Czy naprawdę „bezwolny świat"? Kwestia wolnej woli w literaturze popularnonaukowej na przykładzie tekstu Azima F. Shariffa i Kathleen D. Vohs — Is It Really "The World Without Free Will"?

Łukasz Jach; Łukasz Lamża

doi:10.31648/hip.371

Opublikowane: 2018-08-141

Nr 22 (2016)

Czy naprawdę „bezwolny świat"? Kwestia wolnej woli w literaturze popularnonaukowej na przykładzie tekstu Azima F. Shariffa i Kathleen D. Vohs — Is It Really "The World Without Free Will"?

Łukasz Jach

, Łukasz Lamża

Humanistyka i Przyrodoznawstwo

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.31648/hip.371

Abstrakt

Ustalenia naukowe wywierają coraz większy wpływ na życie współczesnych ludzi, jednak wraz z rosnącym znaczeniem systemu naukowego zwiększa się także ryzyko powstawania zniekształconych wyobrażeń na temat aktualnego stanu nauki oraz tego, co zostało przez nią jednoznacznie rozstrzygnięte. W związku z powyższym, badacze w przekazach kierowanych do szerokiego grona odbiorców zobligowani są nie tylko do klarownego, ale także ostrożnego prezentowania swoich ustaleń. Zalecenie to w szczególności odnosi się do problemów, których korzenie tkwią w dyscyplinach pozanaukowych. Należy do nich m.in. kwestia istnienia wolnej woli, podjęta przez A.F. Shariffa i K.D. Vohs w artykule pt. Bezwolny świat. W publikacji tej pojawiło się kilka uproszczeń, które w niniejszym tekście omówiono w oparciu o ustalenia z zakresu psychologii, fizyki oraz filozofii nauki. Ponadto wskazano problemy powstałe w momencie ekstrapolowania wyników badań naukowych dotyczących wolnej woli na sposoby jej ujmowania, pojawiające się w innych niż naukowy subsystemach społecznych.

Słowa kluczowe:

wolna wola, emergentyzm, determinizm i indeterminizm, kompatybilizm, systemy autopojetyczne

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Jach, Łukasz, & Lamża, Łukasz. (2018). Czy naprawdę „bezwolny świat"? Kwestia wolnej woli w literaturze popularnonaukowej na przykładzie tekstu Azima F. Shariffa i Kathleen D. Vohs — Is It Really "The World Without Free Will"?. Humanistyka I Przyrodoznawstwo, (22), 75–89. https://doi.org/10.31648/hip.371

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Mechanistic View o f Human Nature Reduces Retribution, „Psychological Science” 2014, nr 25, s. 1563-1570.

Shariff A.F., Vohs K.D., Bezwolny świat. „Świat Nauki” 2014, nr 7, s. 64-67.

Shtulman A., Epistemic Similarities Between Students’ Scientific and Supernatural Beliefs, „Journal of Educational Psychology” 2013, nr 105, s. 199-212.

Spendel Z., Metodologia badań psychologicznych jako forma świadomości społecznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2005. Strawson G., Freedom and belief, Clarendon Press, Oxford 1986.

Szacki J., Historia myśli socjologicznej, PWN, Warszawa 2007.

Tempczyk M., Teoria chaosu a filozofia, CiS, Warszawa 1998.

Tempczyk M., Ontologia świata przyrody, Universitas, Kraków 2005. Vohs K.D., Mead N.L., Goode M.R., The Psychological Consequences o f Money, „Science” 2006, nr 314. s. 1154-1156.

Vohs K.D., Schooler J.W., The Value o f Believing in Free Will. Encouraging a Belief in Determinism Increases Cheating, „Psychological Science” 2008, nr 19, s. 49-54.

Wegner D.M., Self Is Magic, (w:) Baer J., Kaufman J.C., Baumeister R.F. (red.), Are We Free? Psychology and Free Will, Oxford University Press, New York 2008, s. 226-249.

Weinberg S., Sen o teorii ostatecznej, Zysk i S-ka, Poznań 1994.

Wilson E.O., Konsiliencja. Jedność wiedzy, Zysk i S-ka, Poznań 2011. Zawadzka Z., Inflacja i jej skutki, (w:) Marciniak S. (red.), Makro- i mikroekonomia. Podstawowe problemy, PWN, Warszawa 2006, s. 417-435. Zhou X., Vohs K.D., Baumeister R.F., The Symbolic Power o f Money. Reminders o f Money Alter Social Distress and Physical Pain, „Psychological Science” 2009, nr 20, s. 700-706.

Życiński J., Granice racjonalności, Wydawnictwo Petrus, Kraków 2013. Google Scholar