Czy izba wyższa polskiego parlamentu wciąż jest potrzebna w systemie prawnym?
Résumé
W pracy podjęto refleksje związane z pozycją ustrojową oraz rolą Senatu RP z perspektywy historycznej, a także współczesnej. Wydaje się, że społeczna świadomość historii Senatu RP oraz jego obecnej roli ustrojowej ciągle jest zbyt niska. W niniejszej pracy rozważono znaczenie izby wyższej w różnych okresach dziejowych – od momentu jej ukształtowania w 1493 r., przez okres zaborów i II Rzeczpospolitej, aż do jej restytucji na mocy nowelizacji Konstytucji Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej z dnia 7 kwietnia 1989 r. Przedstawiono także wpływ Senatu RP na funkcjonowanie III Rzeczpospolitej Polskiej w świetle najbardziej znaczących kompetencji i funkcji, jakie powinny być spełniane przez parlamenty państw demokratycznych (funkcja ustrojodawcza, ustawodawcza, kreacyjna, kontrolna oraz europejska). Niniejsze opracowanie stanowi również głos w dyskusji z popularnym w ostatnich latach poglądem, kwestionującym sens istnienia samej izby wyższej w Polsce na rzecz unikameralizmu. W tym celu przywołano argumenty zwolenników oraz racje przeciwników istnienia Senatu RP oraz zaproponowano rozwiązania, które mogłyby sprawić, że Senat przestanie być pogardliwie określany głównie ,,izbą zadumy”, która ma faktycznie niewielki wpływ na funkcjonowanie państwa. Podczas tworzenia pracy wykorzystano informacje zawarte w publikacjach historycznoprawnych, artykułach naukowych, aktach prawnych oraz na tematycznych stronach internetowych.
Mots-clés :
Senat, bikameralizm, izba refleksji, dwuizbowość, ParlamentRéférences
Literatura Google Scholar
Chruściak R., Sejm i Senat w Konstytucji RP z 1997 r. Powstawanie przepisów, Warszawa 2002 Google Scholar
Gebethner S., Rola Senatu RP jako drugiej izby parlamentu w obliczu wyzwań XXI wieku, [w:] M. Lipińska, R. Stawicki (oprac.), Senat w II i III Rzeczypospolitej Polskiej. Materiały z konferencji zorganizowanej pod patronatem Marszałka Senatu RP prof. Longina Pastusiaka w 80 rocznicę pierwszego posiedzenia Senatu w II RP, 27 listopada 2002 r., Warszawa 2003. Google Scholar
Jamróz L., Refleksje nad ustrojową pozycją Senatu RP, [w:] S. Bożyk (red.), Prawo, parlament i egzekutywa we współczesnych systemach rządów. Księga poświęcona pamięci profesora Jerzego Stembrowicza, Białystok 2009. Google Scholar
Maciejewski T., Historia ustroju i prawa sądowego Polski, Warszawa 2017. Google Scholar
Sokolewicz W., O potrzebie reformy Senatu, „Państwo i Prawo” 2001, nr 11. Google Scholar
Szymanek J., Rola Senatu RP w wykonywaniu kontroli parlamentarnej (uwagi de lege lata i de lege ferenda), ,,Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2004, R. LXVI, z. 1. Google Scholar
Wąsiewski G.J., Czy Polsce potrzebny jest Senat?, „Studia Iuridica Toruniensia” 2006, vol. 3. Google Scholar
Zwolak S., Wzmocnienie pozycji Senatu na tle problemu jego koncepcji, „Ius et Administratio” 2014, nr 3. Google Scholar
Akty prawne Google Scholar
Akt konstytucyjny Kanady z 1867 r., https://www.biblioteka.sejm.gov.pl. Google Scholar
Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. z 1997 r., Nr 78, poz. 483 z późn. zm.). Google Scholar
Uchwała Senatu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 23 listopada 1990 r. Regulamin Senatu (M.P. z 2018 r., poz. 846 z późn. zm.). Google Scholar
Orzecznictwo Google Scholar
Orzeczenie TK z 23 listopada 1993 r., sygn. akt K 5/93. Google Scholar
Orzeczenie TK z 23 lutego 1999 r., sygn. akt K 25/98. Google Scholar
Źródła internetowe Google Scholar
Piotrowski R., Rola Senatu w polskim ustroju państwowym, https://www.senat.edu.pl. Google Scholar
Podolska-Meducka A., Historia Senatu RP, https://www.senat.edu.pl. Google Scholar
Sobczak G., Czy Senat ma realne znaczenie?, https://www.gazetakongresy.pl. Google Scholar
