Wzrokowy układ poznawczy jako spektrometr: (część I)

Mirosław Zbigniew Harciarek

doi:10.31648/hip.490

Opublikowane: 2018-09-031

Nr 20 (2014)

Wzrokowy układ poznawczy jako spektrometr: (część I)

Mirosław Zbigniew Harciarek

Humanistyka i Przyrodoznawstwo

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.31648/hip.490

Abstrakt

W pracy zaproponowano rozumienie wzrokowego układu poznawczego w oparciu o model spektrometru, który pozwala zrozumieć: obiektywizowanie percepcji, wybór informacji ze środowiska oraz rolę zjawiska powidoku w spostrzeganiu. Przedstawiony model ma charakter dwuaspektowy i wyróżnia spostrzeżenia oraz wewnętrzne wrażenia doświadczane jako efekty następcze. Pierwowzorem opisu układu wzrokowego jako spektrometru jest teoria wypływu Helmholtza, która wyjaśnia problem stabilizacji obrazu świata mimo poruszania oczami oraz opisuje związek percepcji z motoryką, współcześnie określany jako tzw. poznanie ucieleśnione. Cały układ wzrokowy to system sprzężenia zwrotnego, w którym zgodnie z koncepcją Helmholtza powidok jest sygnałem sterującym percepcją i przejawem intencjonalności poznawczej. W artykule przedstawiono szereg argumentów, które przemawiają za rozumieniem układu wzrokowego jako spektrometru, a najważniejszym jest percypowanie figury jako jaśniejszejniż tło, na co zwrócili uwagę już psychologowie postaci. W opisie układu wzrokowego jako spektrometru uwzględniono dwa układy wzrokowe opisane przez Milnera i Goodale’a. W zakończeniu pracy przedstawiono propozycje wykorzystania modelu spektrometru do badania procesów poznawczych, podkreślając znaczenie zjawiska powidoku jako przejawu przetwarzania informacji wzrokowych.

Słowa kluczowe:

spektrometr, powidok, teoria wypływu Helmholtza, jasność (luminancja), dwa układy wzrokowe, obiektywizacja percepcji

Inne teksty tego samego autora

Mirosław Zbigniew Harciarek, Wzrokowy układ poznawczy jako spektrometr (część II) , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 21 (2015)

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Harciarek, M. Z. (2018). Wzrokowy układ poznawczy jako spektrometr: (część I). Humanistyka I Przyrodoznawstwo, (20), 161–175. https://doi.org/10.31648/hip.490

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Altman J., Biologiczne podstawy zachowania, PWN, Warszawa 1970

Anstis S., F.A.J. Verstraten, G. Mathera, The motion aftereffect, “Trends in Cognitive Sciences” 1998

Anstis S., F.A.J. Verstraten, G. Mathera, The motion aftereffect, “Trends in Cognitive Sciences” 1998, vol. 2, nr 3

Barrett T.W., The cortex as interferometer: The Transmission off amplitude, frequency and phase in cortical structures, “Neuropsychologia” 1969

Freud Z., Nota o ,,cudownej tabliczce" , (w:) idem, Psychologia nieświadomości, Wydawnictwo KR, Warszawa 2007

Gregory R.L., Oko i mózg, PWN, Warszawa 1971

Harciarek M., Dwuaspektowość poznania czyli relacja wrażeń do spostrzeżeń jako jednostka poznawcza, Wyd. Politechniki Częstochowskiej, Częstochowa 2012

Harciarek M., Holografia mózgu, Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”, Katowice 2002

Helmholtz Von H., Handbuch der physiologischen Optic, Leipzig 1867

Libet B., Unconscious Cerebral Initiative and the Role off Conscious Will In the Initiation o f Action, “Behavioral and Brain Sciences” 1985, nr 8
Lorenz K., Odwrotna strona zwierciadła, PIW, Warszawa 1977

Miller G.A., E. Galanter, K.H. Probram, Plans and the Structure o f Behavior, New York 1960 (wyd. polskie: Plany i struktura zachowania, PWN, Warszawa 1980

Piaget J., L’équilibration des structures cognitives. Problème central du développement, Presses Universitaires de France 1975

Piaget J., L’équilibration des structures cognitives. Problème central du développement, Presses Universitaires de France 1975 (wyd. polskie: Równoważenie struktur poznawczych, PWN, Warszawa 1981

Piłat R., (w:) M. Miłkowski, R. Poczobut (red.), Przewodnik po filozofii umysłu, WAM, Kraków 2012

Pribram K.H., Languages o f the Brain, Englewood Cliffs, Prentice Hall 1971

Pribram K.H., M. Gill, Freud’s Project reassessed, Hutchinson of London 1976

Ramachandran V.S., Neuronauka o podstawach człowieczeństwa, tłum. A. i M. Binderowie, E. Józefowicz, Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2012

Rao R.P.N. i in., Eye Movement In Iconic Visual Seach, „Vision Research” 2002 (42), nr 1

Snowden R., P. Thompson, T. Troscianko, Basic Vision: An Introduction to Visual Perception, Oxford University Press, 2012

Wojtyła K., The Acting Person, D. Reidel Publishing Company, Dordrecht - Boston - London 1979 Google Scholar