Vocal Writing vs. Pronunciation in Eastern Warmia Dialects. Some Remarks on Klemens Frenszkowski’s Stories
Iza Matusiak-Kempa
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie UWMhttps://orcid.org/0000-0002-6753-167X
Abstract
This article aims at analysing how the pronunciation of vowels was recorded in Klemens Frenszkowski’s short stories. The undertaken research concerns his stories stylised to present the way villagers who lived in eastern Warmia spoke. Admittedly, Frenszkowski declared that the texts were written in the dialect he had used since childhood; however, their analysis shows that he focused mainly on faithfully rendering the old long ‘a’. Still, it is uncertain how the difference between the so called jasne ‘e’ (a non-inclined short vowel, as opposed to inclined vowels originating from long vowels with raised articulation) and raised ‘e’ – relatively difficult to recognise by ear – was reflected in the stories. Moreover, the written representation of the articulation of nasal vowels is also not unequivocal. The aim of this study is therefore to juxtapose vowel notation in Frenszkowski’s short
stories with the existing knowledge on vowel realisation in eastern Warmian dialects and
their confirmed notation in texts written in dialect, not just stylized to be reminiscent
of dialect.
Keywords:
Warmia dialect, dialect stylization, vocal pronunciation, Klemens FrenszkowskiReferences
Frenszkowski K.: Opowiadania gwarowe (maszynopis wypożyczony przez rodzinę Klemensa Frenszkowskiego dr hab. Izabeli Lewandowskiej, prof. UWM). Google Scholar
Barczewski W. (1977): Kiermasy na Warmii i inne pisma wybrane. Wydał i wstępem poprzedził W. Ogrodziński. Olsztyn. Google Scholar
Basara A. (1987): Charakterystyka fonetyczna gwar Ostródzkiego, Warmii i Mazur. [W:] Słownik gwar Ostródzkiego, Warmii i Mazur. T. I: A-Ć. Red. Z. Stamirowska. Wrocław. Google Scholar
Biolik M. (1999): Fonetyczne wykładniki stylizacji gwarowej w felietonach Seweryna Pieniężnego „Kuba spod Wartemborka gada”. „Prace Językoznawcze” I, s. 7–16. Google Scholar
Biolik M. (2000): Zapożyczenia z języka niemieckiego w tekstach stylizowanych na gwarę warmińską (na podstawie felietonów drukowanych w „Gazecie Olsztyńskiej” w latach 1925–1939). „Prace Językoznawcze” II, s. 5–33. Google Scholar
Biolik M. (2014): Dialekt warmiński. Fonetyka i fonologia. Olsztyn. Google Scholar
Biolik M. (2017a): Cechy fonetyczne gwary warmińskiej w „Kiermasach na Warmii” Walentego Barczewskiego. [W:] Socjolekt-idiolekt-idiostyl. Historia i współczesność. Red. U. Sokólska. Białystok, s. 33–43. Google Scholar
Biolik M. (2017b): Elementarz gwary warmińskiej jako pomoc dydaktyczna w kształceniu logopedów. „Prace Językoznawcze” XIX/1, s. 5 16. Google Scholar
Chłosta J. (1996): Znani i nieznani olsztyniacy XIX i XX wieku. Bekannte und unbekante Allensteiner des 19. und 20. Jahrhunderts. Tłumaczenie na język niemiecki E. Derecka. Olsztyn. Google Scholar
Cyfus E. (2017): Gawędy warmińskie. Olsztyn. Google Scholar
Dejna K. (1973): Dialekty polskie. Wrocław. Google Scholar
Dubisz S. (1996): O stylizacji językowej. „Język Artystyczny” 10, s. 11–23. Google Scholar
Frenszkowski K. (1967): Śmierć Brunaczki. Opowiadania. Olsztyn. Google Scholar
Frenszkowski K. (2005): Pamiętnik Warmiaka. Wstęp i opracowanie J. Chłosta. Olsztyn. Google Scholar
Koneczna H., Pomianowska W. (red.) (1956): Bajki Warmii i Mazur. Warszawa. Google Scholar
Lewandowska I., Cyfus E. (2012): Elementarz gwary warmińskiej. Rodzina, dom, zagroda. Barczewo. Google Scholar
Lewandowska I., Cyfus E. (2014a): Elementarz gwary warmińskiej. Cztery pory roku. Barczewo. Google Scholar
Lewandowska I., Cyfus E. (2014b): Elementarz gwary warmińskiej. Wierzenia, zwyczaje, obrzędy. Barczewo. Google Scholar
Nitsch K. (1907): Charakterystyka djalektów polskich w Prusiech Wschodnich. „Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu”. R. 14, s. 167–183, online: , dostęp: 15.07.2024. Google Scholar
Nitsch K. (1957): Dialekty języka polskiego z 3 mapami. Wrocław–Kraków. Google Scholar
Nitsch K. (1968): Wybór tekstów gwarowych. Warszawa. Google Scholar
Pieniężny S. (1989): Kuba spod Wartemborka gada. Felietony Seweryna Pieniężnego drukowane w „Gazecie Olsztyńskiej”. Oprac. J. Chłosta. Olsztyn. Google Scholar
Pomianowska W., Szymczak M. (1962): Z prac nad słownikiem gwar Warmii i Mazur. „Poradnik Językowy” z. 9–10, s. 387–399. Google Scholar
Steffen W. (1984): Słownik warmiński. Wrocław. Google Scholar
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie UWM
https://orcid.org/0000-0002-6753-167X
