W poszukiwaniu sensu: racjonalizm i co dalej?

Sebastian Dama

doi:10.31648/hip.887

Published: 2018-09-141

No. 16 (2010)

In the Quest for Sense: Rationalism and What’s Next?

Sebastian Dama

Humanities and Natural Sciences

Section: Articles

https://doi.org/10.31648/hip.887

Abstract

Rationalism in European culture has existed since Antiquity. However, in each of the ages, it received different forms: metaphysical, classical and pragmatic. These various forms of rationalism have an impact on the things in the spiritual space like: attitudes, beliefs and paradigms, in a given epoch. And so, in Ancient times rationalism wasn’t opposite to the metaphysics, it even connect with it, in the Middle Ages there was a distinction between the metaphysical rationalism, where it was connected with Christianity, and at the same rationalism was born and after the Modernity became known as the classical rationalism. However, in the era of contemporaneity, rationalism took the pragmatic and theoretical form in different social ideas (e.g. exchange theory, rational choice theory), and it goes far from what is described as the practice in Antiquity (Aristotle), which has turned into social problems and it could be called as a crisis of culture.

Keywords:

ascedia, ecclesia, gnosis, rationalism, meonity, practice, pragmatism, exchange theory, order of the spirit, order of the reason

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Dama, S. (2018). In the Quest for Sense: Rationalism and What’s Next?. Humanities and Natural Sciences, (16), 197–212. https://doi.org/10.31648/hip.887

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.

References

Arystoteles, Dzieła wszystkie, t. 7, Warszawa 2003.

Arystoteles, Etyka nikomachejska, 1105 b 5, oprac. D. Gromska, Warszawa 2007.

Arystoteles, Metafizyka, 980 a, oprac. K. Leśniak, Warszawa 1984.

Bauman Z, Inny świat jest możliwy, „Obywatel”, 2005, nr 2 (22).

Bierdiajew M, Filozofia wolności, Białystok 1995.

Bierdiajew M, Sens twórczości. Próba usprawiedliwienia człowieka, Kęty 2001.

Bierdiajew L, Zawód: żona filozofa, Kęty 2004.

Comte A, Metoda pozytywna w 16 wykładach, Kraków 1961.

Dama S, Czas jako kategoria zachodnioeuropejskiej filozofii a koncepcja wieczności M. Bierdiajewa. Ich konsekwencje i znaczenie dla współczesnego człowieka, (w:) Granice Europy, granice filozofii - filozofia a tożsamość Rosji, Kraków 2007.

Descartes R, Reguły kierowania umysłem. Poszukiwanie prawdy poprzez światło naturalne, Kęty 2002.

Descartes R, Zasady filozofii, Kęty 2001.

Derrida J, Marginesy filozofii, Warszawa 2002.

Diogenes Laertios, Żywoty i poglądy słynnych filozofów, oprac. I. Krońska, wstęp K. Leśniak, Warszawa 2006.

Drucker P, Społeczeństwo pokapitalistyczne, Warszawa 1999.

Hegel G.W.F., Fenomenologia ducha, wstęp oprac. A. Landman, Kraków 1963, t. I.

Ewargiusz z Pontu, O ośmiu duchach zła, oprac. L. Nieścior OMI, Kraków 2006.

Horkheimer M, Adorno T. W., Dialektyka oświecenia, oprac. M.J. Siemek, Warszawa 1994.

Gellner E, Postmodernizm, rozum i religia, Warszawa 1997.

Hume D, Badania dotyczące rozumu ludzkiego, oprac. A. Hochfeldowa, Warszawa 1977.

Hume D, Badania dotyczące zasad moralności, posłowie M. Pyka, Kraków 2005.

Jaeger W, Paiedeia. Formowanie człowieka greckiego, Warszawa 2001.

James W, Pragmatyzm. Popularne wykłady z zakresu filozofii, Warszawa 1957.

Kant I, O formie i zasadach świata dostępnego zmysłom oraz świata inteligentnego. O pierwszej podstawie różnicy kierunków w przestrzeni, oprac. A. Banaszkiewicz, Kraków 2004.

Kant I, Krytyka czystego rozumu, wstęp i przypisy R. Ingarden, Warszawa 1957, t. I, B XXIII.

Karolkiewicz M, [online] <http://wiadomosci.onet.pl/1239746,242,2,kioskart.html>, dostęp: 21.07.2009.

Karpiński A. J, Jakiej filozofii Polacy potrzebują?, 2005.

Kiżuk S, Jak mi się nie chce..., [online], <http://wiadomosci.onetpl/1571332,2678,kioskart.html>, dostęp: 21.07.2009.

Kłoskowska A, Kultura masowa. Krytyka i obrona, Warszawa 2006.

Krokiewicz A, Zarys filozofii greckiej, (w:) Dzieła, t. I, Warszawa 2000.

Leibniz G.W, Die philosophischen Schriften, Hrsg. von C.I. Gerhardt, Berlin 1875-1890.

Machiavelli N, Książę, wstęp i oprac. K. Grzybowski, Warszawa 2001.

Nakamura H, Systemy myślenia ludów Wschodu, Kraków 2005.

Paź B, Racjonalizm, (w:) Powszechna encyklopedia filozofii, [online] <http://ptta.pl/pef/pdf/r/racjonalizm.pdf> dostęp: 20.07.2009.

Platon, Fajdros, 242 B, Kęty 2005, t. II.

Podsiad A, Słownik terminów i pojęć filozoficznych, Warszawa 2000.

Scott J, Marshall G, A dictionary of sociology, Oxford 2005.

Smith A, Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów, Warszawa 1954.

Sołowiow W, Wielki spór i chrześcijańska polityka 1883, Warszawa 2007.

Spinoza B, Etyka w porządku geometrycznym dowiedziona, oprac. i wstęp L. Kołakowski, Warszawa 2008.

Szczepański J, Zagadnienia socjologii współczesnej, Warszawa 1965.

Tatarkiewicz W, Historia filozofii, Warszawa 1999, t. II.

Tonnies F, Wspólnota i stowarzyszenie. Rozprawa o komunizmie i socjalizmie jako empirycznych formach kultury, wstęp J. Szacki, Warszawa 1988.

Turner J. H., Struktura teorii socjologicznej, Warszawa 2006.

Weber M, Gospodarka i społeczeństwo. Zarys socjologii rozumiejącej, wstęp D. Lachowska, Warszawa 2002. Google Scholar