KRZYŻ I MIECZ. NA MARGINESIE POWIEŚCI JANA DOBRACZYŃSKIEGO ŚWIĘTY MIECZ

Ireneusz Ziemiński

doi:10.31648/hip.8521

Opublikowane: 2022-12-061

Nr 28 (2022)

KRZYŻ I MIECZ. NA MARGINESIE POWIEŚCI JANA DOBRACZYŃSKIEGO ŚWIĘTY MIECZ

Ireneusz Ziemiński

Humanistyka i Przyrodoznawstwo

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.31648/hip.8521

Abstrakt

Tematem artykułu jest symbolika krzyża i miecza, wyznaczająca dzieje chrześcijaństwa. Jan Dobraczyński w powieściowej biografii apostoła Pawła wskazuje, że pierwotnym symbolem żydowskiego mesjasza miał być miecz, który wyzwoli naród wybrany spod władzy cesarstwa rzymskiego. Jezus tę ideę zmienił w ideę pokoju i miłości, której zwieńczeniem była jego zbawcza śmierć za grzeszników; w ten sposób miecz został zastąpiony krzyżem. Z tego powodu chrześcijaństwo można uznać za religię krzyża,
a nie miecza, w której dobrowolna ofiara zastępuje przemoc; odkąd jednak stało się ono oficjalną religią cesarstwa, było wykorzystywane jako ideowe usprawiedliwienie prześladowania wyznawców kultów pogańskich. W ten sposób nie tylko wróciło do miecza, lecz wprost zastąpiło krzyż mieczem, a nawet uświęciło krzyż jako miecz. Symbolicznym potwierdzeniem takiej interpretacji dziejów chrześcijaństwa jest końcowa scena powieści Dobraczyńskiego Święty miecz, w której apostoł – chrzcząc rzymskiego żołnierza – zamiast krzyża daje mu do pocałowania miecz.

Słowa kluczowe:

krzyż, miecz, chrześcijaństwo, apostoł Paweł, Jan Dobraczynski

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Ziemiński, I. (2022). KRZYŻ I MIECZ. NA MARGINESIE POWIEŚCI JANA DOBRACZYŃSKIEGO ŚWIĘTY MIECZ. Humanistyka I Przyrodoznawstwo, (28), 247–292. https://doi.org/10.31648/hip.8521

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Andrzejewski J. (2019), Bramy raju, [w:] J. Andrzejewski, Prozy wybrane, t. 2: Ciemności kryją ziemię. Bramy raju. Idzie skacząc po górach, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa: 187–290.
Google Scholar

Augustyn św. (1998), Państwo Boże, przeł. W. Kubicki, Wydawnictwo Antyk, Kęty.
Google Scholar

Bédier J. (2000), Pieśń o Rolandzie, przeł. T. Żeleński (Boy), Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków.
Google Scholar

Bérier F. de (2005), Czy poza kościołem nie ma zbawienia? Pytanie dla każdego, TYNIEC Wydawnictwo Benedyktynów, Kraków.
Google Scholar

Bogacz R. (2014), „Przemija bowiem postać tego świata” (1 Kor 7, 31). Dziewictwo i celibat znakiem Królestwa Bożego, „Verbum Vitae” 24: 135–148.
Crossref
Google Scholar

Bralewski S. (2002), Uwagi na temat antyheretyckiego ustawodawstwa cesarza Konstantyna Wielkiego, „Przegląd Nauk Historycznych” 1 (1): 7–20.
Google Scholar

Brandys K. (1991), Dżoker. Wspomnienia z teraźniejszości, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Google Scholar

Bronk A. (2009), Podstawy nauk o religii, wyd. 3, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, Lublin.
Google Scholar

Camus A. (2004), Upadek, przeł. J. Guze, Wydawnictwo Muza SA, Warszawa.
Google Scholar

Camus A. (2004a), Kaligula, przeł. J. Kasza, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków.
Google Scholar

Chadwick H. (2000), Augustyn, przeł. T. Szafrański, Wydawnictwo Prószyński i S-ka SA, Warszawa.
Google Scholar

Cochrane Ch.N. (1960), Chrześcijaństwo i kultura antyczna, przeł. G. Pianko, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa
Google Scholar

Daniélou J., Marrou H. I. [1984], Historia Kościoła, red. L. J. Rogier, R. Aubert, M. D. Knowles, t. 1, Od początków do roku 600, przeł. M. Tarnowska, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa.
Google Scholar

Dawson Ch. (1966), Szkice o kulturze średniowiecznej, przeł. J. Sulowski, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa.
Google Scholar

Dobkowski M. (2003), Miecz, [w:] Religia. Encyklopedia PWN, T. Gadacz. B. Milerski (red.), t. 7, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa: 20–22.
Google Scholar

Dobraczyński J. (1958a), W rozwalonym domu, [w:] J. Dobraczyński, Utwory wybrane, t. 1, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa: 479–701.
Google Scholar

Dobraczyński J. (1958b), Przędziwo Jolanty. Dramat, [w:] J. Dobraczyński, Utwory wybrane, t. 1, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa: 311–454.
Google Scholar

Dobraczyński J. (1970), Wybrańcy gwiazd, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa.
Google Scholar

Dobraczyński J. (1971), Niezwyciężona Armada, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk.
Google Scholar

Dobraczyński J. (1973), Klucz mądrości, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa.
Google Scholar

Dobraczyński J. (1977), Tylko w jednym życiu. Wspomnienia, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa.
Google Scholar

Dobraczyński J. (1986), Listy Nikodema, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa.
Google Scholar

Dobraczyński J. (1987), O każdego człowieka, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa.
Google Scholar

Dobraczyński J. (2018), Święty miecz, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa.
Google Scholar

Dygo M. (2020), Bernard z Clairvaux, heretycy i poganie. Próba interpretacji listu Bernarda w sprawie krucjaty słowiańskiej w 1147 roku, „Kwartalnik Historyczny” 127 (1): 5–32.
Crossref
Google Scholar

Dzielska M. (2006), Hypatia z Aleksandrii, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków, wyd. 2. Filipczuk M. (2018).
Google Scholar

Shakespeare and Skepticism. Stanley Cavell’s Interpretation of Skepticism in “Othello”, „Zagadnienia Rodzajów Literackich” 61 (1): 25–36.
Google Scholar

Flawiusz J. (2016), Wojna żydowska, przeł. J. Radożycki, Oficyna Wydawnicza Rytm, Warszawa.
Google Scholar

Flis J. (2008), Paweł – niewolnikiem Pańskim, „Colloquia Theologica Ottoniana” 2: 25–55.
Google Scholar

Gadacz T. (2010), Cierpienie i miłosierdzie. Pytania do ks. Józefa Tischnera i Jana Pawła II, [w:] Rozumieć cierpienie? Wokół myśli Jana Pawła II i pytań o przyszłość chrześcijaństwa, D. Łukasiewicz, M.K. Siwiec,S. Wawrzyński (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego,
Google Scholar

Bydgoszcz: 33–45.
Google Scholar

Galewicz W. (2002), Z Arystotelesem przez greckie tragedie. Glosy i ilustracje do „Etyki nikomachejskiej”, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Google Scholar

Galewicz W. (2003), Z Arystotelesem przez greckie tragedie, cz. 2: O błądzeniu, przymusie i dobrowolności, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Google Scholar

Gibbon E. (2017), Zmierzch cesarstwa rzymskiego, t. 2, przeł. Z. Kierszys, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Google Scholar

Głąb A. (2014), Dlaczego etyka potrzebuje literatury, [w:] Etyka i literatura. Antologia tekstów, A. Głąb (red.), Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin, s.5–24
Google Scholar

......pozostałe w pliku tekstowym
Google Scholar