Środki ochrony kobiet przed dyskryminacją w zakładach pracy
Abstract
W czasie ustroju socjalistycznego w Polsce był obecny pogląd, że w nowym modelu państwa kobiety osiągnęły pełną równość. Przedstawiciele władzy komunistycznej starali się przedstawić kobietę jako tę, która wyemancypowała, wykonując pracę zarezerwowaną wcześniej dla mężczyzn, jednocześnie wzorowo wywiązując się z obowiązków matki, żony i pani domu. Jednak mimo propagowania równości kobiety często zarabiały one mniej niż mężczyźni. Władzy komunistycznej wcale nie zależało na realnym równouprawnieniu. W rzeczywistości motorem do zwiększenia pozycji kobiety w społeczeństwie nie była dobra wola partii rządzącej, a nade wszystko gospodarka. Konieczność szybkiej odbudowy kraju, a następnie przekształcenie przemysłu polskiego na wzór sowiecki skutkowało tym, że władza potrzebowała wielu rąk obywateli chętnych do pracy. Niemniej jednak przemiany w społeczeństwie, które zaszły w tym okresie, niewątpliwie przyczyniły się do poprawy pozycji kobiet w społeczeństwie, które do niedawna traktowano jak obywatelki drugiej kategorii. Obecnie mamy szereg regulacji zarówno na szczeblu krajowym (np. Konstytucja RP, Kodeks pracy), jaki i międzynarodowym (np. Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych), które mają na celu zapewnienie środków ochrony kobietom przed wszelkimi przejawami dyskryminacji. Mimo ich wprowadzenia w dalszym ciągu kobiety spotykają się z przejawami dyskryminacji ze względu na płeć, która oznacza nierówne traktowanie kobiety lub mężczyzn, które spowodowane jest tylko i wyłącznie czynnikiem płci. Natomiast przez dyskryminację w relacjach wynikających ze stosunków zawodowych rozumie się mniej korzystną sytuację danego pracownika w porównaniu z innymi pracownikami, polegającą na nieuzasadnionym ograniczeniu lub pozbawieniu praw ze względu na ze stosunku pracy. W artykule przedstawiono problematykę dyskryminacji kobiet na gruncie zatrudnienia oraz środki ochrony, jakie przysługują im w przypadku nieusprawiedliwionego nierównego traktowania.
Schlagworte:
prawo pracy, środki ochrony, dyskryminacja, pracownik, miejsce pracyLiteraturhinweise
Literatura Google Scholar
Kosut A., Równość i sprawiedliwość w dostępie do zatrudnienia, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio G – Ius” 2015, nr 2. Google Scholar
Szewczyk H., Prawo pracy – dyskryminacja, pojęcie, kryteria oceny. Glosa do wyroku SN z dnia 2 października 2012 r., II PK 82/12, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2014, nr 11. Google Scholar
Akty prawne Google Scholar
Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., zmieniona następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełniona Protokołem nr 2 (Dz.U. z 1993 r., Nr 61, poz. 284 z późn. zm.). Google Scholar
Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej uchwalona przez Sejm Ustawodawczy w dniu 22 lipca 1952 r. (Dz.U. z 1952 r., Nr 33, poz. 232). Google Scholar
Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.). Google Scholar
Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych otwarty do podpisu w Nowym Jorku dnia 19 grudnia 1966 r. (Dz.U. z 1977 r., Nr 38, poz. 167). Google Scholar
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 8 stycznia 2002 r. w sprawie organizacji przyjmowania i rozpatrywania skarg i wniosków (Dz.U. Nr 5, poz. 46). Google Scholar
Ustawa konstytucyjna z dnia 23 kwietnia 1935 r. (Dz.U. z 1935 r., Nr 30, poz. 227). Google Scholar
Ustawa z dnia 17 marca 1921 r. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 1921 r., Nr 44, poz. 267). Google Scholar
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 1360 z późn. zm.). Google Scholar
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 1320 z późn. zm.). Google Scholar
Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 690 z późn. zm.). Google Scholar
Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 1614 z późn. zm.). Google Scholar
Orzecznictwo Google Scholar
Postanowienie SN z 29 czerwca 2021 r., sygn. akt II PSK 90/21, Lex nr 3371166. Google Scholar
Postanowienie SN z 24 marca 2022 r., sygn. akt II PSK 337/21, Lex nr 3415941. Google Scholar
Wyrok SA w Szczecinie z 13 lutego 2018 r., III APa 16/17, Lex nr 2575774. Google Scholar
Wyrok SO w Gdańsku z 10 marca 2022 r., sygn. akt VII U 1225/21, Lex nr 3341915. Google Scholar
Wyrok SN z 21 czerwca 2001 r., sygn. akt IV CKN 382/00, Lex nr 52543. Google Scholar
Wyrok SN z 15 czerwca 2005 r., sygn. akt IV CK 731/04, Lex nr 177217. Google Scholar
Wyrok SN z 11 kwietnia 2006 r., sygn. akt I PK 169/05, OSNP 2007, Nr 7–8, poz. 93. Google Scholar
Wyrok TSUE z 12 grudnia 1974 r., sprawa 152/73, Giovanni Maria Sotgiu v. Deutsche Google Scholar
Bundespost, ECR z 1974 r., Nr 2, poz. 153. Google Scholar
Źródła internetowe Google Scholar
Czarnecka A., Kobiety w Polsce w XXI wieku, Raport Centrum Praw Kobiet, https://cpk.org.pl/wp-content/uploads/2021/03/raport_całość_cpk.pdf. Google Scholar
Dyskryminacja, https://mfiles.pl/pl/index.php/Dyskryminacja. Google Scholar
Helios J., Jedlecka W., Wpływ feminizmu na sytuację społeczno-prawną kobiet, http://www.bibliotekacyfrowa.pl/publication/80044. Google Scholar
Raport 2020. Polska na drodze zrównoważonego rozwoju, https://raportsdg.stat.gov.pl/2020/cel5.html. Google Scholar
Słownik języka polskiego PWN, hasło: równość, https://sjp.pwn.pl/sjp/rownosc;2517813.html. Google Scholar
