Ubezpieczenie od ryzyka długowieczności w systemie emerytalnym na przykładzie Polski
Marek Szczepański
Katedra Nauk Ekonomicznych, Politechnika PoznańskaAbstrakt
Średnia długość życia gwałtownie wzrasta, lecz tempo wzrostu pozostaje niepewne we wszystkich krajach OECD, w tym w Polsce. Jednym z wielu gospodarczych i społecznych skutków tego procesu jest wzrost ryzyka długowieczności w systemach zabezpieczenia społecznego. W artykule skupiono się na kwestiach zarządzania ryzykiem długowieczności w systemie emerytalnym w Polsce, w szczególności na wpływie konstrukcji publicznych i dodatkowych systemów emerytalnych na zarządzanie ryzykiem długowieczności. W badaniach, których rezultaty przedstawiono w artykule, zastosowano metodę literaturową, metodę badań porównawczych, a także metody opisu i wyjaśniania. Wykorzystano też model dwóch faz ryzyka emerytalnego opracowany przez T. Szumlicza. Na podstawie przeprowadzonych analiz stwierdzono, że zarówno konstrukcja publicznego systemu emerytalnego, jak i dodatkowych programów emerytalnych w Polsce nie zapewnia odpowiedniej ochrony przed ryzykiem długowieczności. Podczas gdy w publicznym systemie emerytalnym istnieje łączne ryzyko długowieczności (ryzyko błędnego oszacowania dalszej długości życia dla danej kohorty demograficznej osób osiągających ustawowy wiek emerytalny), uczestnicy dodatkowych systemów emerytalnych są narażeni na indywidualne ryzyko długowieczności. Ograniczenie tego ryzyka wymaga znacznych zmian strukturalnych, zarówno w publicznych, jak i w dodatkowych systemach emerytalnych w Polsce.
Słowa kluczowe:
ryzyko długowieczności (ryzyko dłuższej niż oczekiwano długości życia), dalsza oczekiwana długość życia, publiczny i dodatkowe systemy emerytalneBibliografia
Barr N., Diamond P. 2010. Pension reform. A Short Guide. Oxford University Press, Oxford.
Blake D. 2006. Pension Economics, Pension Institute. John Wiley Sons Ltd., Chichester.
Blake D., Burrows W. 2001. The Case of Longevity Bonds: Helping to hedge mortality risk. Journal of Risk and Insurance, 68(2): 339-348.
Góra M. 2003. System emerytalny. PWE, Warszawa.
Jarocińska E. 2014. The impact of living and working longer on pension incomes in Poland. In: The Impact of living and working longer on pension income in five European countries: Estonia, Finland, Hungary, the Netherlands and Poland. CASE Network Studies and Analysis, 476: 21-31.
Life Expectancy Tables Poland 2011. 2012. GUS, Warszawa
Life Expectancy Tables Poland 2014. 2015. GUS, Warszawa.
OECD Statistics. 2014. http://stats.oecd.org (access: 16.01.2014).
Otto W., Wisniewski M. 2013. Emerytury kapitałowe: mechanizm ekonomiczny. In: Współczesne zabezpieczenie emerytalne. Wybrane aspekty ekonomiczne, finansowe i demograficzne. Ed. F. Chybalski, E. Marcinkiewicz. Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, Łódź, p. 23-41.
Pitacco E., Denuit M., Haberman S., Olivieri A. 2009. Modelling Longevity Dynamics for Pensions and Annuity Business. Oxford University Press, New York.
Rejda G.E. 2001. Principles of Risk Management and Insurance. Addison Wesley-Longman, New York.
Rutecka J. 2014. Country case: Poland. In: Pension Savings: the Real Return. A Research Report by Better Finance for All. European Commission, Brussels, p. 130-151.
Rutecka J., Bielawska K., Petru R. Pieńkowska- Kamieniecka S., Szczepański M. Żukowski M. 2014. Dodatkowy system emerytalny w Polsce. Diagnoza i rekomendacje zmian. Towarzystwo Ekonomistów Polskich, Warszawa.
Society at a Glance 2011. 2011. OECD Societal Indicators.
Szczepański M. 2013. Bezpieczeństwo dzięki zrównoważeniu - wstępna ocena proponowanych zmian. In: Reformowanie systemów emerytalnych - porównania i oceny. Ed. M. Szczepański. Publishing House of Poznań University of Technology, Poznań, p. 147-175.
Szumlicz T. 2009. Ubezpieczenie społeczne. Teoria dla praktyki. Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz-Warszawa.
Ustawa z 20 kwietnia 2004 r. o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego. DzU z 2004 r., nr 116, poz. 1205.
Ustawa z 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych. DzU. z 2004 r., nr 116, poz. 1207.
Ustawa z 6 grudnia 2013 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z określeniem zasad wypłaty emerytur ze środków zgromadzonych w otwartych funduszach emerytalnych. DzU z 2013 r., poz. 1717.
Vaughan E.J., Vaughan T.M. 2001. Essentials of Risk Management and Insurance. Wiley, New York.
Vaupel J.W. 2011. Longer and Longer Lives: Some Remarkable New Research Findings. Presentation at the Seventh International Longevity Risk and Capital Markets Solutions Conference, September 8-9, 2011. Pensions Institute, London.
Wypłata emerytur z II filara nowego system emerytalnego. 2004. Urząd Komisji Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych, Warszawa.
Zelenko I. 2014. Longevity Risk and the Stability of Retirement Systems: The Chilean Longevity Bond Case. The Jurnal of Alternative Investment, Summer, p. 35-54.
Katedra Nauk Ekonomicznych, Politechnika Poznańska
Licencja
Każdy Autor składa oświadczenie, że praca nie była wcześniej publikowana (pod tym samym lub innym tytułem, nie stanowi również części innej publikacji) oraz nie narusza praw autorskich innych osób. Jednocześnie Autor przenosi na wydawcę wyłączne prawo wydania i rozpowszechniania tego utworu drukiem w formie zwartej publikacji czasopisma oraz w formie publikacji elektronicznej.
Czasopismo udostępnione jest na licencji Creative Commons CC-BY-NC-ND
