazimierz Kelles Krauz jako socjolog i przykład fenomenu socjologicznego, „Myśl Socjaldemokratyczna” 3 nr 2/3.

Śliwa Michał (1988), Feliks Perl, Warsaw.

Tych, Feliks (1973), Luksemburg Rozalia (1870–1919) [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XVIII, Warsaw–Cracow–Wroclaw–Gdańsk.

Tych, Feliks (1990), Rok 1905, Warsaw.

Zimny, Jerzy, Rola, Henryk (1964), Z dziejów huty im. B. Bieruta w Częstochowie, [w:] Krakowski S. (red.), Dzieje Częstochowy od zarania do czasów współczesnych, Katowice.

Żarnowska, Anna (1960), Zasięg, wpływ i baza społeczna PPS w przeddzień rewolucji 1905 r., „Kwartalnik Historyczny”, R. 67, nr 2. Google Scholar

Karolina Studnicka-Mariańczyk

https://orcid.org/0000-0002-4116-9350

Afiliacja:

Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza in Częstochowa Polska

Bartłomiej Frukacz

https://orcid.org/0000-0001-5900-7491

Afiliacja:

Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza in Częstochowa Polska