The Internet in Political Communication
Abstract
The Internet is widely used in private and public life. In the public sphere, it influences the development of democracy, including changes in political communication. This article aims to show the impact of the Internet (and, more broadly, ICT) in communication by politics and public authorities. The focus was on the following use of ICT in political communication: the role of the Internet in election campaigns, public communication in the relationship of authority/office – citizens, including e-participation, understood as the participation of citizens in governing/making decisions, and the importance of social media. The literature was reviewed and the results of the latest research were presented.
Keywords:
Internet, political communication, e-government, social mediaSupporting Agencies
University of Warmia and Mazury in Olsztyn
References
Akty normatywne
Ustawa o dostępie do informacji publicznej. 2001. Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej. Dz.U. 2018, poz. 1330 (t.j.).
Ustawa o petycjach. 2014. Ustawa z dnia 11 lipca 2014 r. o petycjach. Dz.U. 2018, poz. 870 (t.j.).
Ustawa o samorządzie gminnym. 1990. Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Dz.U. 2018, poz. 994 (t.j. z późn. zm.).
Ustawa o samorządzie powiatowym. 1998. Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym. Dz.U. 2018, poz. 995 (t.j. z późn. zm.).
Ustawa o samorządzie województwa. 1998. Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa. Dz.U. 2018, poz. 913 (t.j. z późn. zm.).
Opracowania
Barczewska-Dziobek, Agata. 2014. Komunikowanie publiczne w samorządzie jako przykład nowoczesnej administracji. W: Wrzosek, Stanisław, Pyter, Magdalena, i Ganczar, Małgorzata (red.). Samorząd terytorialny z punktu widzenia nowoczesnej administracji. Księga poświę cona pamięci Jacka Dziobka-Romańskiego. Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, s. 39–53.
Bartnicki, Sławomir. 2014. Konsultacje społeczne jako aspekt demokracji semibezpośredniej we władztwie gminnym województwa podlaskiego. Pogranicze. Studia społeczne, 23, s. 167–186.
Berman, Jerry, i Weitzner, Daniel J. 1997. Technology and Democracy. Social Research: An International Quarterly, 64 (3), s. 1313–1319.
Bimber, Bruce A., i Davis, Richard. 2003. Campaigning Online: The Internet in US Elections. Oxford: Oxford University Press.
Bohdan, Anna. 2014. E-demokracja w gminie na przykładzie internetowych konsultacji z mieszkańcami. W: Dolnicki, Bogdan (red.). Partycypacja społeczna w samorządzie lokalnym. Warszawa: LEX, s. 305–321.
Carveth, Rod, i Metz, Michel J. 1996. Frederick Jackson Turner and the Democratization of the Electronic Frontier. American Sociologist, 27 (1), s. 72–100.
Chadwick, Andrew. 2006. Internet Politics. States, Citizens, and New Communication Technologies. Oxford: Oxford University Press.
Dijk, Jan van. 2000. Models of Democracy and Concepts of Communication. W: Hacker, Kenneth, i Dijk, Jan van (red.). Digital Democracy: Issues of Theory and Practice. London – Thousand Oaks – New Delhi: Sage, s. 30–53.
Dobek-Ostrowska, Bogusława. 2011. Komunikowanie polityczne i publiczne. Warszawa: Wydawnictwa Naukowe PWN.
Etzioni, Amitai. 1972. MINERVA: An Electronic Town Hall. Policy Sciences, 3 (4), s. 457–474.
Florek, Magdalena. 2006. Podstawy marketingu terytorialnego. Poznań: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu.
Gajowniczek, Tomasz. 2013. Demokracja elektroniczna na przykładzie gmin powiatu olsztyńskiego. W: Marczewska-Rytko, Maria (red.). Demokracja elektroniczna. Kontrowersje i dylematy. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 303–314.
Gajowniczek, Tomasz. 2015. Elektroniczna demokracja – istota pojęcia i problemy definicyjne.
W: Tomaszewski, Waldemar, Mościcka, Diana, i Jurkun, Andrzej (red.). Demokracja a wybory. Współczesne dylematy i wyzwania. Olsztyn: Instytut Nauk Politycznych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, s. 13–30.
Gajowniczek, Tomasz. 2016. Internet w służbie samorządu czy samorządowców? Na podstawie zawartości stron internetowych małych gmin w samorządowej kampanii wyborczej 2014 roku. Środkowoeuropejskie Studia Polityczne, 4, s. 59–76.
Garlicki, Jan, i Mider, Daniel. 2012. Wykorzystanie Internetu w komunikowaniu politycznym elit z wyborcami. Studia Politologiczne, 25, s. 177–209.
Gibson, Rachel K., Margolis, Michael, Resnick, David, i Ward, Stephen J. 2003. Election Campaigning on the WWW in the USA and the UK: A Comparative Analysis. Party Politics, 9 (1), s. 47–75.
Jacuński, Michał. 2016. Sieciowe komunikowanie polityczne w Polsce. Perspektywa aktorów politycznych. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Kapsa, Izabela. 2017. Elektroniczna partycypacja obywatelska w miastach typu smart. Doświadczenia Polski na tle innych państw. W: Kaszkur, Alina, i Laska, Artur (red.). Innowacyjność w warunkach współczesnych miast. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, s. 78–99.
Kocks, Jan Niklas. 2016. Political Media Relations Online as an Elite Phenomenon. Wiesbaden: Springer.
Konieczka, Lidia. 2012. Narzędzia służące do prowadzenia działań public relations na stronach internetowych administracji publicznej. W: Tabernacka, Magdalena, i Szadok-Bratuń, Aleksandra (red.). Public relations w sferze publicznej. Wizerunek i komunikacja. Warszawa: LEX, s. 301–339.
Korac-Kakabadse, Andrew, i Korac-Kakabadse, Nada. 1999. Information Technology’s Impact on the Quality of Democracy: Reinventing the ‘Democratic Vessel’. W: Heeks, Richard (red.). Reinventing Government in the Information Age: International Practice in IT-Enabled Public Sector Reform. London – New York: Routledge, s. 211–228.
Kuć-Czajkowska, Katarzyna, i Wasil, Justyna. 2014. Elektroniczne oblicze władzy lokalnej w Polsce – dialog obywatelski przy użyciu narzędzi ICT. W: Sienkiewicz, Mariusz Wiktor, i Sidor, Monika. Dialog obywatelski. Formy, mechanizmy, bariery i perspektywy rozwoju. Lublin: Wydawnictwo Fundacji Centrum Rozwoju Lokalnego, s. 111–124.
Lakomy, Mirosław. 2013. Demokracja 2.0. Interakcja polityczna w nowych mediach. Kraków: Akademia Ignatianum, WAM.
Maj, Dorota. 2012. Demokracja bezpośrednia w samorządzie terytorialnym w Polsce jako forma realizacji zasady subsydiarności. W: Marczewska-Rytko, Maria, i Michałowski, Stanisław (red.). Demokracja bezpośrednia w samorządzie terytorialnym. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu
Marii Curie-Skłodowskiej, s. 275–289.
Manczak, Iryna. 2013. Zintegrowany program działań marketingowych miasta na rynku turystycznym. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, 905, s. 21–35.
Matczak, Piotr, Mączka, Krzysztof, i Milewicz, Maciej. 2015. E-partycypacja: zastosowania sondażu internetowego jako narzędzia partycypacyjnego. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 77 (1), s. 249–256.
Mazur, Marek, i Turska-Kawa, Agnieszka. 2010. Modernizacja i profesjonalizacja kampanii wyborczych. Kampania prezydencka w USA w 2008 roku. Studia Politicae Universitatis Silesiensis, 6, s. 67–94.
Musiał-Karg, Magdalena. 2012. Elektroniczne referendum w Szwajcarii. Wybrane kierunki zmian helweckiej demokracji bezpośredniej. Poznań: Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Nowak, Jakub. 2011. Aktywność obywateli online. Teorie a praktyka. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Nowina Konopka, Maria. 2006. Istota i rozwój społeczeństwa informacyjnego. W: Witkowska, Marta, i Cholawo-Sosnowska, Kamila (red.). Społeczeństwo informacyjne. Istota, rozwój, wyzwania. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, s. 13–58.
Nowina Konopka, Maria. 2011. Wykorzystanie Internetu do realizacji zadań PR w administracji publicznej. W: Jeziński, Marek (red.). Nowe media w systemie komunikowania: polityka. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 184–198.
Ostaszewski, Kazimierz. 2013. Partycypacja społeczna w procesie podejmowania rozstrzygnięć w administracji publicznej. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski.
Pawłowska, Anna. 2003–2004. Informatyzacja w administracji publicznej. Od wirtualnej biurokracji do elektronicznych rządów. Służba Cywilna, 7, s. 123–136.
Piasecki, Andrzej K. 2004. Wybory. Parlamentarne, samorządowe, prezydenckie 1989–2002. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Piasecki, Andrzej K. 2009. Samorząd terytorialny i wspólnoty lokalne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Płudowski, Tomasz. 2008. Komunikacja polityczna w amerykańskich kampaniach wyborczych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Porębski, Leszek. 2004. Elektroniczne oblicze polityki. Demokracja, państwo, instytucje polityczne w okresie rewolucji informatycznej. Wyd. 2. Kraków: Akademia Górniczo-Hutnicza.
Proszowska-Sala, Anna, i Florek, Magdalena. 2010. Promocja miast. Nowa perspektywa. Warszawa: Stroer.
Radziszewski, Mateusz. 2016. Wybrane instrumenty wykorzystywane w procesie budowy społeczeństwa obywatelskiego. Samorząd Terytorialny, 6, s. 49–60.
Raszkowski, Andrzej. 2010. Przesłanki promocji miast i regionów. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Ekonomiczne Problemy Usług, 56, s. 377–387.
Robbin, Alice, Courtright, Christina, i Davis, Leah. 2004. ICTs and Political Life. Annual Review of Information Science and Technology, 38, s. 410–482.
Sakowicz, Marcin. 2011. Zastosowanie nowych technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT) w rządzeniu i zarządzaniu administracją publiczną. W: Osiński, Joachim (red.). Administracja publiczna na progu XXI wieku. Wyzwania i oczekiwania. Wyd. 2. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej, s. 267–306.
Sekuła, Alicja. 2005. Marketing terytorialny. W: Daszkowska, Marianna (red.). Marketing. Ujęcie systemowe. Gdańsk: Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, s. 216–237.
Siudak, Martyna M. 2017. Demokracja w nowych mediach. Media interaktywne a zmiany w polityce i komunikowaniu publicznym. Media – Kultura – Komunikacja Społeczna, 13 (1), s. 57–82.
Stanyer, James. 2005. Political Parties, the Internet and the 2005 General Election: From Web Presence to E-Campaigning? Journal of Marketing Management, 21 (9–10), s. 1049–1065.
Stromer-Galley, Jennifer. 2000. On-Line Interaction and Why Candidates Avoid It. Journal of Communication, 50 (4), s. 111–132.
Szromnik, Andrzej. 2016. Marketing terytorialny. Miasto i region na rynku. Wyd. 5. Warszawa:Wolters Kluwer.
Tambini, Damian. 1999. New Media and Democracy: The Civic Networking Movement. New Media and Society, 1 (3), s. 305–329.
Targowski, Andrew S. 1996. Global Information Infrastructure: The Birth, Vision, and Architecture. Hershey – London: Idea Group Publishing.
Theiss, Maria. 2010. System pozornie otwarty. O instytucjonalnych uwarunkowaniach lokalnej partycypacji politycznej w Polsce. W: Lewenstein, Barbara, Schindler, Jacek, i Skrzypiec, Ryszard (red.). Partycypacja społeczna i aktywizacja w rozwiązywaniu problemów społeczności lokalnych. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, s. 61–80.
Wojtkowski, Łukasz. 2011. Kampania prezydencka online – USA 2008. W: Jeziński, Marek (red.). Nowe media w systemie komunikowania. Polityka. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 134–160.
Zissis, Dimotrios, Lekkas, Dimitrios, i Papadopoulou, Anastasia-Evangelia. 2009. Competent Electronic Participation Channels in Electronic Democracy. Electronic Journal of e-Government, 7 (2), s. 195–208.
Żurawski, Jakub. 2010. Internet jako współczesny środek elektronicznej komunikacji wyborczej. Kraków: Księgarnia Akademicka.
Netografia
ATM. 2017. Skąd Polacy czerpią informacje o wydarzeniach w kraju i na świecie – raport z badań. [Online]. Attention Marketing. Dostęp: http://attentionmarketing.pl/news/skad-polacy-czerpiainformacje-o-wydarzeniach-w-kraju-i-na-swiecie-raport-z-badan [10.01.2019].
Chylarecki, Przemysław. 2016. Badania funkcjonalności BIP i wykazów danych o dokumentach zawierających informację o środowisku i jego ochronie w kontekście zapisów Konwencji z Aarhus. Wyniki badań gmin. [Online]. Fundacja Greenmind. Dostęp: http://greenmind.pl/wp-content/uploads/2016/02/wyniki-badania-BIP-w-gminach.pdf [10.01.2019].
Hagen, Martin. 1997. A Typology of Electronic Democracy. [Online]. Internet Archive. Dostęp: https://web.archive.org/web/20161214134242/http://martin-hagen.net/publikationen/elektronische-demokratie/typology-of-electronic-democracy [10.01.2019].
Konsultacje publiczne w ministerstwach. Raport z przeglądu praktyk konsultacyjnych prowadzonych na szczeblu centralnym. 2015. [Online]. Partycypacja Obywatelska. Dostęp: https://partycypacjaobywatelska.pl/wp-content/uploads/2015/02/RAPORT-nt.-KONSULTACJI-PUBLICZNYCH-W-MINISTERSTWACH_wersja-finalna.pdf [10.01.2019].
London, Scott. 1993. Electronic Democracy: A Literature Survey. [Online]. Internet Archive. Dostęp: https://web.archive.org/web/20160731082107/http://www.scottlondon.com/reports/ed.html [10.01.2019].
Macintosh, Ann, Coleman, Stephen, i Laljee, Mansur. 2005. e-Methods for Public Engagement. Helping Local Authorities to Communicate with Citizens. [Online]. International Teledemocracy Centre. Dostęp: https://itc.napier.ac.uk/itc/Documents/eMethods_guide2005.pdf [10.01.2019].
McNamara, Kerry. 2007. Improving Health, Connecting People: The Role of ICTs in the Health Sector of Developing Countries. [Online]. InfoDev. Dostęp: http://www.infodev.org/infodev-files/resource/InfodevDocuments_84.pdf [10.01.2019].
OECD. 2001. Citizens as Partners. OECD Handbook an Information, Consultations and Public Participation in Policy-Making. [Online]. IBP. Dostęp: https://www.internationalbudget.org/wp-content/uploads/Citizens-as-Partners-OECD-Handbook.pdf [10.01.2019].
Tebben, Gerald. 2012. Columbus Mileposts. Dec. 1, 1977: Despite Flippo, Cable’s Qube Flopped in Columbus. [Online]. The Columbus Dispatch. Dostęp: http://www.dispatch.com/content/stories/local/2012/12/01/despite-flippo-cables-qube-flopped-in-columbus.html [10.01.2019].
The United Nations Global Alliance for ICT and Development. 2009. ICT in Health for Development. A White Paper Commissioned by: UNDESA-GAID. [Online]. UNPAN. Dostęp: http://unpan1.un.org/intradoc/groups/public/documents/un-dpadm/unpan036980.pdf [10.01.2019].
TNS. 2016. Wiarygodne informacje – czy są dziś w cenie? Raport K.023/16. [Online]. TNS. Dostęp: http://www.tnsglobal.pl/archiwumraportow/files/2016/05/K.023_Wiarygodne_informacje_O03a16.pdf [10.09.2019].
Strony internetowe
http://konsultacje.gov.pl
http://petycje.pl
http://sejm.gov.pl
http://www.konsultacje.soclab.org.pl
http://www.mamzdanie.org.pl
http://www.premier.gov.pl
http://www.vagla.pl/
https://epf.org.pl/pl
https://www.wroclaw.pl/wbo
Ustawa o dostępie do informacji publicznej. 2001. Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej. Dz.U. 2018, poz. 1330 (t.j.).
Ustawa o petycjach. 2014. Ustawa z dnia 11 lipca 2014 r. o petycjach. Dz.U. 2018, poz. 870 (t.j.).
Ustawa o samorządzie gminnym. 1990. Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Dz.U. 2018, poz. 994 (t.j. z późn. zm.).
Ustawa o samorządzie powiatowym. 1998. Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym. Dz.U. 2018, poz. 995 (t.j. z późn. zm.).
Ustawa o samorządzie województwa. 1998. Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa. Dz.U. 2018, poz. 913 (t.j. z późn. zm.).
Opracowania
Barczewska-Dziobek, Agata. 2014. Komunikowanie publiczne w samorządzie jako przykład nowoczesnej administracji. W: Wrzosek, Stanisław, Pyter, Magdalena, i Ganczar, Małgorzata (red.). Samorząd terytorialny z punktu widzenia nowoczesnej administracji. Księga poświę cona pamięci Jacka Dziobka-Romańskiego. Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, s. 39–53.
Bartnicki, Sławomir. 2014. Konsultacje społeczne jako aspekt demokracji semibezpośredniej we władztwie gminnym województwa podlaskiego. Pogranicze. Studia społeczne, 23, s. 167–186.
Berman, Jerry, i Weitzner, Daniel J. 1997. Technology and Democracy. Social Research: An International Quarterly, 64 (3), s. 1313–1319.
Bimber, Bruce A., i Davis, Richard. 2003. Campaigning Online: The Internet in US Elections. Oxford: Oxford University Press.
Bohdan, Anna. 2014. E-demokracja w gminie na przykładzie internetowych konsultacji z mieszkańcami. W: Dolnicki, Bogdan (red.). Partycypacja społeczna w samorządzie lokalnym. Warszawa: LEX, s. 305–321.
Carveth, Rod, i Metz, Michel J. 1996. Frederick Jackson Turner and the Democratization of the Electronic Frontier. American Sociologist, 27 (1), s. 72–100.
Chadwick, Andrew. 2006. Internet Politics. States, Citizens, and New Communication Technologies. Oxford: Oxford University Press.
Dijk, Jan van. 2000. Models of Democracy and Concepts of Communication. W: Hacker, Kenneth, i Dijk, Jan van (red.). Digital Democracy: Issues of Theory and Practice. London – Thousand Oaks – New Delhi: Sage, s. 30–53.
Dobek-Ostrowska, Bogusława. 2011. Komunikowanie polityczne i publiczne. Warszawa: Wydawnictwa Naukowe PWN.
Etzioni, Amitai. 1972. MINERVA: An Electronic Town Hall. Policy Sciences, 3 (4), s. 457–474.
Florek, Magdalena. 2006. Podstawy marketingu terytorialnego. Poznań: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu.
Gajowniczek, Tomasz. 2013. Demokracja elektroniczna na przykładzie gmin powiatu olsztyńskiego. W: Marczewska-Rytko, Maria (red.). Demokracja elektroniczna. Kontrowersje i dylematy. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 303–314.
Gajowniczek, Tomasz. 2015. Elektroniczna demokracja – istota pojęcia i problemy definicyjne.
W: Tomaszewski, Waldemar, Mościcka, Diana, i Jurkun, Andrzej (red.). Demokracja a wybory. Współczesne dylematy i wyzwania. Olsztyn: Instytut Nauk Politycznych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, s. 13–30.
Gajowniczek, Tomasz. 2016. Internet w służbie samorządu czy samorządowców? Na podstawie zawartości stron internetowych małych gmin w samorządowej kampanii wyborczej 2014 roku. Środkowoeuropejskie Studia Polityczne, 4, s. 59–76.
Garlicki, Jan, i Mider, Daniel. 2012. Wykorzystanie Internetu w komunikowaniu politycznym elit z wyborcami. Studia Politologiczne, 25, s. 177–209.
Gibson, Rachel K., Margolis, Michael, Resnick, David, i Ward, Stephen J. 2003. Election Campaigning on the WWW in the USA and the UK: A Comparative Analysis. Party Politics, 9 (1), s. 47–75.
Jacuński, Michał. 2016. Sieciowe komunikowanie polityczne w Polsce. Perspektywa aktorów politycznych. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Kapsa, Izabela. 2017. Elektroniczna partycypacja obywatelska w miastach typu smart. Doświadczenia Polski na tle innych państw. W: Kaszkur, Alina, i Laska, Artur (red.). Innowacyjność w warunkach współczesnych miast. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, s. 78–99.
Kocks, Jan Niklas. 2016. Political Media Relations Online as an Elite Phenomenon. Wiesbaden: Springer.
Konieczka, Lidia. 2012. Narzędzia służące do prowadzenia działań public relations na stronach internetowych administracji publicznej. W: Tabernacka, Magdalena, i Szadok-Bratuń, Aleksandra (red.). Public relations w sferze publicznej. Wizerunek i komunikacja. Warszawa: LEX, s. 301–339.
Korac-Kakabadse, Andrew, i Korac-Kakabadse, Nada. 1999. Information Technology’s Impact on the Quality of Democracy: Reinventing the ‘Democratic Vessel’. W: Heeks, Richard (red.). Reinventing Government in the Information Age: International Practice in IT-Enabled Public Sector Reform. London – New York: Routledge, s. 211–228.
Kuć-Czajkowska, Katarzyna, i Wasil, Justyna. 2014. Elektroniczne oblicze władzy lokalnej w Polsce – dialog obywatelski przy użyciu narzędzi ICT. W: Sienkiewicz, Mariusz Wiktor, i Sidor, Monika. Dialog obywatelski. Formy, mechanizmy, bariery i perspektywy rozwoju. Lublin: Wydawnictwo Fundacji Centrum Rozwoju Lokalnego, s. 111–124.
Lakomy, Mirosław. 2013. Demokracja 2.0. Interakcja polityczna w nowych mediach. Kraków: Akademia Ignatianum, WAM.
Maj, Dorota. 2012. Demokracja bezpośrednia w samorządzie terytorialnym w Polsce jako forma realizacji zasady subsydiarności. W: Marczewska-Rytko, Maria, i Michałowski, Stanisław (red.). Demokracja bezpośrednia w samorządzie terytorialnym. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu
Marii Curie-Skłodowskiej, s. 275–289.
Manczak, Iryna. 2013. Zintegrowany program działań marketingowych miasta na rynku turystycznym. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, 905, s. 21–35.
Matczak, Piotr, Mączka, Krzysztof, i Milewicz, Maciej. 2015. E-partycypacja: zastosowania sondażu internetowego jako narzędzia partycypacyjnego. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 77 (1), s. 249–256.
Mazur, Marek, i Turska-Kawa, Agnieszka. 2010. Modernizacja i profesjonalizacja kampanii wyborczych. Kampania prezydencka w USA w 2008 roku. Studia Politicae Universitatis Silesiensis, 6, s. 67–94.
Musiał-Karg, Magdalena. 2012. Elektroniczne referendum w Szwajcarii. Wybrane kierunki zmian helweckiej demokracji bezpośredniej. Poznań: Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Nowak, Jakub. 2011. Aktywność obywateli online. Teorie a praktyka. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Nowina Konopka, Maria. 2006. Istota i rozwój społeczeństwa informacyjnego. W: Witkowska, Marta, i Cholawo-Sosnowska, Kamila (red.). Społeczeństwo informacyjne. Istota, rozwój, wyzwania. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, s. 13–58.
Nowina Konopka, Maria. 2011. Wykorzystanie Internetu do realizacji zadań PR w administracji publicznej. W: Jeziński, Marek (red.). Nowe media w systemie komunikowania: polityka. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 184–198.
Ostaszewski, Kazimierz. 2013. Partycypacja społeczna w procesie podejmowania rozstrzygnięć w administracji publicznej. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski.
Pawłowska, Anna. 2003–2004. Informatyzacja w administracji publicznej. Od wirtualnej biurokracji do elektronicznych rządów. Służba Cywilna, 7, s. 123–136.
Piasecki, Andrzej K. 2004. Wybory. Parlamentarne, samorządowe, prezydenckie 1989–2002. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Piasecki, Andrzej K. 2009. Samorząd terytorialny i wspólnoty lokalne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Płudowski, Tomasz. 2008. Komunikacja polityczna w amerykańskich kampaniach wyborczych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Porębski, Leszek. 2004. Elektroniczne oblicze polityki. Demokracja, państwo, instytucje polityczne w okresie rewolucji informatycznej. Wyd. 2. Kraków: Akademia Górniczo-Hutnicza.
Proszowska-Sala, Anna, i Florek, Magdalena. 2010. Promocja miast. Nowa perspektywa. Warszawa: Stroer.
Radziszewski, Mateusz. 2016. Wybrane instrumenty wykorzystywane w procesie budowy społeczeństwa obywatelskiego. Samorząd Terytorialny, 6, s. 49–60.
Raszkowski, Andrzej. 2010. Przesłanki promocji miast i regionów. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Ekonomiczne Problemy Usług, 56, s. 377–387.
Robbin, Alice, Courtright, Christina, i Davis, Leah. 2004. ICTs and Political Life. Annual Review of Information Science and Technology, 38, s. 410–482.
Sakowicz, Marcin. 2011. Zastosowanie nowych technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT) w rządzeniu i zarządzaniu administracją publiczną. W: Osiński, Joachim (red.). Administracja publiczna na progu XXI wieku. Wyzwania i oczekiwania. Wyd. 2. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej, s. 267–306.
Sekuła, Alicja. 2005. Marketing terytorialny. W: Daszkowska, Marianna (red.). Marketing. Ujęcie systemowe. Gdańsk: Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, s. 216–237.
Siudak, Martyna M. 2017. Demokracja w nowych mediach. Media interaktywne a zmiany w polityce i komunikowaniu publicznym. Media – Kultura – Komunikacja Społeczna, 13 (1), s. 57–82.
Stanyer, James. 2005. Political Parties, the Internet and the 2005 General Election: From Web Presence to E-Campaigning? Journal of Marketing Management, 21 (9–10), s. 1049–1065.
Stromer-Galley, Jennifer. 2000. On-Line Interaction and Why Candidates Avoid It. Journal of Communication, 50 (4), s. 111–132.
Szromnik, Andrzej. 2016. Marketing terytorialny. Miasto i region na rynku. Wyd. 5. Warszawa:Wolters Kluwer.
Tambini, Damian. 1999. New Media and Democracy: The Civic Networking Movement. New Media and Society, 1 (3), s. 305–329.
Targowski, Andrew S. 1996. Global Information Infrastructure: The Birth, Vision, and Architecture. Hershey – London: Idea Group Publishing.
Theiss, Maria. 2010. System pozornie otwarty. O instytucjonalnych uwarunkowaniach lokalnej partycypacji politycznej w Polsce. W: Lewenstein, Barbara, Schindler, Jacek, i Skrzypiec, Ryszard (red.). Partycypacja społeczna i aktywizacja w rozwiązywaniu problemów społeczności lokalnych. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, s. 61–80.
Wojtkowski, Łukasz. 2011. Kampania prezydencka online – USA 2008. W: Jeziński, Marek (red.). Nowe media w systemie komunikowania. Polityka. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 134–160.
Zissis, Dimotrios, Lekkas, Dimitrios, i Papadopoulou, Anastasia-Evangelia. 2009. Competent Electronic Participation Channels in Electronic Democracy. Electronic Journal of e-Government, 7 (2), s. 195–208.
Żurawski, Jakub. 2010. Internet jako współczesny środek elektronicznej komunikacji wyborczej. Kraków: Księgarnia Akademicka.
Netografia
ATM. 2017. Skąd Polacy czerpią informacje o wydarzeniach w kraju i na świecie – raport z badań. [Online]. Attention Marketing. Dostęp: http://attentionmarketing.pl/news/skad-polacy-czerpiainformacje-o-wydarzeniach-w-kraju-i-na-swiecie-raport-z-badan [10.01.2019].
Chylarecki, Przemysław. 2016. Badania funkcjonalności BIP i wykazów danych o dokumentach zawierających informację o środowisku i jego ochronie w kontekście zapisów Konwencji z Aarhus. Wyniki badań gmin. [Online]. Fundacja Greenmind. Dostęp: http://greenmind.pl/wp-content/uploads/2016/02/wyniki-badania-BIP-w-gminach.pdf [10.01.2019].
Hagen, Martin. 1997. A Typology of Electronic Democracy. [Online]. Internet Archive. Dostęp: https://web.archive.org/web/20161214134242/http://martin-hagen.net/publikationen/elektronische-demokratie/typology-of-electronic-democracy [10.01.2019].
Konsultacje publiczne w ministerstwach. Raport z przeglądu praktyk konsultacyjnych prowadzonych na szczeblu centralnym. 2015. [Online]. Partycypacja Obywatelska. Dostęp: https://partycypacjaobywatelska.pl/wp-content/uploads/2015/02/RAPORT-nt.-KONSULTACJI-PUBLICZNYCH-W-MINISTERSTWACH_wersja-finalna.pdf [10.01.2019].
London, Scott. 1993. Electronic Democracy: A Literature Survey. [Online]. Internet Archive. Dostęp: https://web.archive.org/web/20160731082107/http://www.scottlondon.com/reports/ed.html [10.01.2019].
Macintosh, Ann, Coleman, Stephen, i Laljee, Mansur. 2005. e-Methods for Public Engagement. Helping Local Authorities to Communicate with Citizens. [Online]. International Teledemocracy Centre. Dostęp: https://itc.napier.ac.uk/itc/Documents/eMethods_guide2005.pdf [10.01.2019].
McNamara, Kerry. 2007. Improving Health, Connecting People: The Role of ICTs in the Health Sector of Developing Countries. [Online]. InfoDev. Dostęp: http://www.infodev.org/infodev-files/resource/InfodevDocuments_84.pdf [10.01.2019].
OECD. 2001. Citizens as Partners. OECD Handbook an Information, Consultations and Public Participation in Policy-Making. [Online]. IBP. Dostęp: https://www.internationalbudget.org/wp-content/uploads/Citizens-as-Partners-OECD-Handbook.pdf [10.01.2019].
Tebben, Gerald. 2012. Columbus Mileposts. Dec. 1, 1977: Despite Flippo, Cable’s Qube Flopped in Columbus. [Online]. The Columbus Dispatch. Dostęp: http://www.dispatch.com/content/stories/local/2012/12/01/despite-flippo-cables-qube-flopped-in-columbus.html [10.01.2019].
The United Nations Global Alliance for ICT and Development. 2009. ICT in Health for Development. A White Paper Commissioned by: UNDESA-GAID. [Online]. UNPAN. Dostęp: http://unpan1.un.org/intradoc/groups/public/documents/un-dpadm/unpan036980.pdf [10.01.2019].
TNS. 2016. Wiarygodne informacje – czy są dziś w cenie? Raport K.023/16. [Online]. TNS. Dostęp: http://www.tnsglobal.pl/archiwumraportow/files/2016/05/K.023_Wiarygodne_informacje_O03a16.pdf [10.09.2019].
Strony internetowe
http://konsultacje.gov.pl
http://petycje.pl
http://sejm.gov.pl
http://www.konsultacje.soclab.org.pl
http://www.mamzdanie.org.pl
http://www.premier.gov.pl
http://www.vagla.pl/
https://epf.org.pl/pl
https://www.wroclaw.pl/wbo
Gajowniczek, T. (2020). The Internet in Political Communication. Media - Culture - Social Communication, 2(15), 53–67. https://doi.org/10.31648/mkks.5136
