Jana Karola Chodkiewicza (1686–1712), starosty wielońskiego, błudeńskiego, bejsagolskiego i dawgieliskiego percepta oraz wydatki na naukę w Warszawie w latach 1700–1705. Przyczynek do historii kształcenia młodzieży magnackiej w Rzeczpospolitej

Adam Wołoszyn

doi:10.31648/ep.7217

Published: 2021-11-171

No. XXII/2 (2021)

The income and expenses of Jan Karol Chodkiewicz (1686–1712), starost of Veliuona, Zabłudów, Baisogala and Daugeliskis, relating to his schooling in Warsaw in 1700–1705. A contribution to the history of young magnates’ education in the Polish-Lithuanian C

Adam Wołoszyn

Echa Przeszłości

Section: DOCUMENTS AND MATERIALS

https://doi.org/10.31648/ep.7217

Abstract

Jan Karol Chodkiewicz (1686–1712), a descendant of the Supraśl line of the Chodkiewicz family, is a historical figure that has never been researched or even mentioned in a short biographical note. This article focuses on the period between 1700 and 1705, when Chodkiewicz attended a Jesuit school in Warsaw. Education was an important milestone in the lives of young magnates, and it prepared them for holding important offices in the state and living among the nobility. The above also applied to Jan Karol, an heir to the immense fortune of the Chodkiewicz family who spent the rest of his short life litigating over his ancestral estates. The young starost received his education during the difficult period of the Great Northern War (1700–1721) which engulfed the Polish-Lithuanian Commonwealth in political and military conflict. Those events had undoubtedly made a mark on Jan Karol’s formative process. The article details the income (percepta) of Jan Karol Chodkiewicz (1686–1712), the starost of Veliuona, Zabłudów, Baisogala and Daugeliskis, and his spending on education in Warsaw in 1700–1705. The young magnate’s court (number of servants, spending on goods and luxuries, and the cost of products and services at the time) can be reconstructed based of the sources presented in the appendices. These sources also provide valuable insights into the magnates’ diet, contemporary men’s fashion, and the subjects studied by young Chodkiewicz. This article makes a valuable contribution to further research into the history of education of young magnates in the Polish-Lithuanian Commonwealth, as well as financial and material aspects of education in the early 18th century.

Keywords:

Jan Karol Chodkiewicz (1686–1712), Warsaw, income, expenses, college education, Great Northern War (1700–1721)

Download files

pdf (Język Polski)

Citation rules

Wołoszyn, A. (2021). The income and expenses of Jan Karol Chodkiewicz (1686–1712), starost of Veliuona, Zabłudów, Baisogala and Daugeliskis, relating to his schooling in Warsaw in 1700–1705. A contribution to the history of young magnates’ education in the Polish-Lithuanian C. Echa Przeszłości, (XXII/2), 269–303. https://doi.org/10.31648/ep.7217

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Źródła drukowane
Google Scholar

Pamiętniki Krzysztofa Zawiszy, wojewody mińskiego (1666–1721), wyd. J. Bartoszewicz, Warszawa 1862.
Google Scholar

Przestrogi i nauki dla dzieci. Instrukcje rodzicielskie (XVIII w.), red. M. E. Kowalczyk, D. Żołądź-Strzelczyk, Wrocław 2017.
Google Scholar

Przy boku króla Stanisława Leszczyńskiego (1706–1709), t. 1: Wyprawy do Saksonii i Litwy w latach 1706–1708. Listy królewskich sekretarzy Samuela Kazimierza Szwykowskiego i Jozafata Michała Karpia oraz fragmenty z gazet pisanych i diariuszy, wyd. J. Dygdała, Warszawa 2018.
Google Scholar

Volumina Legum, t. 5, wyd. J. Ohryzko, Petersburg 1860.
Google Scholar

Źródła do dziejów Warszawy. Rejestry podatkowe i taryfy nieruchomości 1510–1770, wyd. A. Berdecka, J. Rutkowska, A. Sucheni-Grabowska, H. Szwankowska, Warszawa 1963.
Google Scholar

Opracowania
Google Scholar

Błaszczyk G., Herbarz szlachty żmudzkiej, t. 6, Warszawa 2016.
Google Scholar

Bystroń J. S., Dzieje obyczajów w dawnej Polsce. Wiek XVI-XVIII, t. 2, Warszawa 1994.
Google Scholar

Chachaj M., Orszak magnata odbywającego podróż edukacyjną (wiek XVI–XVIII), [w:] Patron i dwór. Magnateria Rzeczypospolitej w XVI–XVIII wieku, red. E. Dubas-Urwanowicz, J. Urwanowicz, Warszawa 2006, s. 165–178.
Google Scholar

Czapliński W., Długosz J., Życie codzienne magnaterii polskiej w XVII wieku, Warszawa 1976.
Google Scholar

Dygdała J., Czy i jak wydawać gazety pisane z XVIII wieku?, [w:] Edytorstwo źródeł. Różne drogi – wspólny cel, red. A. Perłakowski, Kraków 2017, s. 123–142 („Źródła edytorskie”, t. 3).
Google Scholar

Dzieje Rzeczypospolitej polskiej z początku siedemnastego wieku, t. 6, oprac. J. Moraczewski, Poznań 1851.
Google Scholar

Instrukcja wydawnicza dla źródeł historycznych od XVI do połowy XIX wieku, red. K. Lepszy, Wrocław 1953.
Google Scholar

Kahl E., Wychowanie dziecka w rodzinie szlacheckiej w XVI i XVII wieku, [w:] Wychowanie w rodzinie, t. 1: Przekaz tradycji i kultury na przestrzeni wieków, red. S. Walasek, L. Albański, Jelenia Góra 2011, s. 19–38.
Google Scholar

Litak S., Edukacja początkowa w polskich szkołach w XIII-XVIII wieku, Lublin 2010.
Google Scholar

Łukaszewicz J., Historya szkół w Koronie i w Wielkim Księstwie Litewskim od najdawniejszych czasów aż do roku 1794, Poznań 1849.
Google Scholar

Markiewicz A., Podróże edukacyjne w czasach Jana III Sobieskiego. Peregrinationes Jablonovianae, Warszawa 2011.
Google Scholar

Mienicki R., Jerzy Karol Chodkiewicz, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 3, Kraków 1937, s. 369.
Google Scholar

Monografie historyczno-genealogiczne niektórych rodzin polskich, oprac. S. K. Kossakowski, t. 1, Warszawa 1859.
Google Scholar

Nycz M., Geneza reform skarbowych Sejmu Niemego. Studium z dziejów skarbowo-wojskowych, z lat 1697–1717, Poznań 1938.
Google Scholar

Pacowie. Materyjały historyczno-genealogiczne, oprac. J. Wolff, Petersburg 1885.
Google Scholar

Puchowski K., Jezuickie kolegia szlacheckie Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Studium z dziejów edukacji elit, Gdańsk 2007.
Google Scholar

Rachuba A., Piotr Michał Pac, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 24, Wrocław 1979, s. 744–745.
Google Scholar

Radziwonka R., Warszawa i jej mieszkańcy w czasach wielkiej wojny północnej (1700–1721), Warszawa 2019.
Google Scholar

Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, oprac. S. Uruski, t. 2, Warszawa 1905.
Google Scholar

Sapiehowie. Materjały historyczno-genealogiczne i majątkowe, t. 3, wyd. B. Gorczak, Petersburg 1894.
Google Scholar

Siegel S., Ceny w Warszawie w latach 1701–1815, Lwów 1936.
Google Scholar

Szwagrzyk J. A., Pieniądz na ziemiach polskich X–XX w., Wrocław 1990.
Google Scholar

Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego. Spisy, t. 3: Księstwo Żmudzkie XV–XVIII wiek, red. A. Rachuba, Warszawa 2015.
Google Scholar

Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego. Spisy, t. 4: Ziemia smoleńska i województwo smoleńskie XIV–XVIII wiek, red. A. Rachuba, Warszawa 2003.
Google Scholar

Załęski S., Jezuici w Polsce, t. 4, cz. 2, Kraków 1904.
Google Scholar

Załęski S., Jezuici w Polsce, Kraków 1908.
Google Scholar

Żołądź D., Ideały edukacyjne doby staropolskiej. Stanowe modele i potrzeby edukacyjne szesnastego i siedemnastego wieku, Warszawa-Poznań 1990.
Google Scholar

Żołądź-Strzelczyk D., Dziecko w dawnej Polsce, Poznań 2002.
Google Scholar

Żołądź-Strzelczyk D., Kabacińska-Łuczak K., Codzienność dziecięca opisana słowem i obrazem. Życie dziecka na ziemiach polskich od XVI do XVIII wieku, Warszawa 2012.
Google Scholar