Logiczne podstawy etyki – metaetyka Tadeusza Czeżowskiego

Katarzyna Ossowska

doi:10.31648/hip.506

Opublikowane: 2018-09-041

Nr 20 (2014)

Logiczne podstawy etyki – metaetyka Tadeusza Czeżowskiego

Katarzyna Ossowska

Humanistyka i Przyrodoznawstwo

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.31648/hip.506

Abstrakt

Celem artykułu jest prezentacja empirycznego systemu metaetycznego stworzonego przez Tadeusza Czeżowskiego. Opiera się on na strukturze logicznej oraz doświadczeniu aksjologicznym. Doświadczenie w etyce różni się jednak od doświadczenia zmysłowego, stanowiącego podstawę nauk przyrodniczych. Doświadczenie aksjologiczne, będące fundamentem rozważań moralnych, jest intuicjonistycznym ujęciem wartości przedmiotów i zjawisk. Opiera się na jednostkowych ocenach pierwotnych, z których wyprowadza się kryteria ocen oraz zasady etyczne. Powstałym w poznaniu intuicyjnym ocenom przysługuje wartość logiczna prawdy lub fałszu. Wszelkie kategorie etyczne budowane są według zasad logiki prawdopodobieństwa, co sprawia, że ich konsekwencje oraz rozwiązania konkretnych etycznych problemów są zawsze tylko prawdopodobne. Żadnemu systemowi ani modelowi etyki nie przysługuje gwarant pewności.

Słowa kluczowe:

Tadeusz Czeżowski, logika, formalna teoria wartości, metaetyka, uzasadnianie, etyka empiryczna

Inne teksty tego samego autora

Katarzyna Ossowska, Od całki Lebesgue’a do projektu Manhattan : historia lwowskiej szkoły matematycznej , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 21 (2015)
Katarzyna Ossowska, Ateistyczny mistycyzm , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 18 (2012)
Katarzyna Ossowska, Ukraińskie skrzydło Szkoły Lwowsko-Warszawskiej , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 21 (2015)
Katarzyna Ossowska, W obronie absolutności prawdy , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 20 (2014)

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Ossowska, K. (2018). Logiczne podstawy etyki – metaetyka Tadeusza Czeżowskiego. Humanistyka I Przyrodoznawstwo, (20), 409–423. https://doi.org/10.31648/hip.506

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Ajdukiewicz K., Logika pragmatyczna, Warszawa 1975

Ajdukiewicz K., Zarys logiki, Warszawa 1952

Brzozowski S., Co to jest filozofja?, „Przegląd Filozoficzny” 1903, R. 6, z. 4

Czeżowski T., Etyka jako nauka empiryczna, (w:) idem, Pisma z etyki i teorii wartości, Wrocław - Warszawa - Kraków - Gdańsk - Łódź 1989

Czeżowski T., Główne zasady nauk filozoficznych, Wrocław 1959

Czeżowski T., Jak budować logikę dóbr?, (w:) idem, Pisma z etyki i teorii wartości, Wrocław - Warszawa - Kraków - Gdańsk - Łódź 1989

Czeżowski T., Klasyfikacja rozumowań i je j konsekwencje w teorii nauki, (w:) idem, Pisma z etyki i teorii wartości, Wrocław - Warszawa - Kraków - Gdańsk - Łódź 1989

Czeżowski T., O formalnym pojęciu wartości (w:) idem, Pisma z etyki i teorii wartości, Wrocław - Warszawa - Kraków - Gdańsk - Łódź 1989

Czeżowski T., O metodzie opisu analitycznego, (w:) idem, Pisma z etyki i teorii wartości, Wrocław - Warszawa - Kraków - Gdańsk - Łódź 1989

Czeżowski T., W sprawie zagadnienia indukcji, (w:) idem, Odczyty filozoficzne, Toruń 1958

Heinrich W., Co to jest filozofia?, „Przegląd Filozoficzny” 1901, R. 4, z. 4; Heinrich W.,, Filozofia i jej zadania, „Kwartalnik Filozoficzny” 1922, R. 1, z. 1
Jadczak R., Wstęp do: K. Twardowski, Wybór pism psychologicznych i pedagogicznych, Warszawa 1992

Janikowski W., Transcendentalia w teorii wartości Tadeusza Czeżowskiego, (w:) W. Tyburski, R. Wiśniewski (red.), Tadeusz Czeżowski (1889-1981). Dziedzictwo idei: logika - filozofia - etyka, Toruń 2002

Jonkisz A., Aksjomatyczna teoria użyteczności O. Morgensterna i J. von Neumanna a T. Czeżowskiego formalna teoria wartości, (w:) Tadeusz Czeżowski (1889-1981). Dziedzictwo idei: logika - filozofia - etyka, Toruń 2002

Jonkisz A., Tadeusza Czeżowskiego formalne pojęcie wartości, (w:) Polska filozofia analityczna. W kręgu Szkoły Lwowsko-Warszawskiej, Toruń 1999

Kidawa M., O metaetyce Tadeusza Czeżowskiego, (w:) Tadeusz Czeżowski (1889-1981). Dziedzictwo idei: logika - filozofia - etyka, Toruń 2002

Kotarbiński T., Elementy teorii poznania, logiki formalnej i metodologii nauk, Warszawa 2003

Łukasiewicz D., Filozofia Tadeusza Czeiowskiego, Bydgoszcz 2002

Mahrburg A., Co to jest nauka?, „Przegląd Filozoficzny” 1897/1898, R. 1, z. 1

R. Wiśniewski, Dyskusje metaetyczne w kręgu Szkoły Lwowsko-Warszawskiej, (w:) Polska filozofia analityczna. W kręgu Szkoły Lwowsko-Warszawskiej, Toruń 1999

Trela G., Logika jako metafilozofia. Program filozoficzny T. Czeżowskiego, (w:) Tadeusz Czeżowski (1889-1981). Dziedzictwo idei: logika - filozofia - etyka, Toruń 2002

Tyburski W., Dyskusje wokół modelu etyki w polskiej filozofii przełomu X IX i XX wieku, „Studia Filozoficzne” 1979, nr 8 (165)

Tyburski W., Myśl etyczna pozytywizm u polskiego, (w:) Z.J. Czarnecki, S. Soldenhoff (red.), Studia z dziejów polskiej niezależnej myśli etycznej, Lublin 1989

Wasiukow W., Reinterpretacja formalnej teorii wartości Tadeusza Czeżowskiego, (w:) Tadeusz Czeżowski (1889-1981). Dziedzictwo idei: logika - filozofia - etyka, Toruń 2002

Wiśniewski R., Możliwość probabilizmu etycznego. Studium metaetyczne ewolucji empiryzmu w etyce polskiej, Toruń 1992

Woleński J., Filozoficzna szkoła lwowsko-warszawska, Warszawa 1985

Woleński J., Koncepcje logiki w Szkole Lwowsko-Warszawskiej, (w:) Polska filozofia analityczna. W kręgu Szkoły Lwowsko-Warszawskiej, Toruń 1999 Google Scholar