Wokół Traktatu Ryskiego. Kilka refleksji Michała Kryspina Pawlikowskiego

Piotr Bojarski

doi:10.31648/ep.7942

Opublikowane: 2022-07-011

Nr XXIII/1 (2022)

Wokół Traktatu Ryskiego. Kilka refleksji Michała Kryspina Pawlikowskiego

Piotr Bojarski

Echa Przeszłości

Dział: ARTYKUŁY I ROZPRAWY

https://doi.org/10.31648/ep.7942

Abstrakt

Setna rocznica traktatu ryskiego to doskonała okazja do przypomnienia opinii, refleksji i wspomnień osób wywodzących się z ziem, które po 18 marca 1921 r. znalazły się w granicach Rosji Sowieckiej. Jedną z nich jest Michał Kryspin Pawlikowski, publicysta, dziennikarz i urzędnik pochodzący z Mińszczyzny. Jego opinie, często formułowane już po II wojnie światowej są pozbawione zbędnego sentymentalizmu i patosu. Spostrzeżenia publicysty nie straciły na aktualności pomimo upływu stu lat. Pawlikowski zawarł je w dwóch powieściach autobiograficznych, licznych artykułach prasowych oraz wydawnictwach publicystycznych. Wypada cieszyć się, że zwłaszcza w ostatnim dziesięcioleciu twórczość Michała Kryspina Pawlikowskiego, uważnego obserwatora wydarzeń dziejowych I połowy XX wieku jest sukcesywnie przypominana.

Słowa kluczowe:

traktat ryski, Michał Kryspin Pawlikowski, publicystyka, wspomnienia, Mińszczyzna

Inne teksty tego samego autora

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Bojarski, P. (2022). Wokół Traktatu Ryskiego. Kilka refleksji Michała Kryspina Pawlikowskiego. Echa Przeszłości, (XXIII/1), 97–112. https://doi.org/10.31648/ep.7942

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Aftanazy Roman, Dzieje rezydencji na dawnych Kresach Rzeczypospolitej, t. 4, Wrocław 1993.
Google Scholar

Bojarski Piotr, Mińsk przełomu XIX i XX wieku oczami Michała Kryspina Pawlikowskiego, [w]: Życie prywatne Polaków w XIX wieku. O mężczyźnie (nie)zwyczajnie, t. VII, red. naukowa Jarosław Kita, Maria Korybut-Marciniak, Łodź-Olsztyn 2019, s. 221-233.
Crossref
Google Scholar

Borzęcki Jerzy, Pokój ryski 1921 roku i kształtowanie się międzywojennej Europy Wschodniej, Warszawa 2012.
Google Scholar

Cichoracki Piotr, Stołpce- Łowcza - Leśna 1924: II Rzeczpospolita wobec najpoważniejszych incydentów zbrojnych w województwach północno-wschodnich, Łomianki 2012.
Google Scholar

Chmielewska Gizela, Trakt zdeptanej nadziei. Polscy uchodźcy z ziemi białoruskiej na Pomorzu i w Wielkopolsce – 1920 rok, [w]: Polacy na Białorusi od Powstania Styczniowego do XXI wieku, t. V, pod red. Tadeusza Gawina, Warszawa 2021, s. 395-446.
Google Scholar

Ćwikliński Krzysztof, Twórczość, której nie znamy. Kilka uwag o pisarstwie Michała K. Pawlikowskiego, [w]: Powroty w zapomnienie. Dekada literatury emigracyjnej 1989-1999, red. Bolesław Klimaszewski, Wojciech Ligęza, Kraków 2001, s. 285-298.
Google Scholar

Gierrowska-Kałłaur Joanna, Aktywność środowisk polskich w Mińszczyźnie w realiach lat 1919-1920, „Studia z dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej”, t. XLV, Warszawa 2010, s.91-121.
Google Scholar

Goclon Jacek, Polsko-radziecki traktat pokojowy zawarty w Rydze w 1921 r. (aspekty polityczno-narodowościowe), „Przegląd Nauk Historycznych”, R. VIII, nr 1, Łódź 2009, s. 105-128.
Google Scholar

Hadaczek Bolesław, Historia literatury kresowej, Kraków 2011.
Google Scholar

Jankowski Czesław, Powiat oszmiański. Materiały do dziejów ziemi i ludzi, t. 2, Petersburg 1897.
Google Scholar

Jurkowski Roman, Józef Piłsudski w opinii Edwarda Woyniłłowicza, „Regiony i Pogranicza”, nr 6-7, Olsztyn 2019, s. 96-104.
Google Scholar

Jurkowski Roman, Polskie spory o Białorusi. „Kainie Grabski cóżeś uczynił ze swych braci białoruskich” Prawnuk Tadeusza Reytana i polscy ziemianie z Białorusi wobec traktatu ryskiego, „Białoruskie Zeszyty Historyczne”, nr 32, Białystok 2010, s. 163-176.
Google Scholar

Jurkowski Roman, Pozłacane pióro Jana Dąbskiego – czyli preliminaria pokojowe w Rydze we wrześniu i październiku 1920 roku jako objaw atrofii polskiej dyplomacji. Relacja Mirosława Obiezierskiego, [w]: Polacy na Białorusi od Powstania Styczniowego do XXI wieku, Rok 1920 na tle przełomów politycznych XX wieku, t. IV, pod red. Tadeusza Gawina, Warszawa 2020, s. 261-275.
Google Scholar

Jurkowski Roman, Rokowania pokojowe z bolszewikami w latach 1919-1921 widziane „od kuchni”, [w]: Polacy na Białorusi od Powstania Styczniowego do XXI wieku, t. V, pod red. Tadeusza Gawina, Warszawa 2021, s. 209-242.
Google Scholar

Kmiecik Tadeusz, Traktat ryski i jego konsekwencje 1919-1923, „Studia z dziejów wojskowości”, t. III, Białystok 2014, s.215-253.
Google Scholar

Mierzwa Janusz, Starostowie Polski Międzywojennej. Portret zbiorowy, Kraków 2012.
Google Scholar

Nowak Andrzej, Polska i trzy Rosje: polityka wschodnia Piłsudskiego i sowiecka próba podboju Europy w 1920 roku, Kraków 2021.
Google Scholar

Pełczyński Grzegorz, Michała Kryspina Pawlikowskiego rozważania na temat dziejów najnowszych, „Niepodległość i Pamięć”, nr 3 (71), Warszawa 2020, s.101-115.
Google Scholar

Polechoński Krzysztof, Mińsk i Mińszczyzna w XX-wiecznej literaturze polskiej. Międzywojenne (i późniejsze) losy pisarzy polskich z Mińszczyzny, Wrocław 2021.
Google Scholar

Rambowicz Piotr, Wobec gawędy. O emigracyjnej twórczości Michała K. Pawlikowskiego, Łomianki 2016.
Google Scholar

Stroński Henryk, Marchlewszczyzna. Rzecz o polskim rejonie narodowościowym na Ukrainie w latach 1925-1935, „Echa Przeszłości”, t. XVIII, Olsztyn 2017, s. 249-280.
Crossref
Google Scholar

Śleszyński Wojciech, Dzierżyńszczyzna – polski eksperyment w BSRR: budowa komunistycznej wizji dziejów Polski, „Biuletyn Historii Pogranicza”, nr 16, Białystok 2016, s. 27-40.
Google Scholar

Śleszyński Wojciech, Województwo poleskie, Kraków 2014.
Google Scholar

Taurogiński Bolesław, Z dziejów Nieświeża, Warszawa 1937.
Google Scholar

Traktat ryski 1921 roku po 75 latach, red. Mieczysław Wojciechowski, Toruń 1998.
Google Scholar

„Umysł miał jasny i serce miłujące”. Edward Woyniłłowicz w dokumentach i materiałach. Wybór, opracowanie, wstęp i przypisy Roman Jurkowski, Olsztyn 2021 – w druku.
Google Scholar

Wileński Kalendarz Informacyjny. Księga Adresowa Wilna za rok 1926, Wilno 1927.
Google Scholar

Zapomniany pokój. Traktat ryski. Interpretacje i kontrowersje 90 lat później, pod red. Sławomira Dębskiego, Warszawa 2013.
Google Scholar

Zandecka Maria, W poszukiwaniu utraconej ojczyzny. Obraz Litwy i Białorusi w twórczości wybranych polskich pisarzy emigracyjnych, Uppsala 1995.
Google Scholar

Zielińska Nina, Mozaika narodowościowa i wyznaniowa ziem wschodnich w 1919 roku na przykładzie Okręgu Mińskiego, „Studia Podlaskie”, t. XIX, Białystok 2011, s. 181-197.
Crossref
Google Scholar