Religijne odczarowanie świata a powstanie nauki

Kamil M. Kaczmarek

doi:10.31648/hip.369

Opublikowane: 2018-08-141

Nr 22 (2016)

Religijne odczarowanie świata a powstanie nauki

Kamil M. Kaczmarek

Humanistyka i Przyrodoznawstwo

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.31648/hip.369

Abstrakt

Niniejszy artykuł analizuje znaczenie religijnego „odczarowania świata” dla narodzin nauki w cywilizacji zachodniej. Omawiam dwa główne znaczenia tego pojęcia, tj. poznawcze, obecne w pracach Maxa Webera, oraz aksjologiczne, założone w teorii sekularyzacji Petera L. Bergera. Obaj autorzy utrzymują, że po raz pierwszy do odczarowania świata doszło w starożytnym Izraelu. Jednakże nauka wówczas się nie narodziła. Powstaje ważne pytanie: czy rzeczywiście odczarowanie stanowi konieczny warunek powstania nauki? W rzeczywistości, choć w judaizmie miało miejsce odczarowanie aksjologiczne, to nie dokonało się wówczas w znaczącym stopniu odczarowanie poznawcze. Studium Waltera F. Otta nad religią homerycką ukazuje niemal kompletne odczarowanie poznawcze, a jednocześnie potężne religijne oczarowanie aksjologiczne poglądu na świat w starożytnej religii greckiej. Obie postawy mogły skutecznie przyczynić się do ustanowienia naukowego sposobu myślenia.

Słowa kluczowe:

odczarowanie świata, Max Weber, Peter L. Berger, Walter F. Otto, nauka, religia

Inne teksty tego samego autora

Kamil M. Kaczmarek, Informacyjny most między biologią a socjologią , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 18 (2012)

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Kaczmarek, K. M. (2018). Religijne odczarowanie świata a powstanie nauki. Humanistyka I Przyrodoznawstwo, (22), 57–74. https://doi.org/10.31648/hip.369

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Alexander P.S., Enoch and the Beginnings o f Jewish Interest in Natural Science, (w:) Ben- -Dov J., Sanders S. (red.), Ancient Jewish Sciences and the History o f Knowledge in Second Temple Literature, New York University Press, New York 2014, s. 25-50.

Andreski S., Maxa Webera olśnienia i pomyłki, przeł. K.Z. Sowa, PWN, Warszawa 1992.

Ben-Dov J., Ideals o f Science: The Infrastructure o f Scientific Activity in Apocalyptic Literature and in the Yahad, (w:) Ben-Dov J., Sanders S. (red.), Ancient Jewish Sciences and the History o f Knowledge in Second Temple Literature, New York University Press, New York 2014, s. 109-152.

Berger P.L., Święty baldachim. Elementy socjologicznej teorii religii, przeł. W. Kurdziel, Nomos, Kraków 1997.

Hegel G.W.F., Wykłady z filozofii religii, t. 2, przeł. S.F. Nowicki, WN PWN, Warszawa 2007. Julian Apostata, Listy, przeł. W. Klinger, Ossolineum, Wrocław - Warszawa - Kraków 1962.

Kozyr-Kowalski S., Weberowska socjologia religii a teoria społeczeństwa jako całości, (w:) Weber M., Szkice z socjologii religii, KiW, Warszawa 1984, s. 7-68.

Malinowski B., Dzieła, t. 7: Mit, magia, religia, przeł. B. Leś, D. Praszałowicz, PWN, Warszawa 1990.

Merton R.K., Teoria socjologiczna i struktura społeczna, przeł. E. Morawska, J. Wertenstein-Żuławski, PWN, Warszawa 1982.

Otto W.F., The Homeric Gods. The Spiritual Significance o f Greek Religion, Pantheon Books Inc., New York 1954.

Reed A.Y., “Ancient Jewish Sciences” and the Historiography o f Judaism, (w:) Ben-Dov J., Sanders S. (red.), Ancient Jewish Sciences and the History o f Knowledge in Second Temple Literature, New York University Press, New York 2014, s. 195-254.

Russo L., Zapomniana rewolucja. Grecka myśl naukowa a nauka nowoczesna, przeł. I. Kania, Universitas, Kraków 2005.

Snell B., Odkrycie ducha. Studia o greckich korzeniach europejskiego myślenia, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa, 2014.

Spencer H., First Principles, Watts & CO., London 1946.

Spencer H., The Principles o f Sociology, t. 1, D. Appleton & Company, New York 1912.

Weber M., Dzieła zebrane z socjologii religii. Etyka gospodarcza religii światowych, t. 3: Starożytny judaizm, przeł. D. Motak, Nomos, Kraków 2000.

Weber M., Etyka protestancka a duch kapitalizmu, przeł. J. Miziński, Test, Lublin 1994.

Weber M., Polityka jako zawód i powołanie, przeł. A. Kopacki, P. Dybel, Znak, Kraków 1998.

Weber M., Szkice z socjologii religii, przeł. J. Prokopiuk, KiW, Warszawa 1984.

Winniczuk L., Ludzie, zwyczaje i obyczaje starożytnej Grecji i Rzymu, PWN, Warszawa 2006.

Wipszycka E., O starożytności polemicznie, Wiedza Powszechna, Warszawa 1994. Google Scholar