O pozadziejowym warunku bycia w historii

Mirosław Jagłowski

doi:10.31648/hip.1100

Opublikowane: 2018-09-281

Nr 14 (2008)

O pozadziejowym warunku bycia w historii

Mirosław Jagłowski

Humanistyka i Przyrodoznawstwo

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.31648/hip.1100

Abstrakt

Zapoczątkowany w XX w. spór o człowieka wyraża się pytaniem o to, czy ma on własna rzeczywistość, czy raczej jest wytworem sił historycznych. W ostatnich dziesięcioleciach zdecydowana przewagę zdobyła ta druga opcja, wspierana zwłaszcza argumentami kulturowych i społecznych konstruktywistów. Niektórzy filozofowie XX stulecia, określając te sytuacje ubóstwieniem historii, wykazywali, iż nie cała rzeczywistość jest kulturowo konstruowanym, historycznie zmiennym sensem, i ze do tej nie podlegającej historycznej konstrukcji sfery należy także rzeczywistość ludzkiego bytu. Do tej grupy dołączył ostatnio m.in. J. Habermas, jeden z wcześniejszych radykalnych zwolenników opcji konstruktywistyczno-historycystycznej, wykazując potrzebę odwołania się w dyskursie o człowieku do jeżyka metafizyczno-religijnego, wyrażając tym samym potrzebę odwołania się do czegoś, co w świecie i w człowieku nie-historyczne i co warunkuje ludzkie istnienie w świecie historycznym. Autor niniejszego artykułu proponuje zwrócenie się do wielkiej tradycji mistycznej, z której, w jego mniemaniu, płynie nauka o potrzebie szacunku dla rzeczywistości, w tym także dla rzeczywistości ludzkiej, której uznanie jest, według niego, podstawowym warunkiem ludzkiej autonomii i trwania w dziejach oraz panowania nad nimi.

Słowa kluczowe:

antropologia, konstruktywizm, historycyzm, fenomenologia, powrót sacrum, doświadczenie rzeczywistości, mistyka

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Jagłowski, M. (2018). O pozadziejowym warunku bycia w historii. Humanistyka I Przyrodoznawstwo, (14), 123–132. https://doi.org/10.31648/hip.1100

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

M. Scheler, Stanowisko człowieka w Kosmosie, w: Pisma z antropologii filozoficznej i teorii wiedzy, Warszawa 1987

S. Czerniak, Antropologia filozoficzna (szkic historyczny i problemowy), Zagadnienia

Naukoznawstwa” 2001

Szahaj, Zniewalająca moc kultury. Artykuły i szkice z filozofii kultury, poznania i polityki, Toruń 2004

R. Rorty, Przygodnoss, ironia i solidarnoss, Warszawa 1996

J. Ortega y Gasset, Guillermo Dilthey y la idea de la vida, (w:) Obras Completas, t. 6, Madrid 1973

M. Zambrano, El nacimiento de la conciencia histórica, „Cuadernos de la Universidad del Aire” 1951

E. Husserl, Filozofia jako nauka scisła, Warszawa 1992

1M. Heidegger, List o „humanizmie”, (w:) Budować, mieszkać, myśleć, Warszawa 1977

H.G. Gadamer, Aktualność piękna, Warszawa 1993

P. Ricoeur, Symbolika zła, Warszawa 1986

M. Eliade, Sacrum, mit, historia, Warszawa 1970

H. Tarnowski, Muzyka, filozofia, transcendencja, „Znak” 1991

E. Laclau, Hegemony and Socialist Strategy. Towards a Radical Democratic Politics, 1985, The Return of the Political (1993), On the Political (2005)

Z. Hrasnodebski, Społeczeństwo postsekularne, „Znak” 2002

Rozmowa z prof. Chantal Mouffe, (w:) J. Żakowski, Koniec, Warszawa 2006

L. Hołakowski, Obecność mitu, Wrocław 1994

Chantal Millon-Delsol, Les idées politi- ques au XX siecle (1991), Le Principe de subsidaitrité (1992, wyd. polskie Zasada pomocni- czosci, 1995), Le Souci contemporain (1994)

Ch. Millon-Delsol, Skazani na konflikt, „Znak” 2002

J. Derrida, Wiara i wiedza, (w:) J. Derrida, G. Vattimo i in., Religia, Warszawa 1999 Google Scholar