Człowiek wobec granic wolności (Dylemat rozumu i woli w filozofii Augusta Cieszkowskiego).

Kazimierz Wojnowski

Opublikowane: 2018-09-241

Nr 2 (1996)

Człowiek wobec granic wolności (Dylemat rozumu i woli w filozofii Augusta Cieszkowskiego).

Kazimierz Wojnowski

Abstrakt

Człowiek w filozofii Augusta Cieszkowskiego jest istotą społeczną. Byt osobowy człowieka jest zdeterminowany doświadczeniem.

Osobowość człowieka konstytuuje system normatywny - prawo i etyka. Czynnikami wewnętrznymi rozwoju osobowego człowieka są: sfera racjonalności generowana przez rozum oraz sfera subiektywności powodowana przez wolę. Czynnik irracjonalny w osobowości człowieka jest wyrazem braku wiedzy pozytywnej i dominacji woli nad rozumem. Ontologia człowieka w antropologii filozoficznej Cieszkowskiego jest wyrazem kontynuacji postoświeceniowego racjonalizmu. Poznawcze dyspozycje człowieka łączy Cieszkowski z działaniem i aktywizmem człowieka. Treści poznawcze i aksjologiczne człowieka osiąga w przekształceniu rzeczywistości zewnętrznej i własnej osobowości. Cieszkowski uznaje rozum i wolę za antynomiczne składniki osobowości człowieka, a świadomości wyznacza funkcję generującą praktykę.

Słowa kluczowe:

Wolność, wartości, podmiot, świadomość, determinizm, etyka, prawo, racjonalność, wola, rozum

Pobierz pliki

Zasady cytowania

Wojnowski, K. (2018). Człowiek wobec granic wolności (Dylemat rozumu i woli w filozofii Augusta Cieszkowskiego). Humanistyka I Przyrodoznawstwo, (2), 131–144. Pobrano z https://czasopisma.uwm.edu.pl/index.php/hip/article/view/984

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Bar A., Zwolennicy i przeciwnicy filozofii Hegla w polskim czasopiśmiennictwie (w:) Archiwum Komisji do Badań Filozofii w Polsce, Warszawa 1830-1850

Chmielowski P., August Cieszkowski, Ateneum 1894

Cieszkowski A., Ojcze Nasz, t. 3, Poznań 1923

Dąbrowski E., Pojęcie Trójcy Św. u Cieszkowskiego, Przegląd Teologiczny

Gapczyński T., Cieszkowskiego „Ojcze Nasz”, t. 3, Wobec nauki kościoła katolickiego, Przegląd Kościelny, Poznań 1903

Keller J., Czyn jako wyraz postawy moralnej Augusta Cieszkowskiego, Lublin 1948

Klepacz M., Idea Boga w historiozofii A. Cieszkowskiego, na tle ówczesnych prądów umysłowych, Kielce 1933

Koppens R., „Ojcze Nasz” Cieszkowskiego. Szkic krytyczno-literacki, Kraków 1986

Kowalski K., Filozofia A. Cieszkowskiego w świetle zasad filozofii św. Tomasza z Akwinu. Studium porównawcze, Poznań 1929

Siwik B., Idea Królestwa Bożego na ziemi u Cieszkowskiego przez pryzmat chwili bieżącej, Nowe Drogi 1925

Trzebuchowski P., Dwie wizje rozwojowe (Poglądy A. Cieszkowskiego i Teilharda de Chardin), Kierunki, 1985

Zarembowicz H., Duch i jego rola w „Ojcze Nasz” Cieszkowskiego, „Przegląd Katolicki” 1928, nr 22

Zdziechowski M., „Ojcze Nasz” Augusta Cieszkowskiego, Sprawozdania Akademii Umiejętności, 1907 Google Scholar