Wątki psychoanalityczne w prozie polskiej po 1989 roku. Próba rekonesansu

Marek Lubański

Published: 2018-09-291

No. 4 (2016)

Psychoanalytical Themes in Polish Prose after 1989. An Attempted Reconnaissance

Marek Lubański

Abstract

The Polish literature of 1945-1989 - compared to many countries of Europe and America - is characterised by relatively poor use of inspirations arising from the psychoanalytical tradition. After 1989, this situation was partially changed. Devoting a monographic, double issue of "Teksty Drugie" ("Second Texts") to the phenomenon of the Return of psychoanalysis - which was its illustrative subtitle - may be regarded as extremely characteristic for the reception of the idea of Sigmund Freud in new Polish political and cultural reality. In the presented article, several prose texts written in the 1990s (by, among others, Olga Tokarczuk,Małgorzata Saramonowicz or Joanna Bator) were analysed, in which we observe rather clear references to many theses of the author of Introduction to psychoanalysis and his successors. Some of the literary works were interpreted in the context of intersexuality. Frequent - more or less explicit - references to various works of Freud (and of his successors, continuators, revisionists or polemicists) some times take on the character of inter-textual references, with which the analysed prose seems to match the literary trend which was distinctive for the Polish output of the 1990s.

Keywords:

psychoanalysis, feminist criticism, intertextuality, modern Polish literature

Most read articles by the same author(s)

Marek Lubański, Polish precursor of intertextuality? The influenceology books of Stanisław Windakiewicz , Prace Literaturoznawcze: No. 1 (2013)

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Lubański, M. (2018). Psychoanalytical Themes in Polish Prose after 1989. An Attempted Reconnaissance. Prace Literaturoznawcze, (4). Retrieved from https://czasopisma.uwm.edu.pl/index.php/pl/article/view/1131

Cited by / Share

References

Bator Joanna, Kobieta, Warszawa 2002.

Bolecka Anna, Kochany Franz, Warszawa 1999.

Filipiak Izabela, Absolutna amnezja, Poznań 1995.

Kuczok Wojciech, Gnój, Warszawa 2003.

Saramonowicz Małgorzata, Siostra, Warszawa 1996.

Tokarczuk Olga, E. E., Kraków 2006.

Bator Joanna, Feminizm, postmodernizm, psychoanaliza. Gdańsk 2001.

Bator Joanna, Julia Kristeva – kobieta i „symboliczna rewolucja”. „Teksty Drugie” 2000, nr 6, s. 7–26.

Borkowska Grażyna, Cudzoziemki. Studia o polskiej prozie kobiecej, Warszawa 1996.

Chodorow Nancy, The Reproduction of Mothering: Psychoanalysis and Sociology of Gender, Berkeley 1978.

Czapliński Przemysław, Ślady przełomu. O prozie polskiej 1976–1996, Warszawa1997.

Dinenerstein Dorothy, The Mermaid and the Minotaur: Sexual Arrangements and Human Malaise, New York 1977.

Dunin Kinga, Polska policja menstruacyjna, „Ex libris” 1995, nr 80, s. 6–7.

Dybel Paweł, [rec. książek Czesława Dziekanowskiego psychoanalizujących twórczość Wieslawa Myśliwskiego], „Pamiętnik Literacki” 1997, nr 1, s. 213–230.

Dziekanowski Czeslaw, Proza „życia w śmierci”. Psychoanaliza twórczości powieściowej Wiesława Myœliwskiego, Białystok 1990.

Dziekanowski Czesław, W imię Ojca i Syna, Warszawa 1993.

Dziekanowski Czesław, Życie jaśnie pana, Warszawa 1994.

Dziekanowski Czesław, Życie w śmierci, Warszawa 1995.

Głowiński Michał, O intertekstualności, w: tegoż, Poetyka i okolice, Warszawa 1992, s. 87–124.

Sobolewska Anna, Proza pamięci i wyobraźni, w: Sporne sprawy polskiej literatury współczesnej, red. Alina Brodzka i Lidia Burska, Warszawa 1998, s. 343–366.

Irzykowski Karol, Badanie Acherontu, „Wiadomości Literackie” 1928, nr 36, s. 3.

Iwasiów Inga, Przeniesienia, w: Psychologia literatury. Zaproszenie do interpretacji, red. Joanna Karpowicz, Warszawa 1999, s. 15–25.

Janion Maria, Pułapka Jamesa, w: tejże, Żyjąc tracimy życie. Niepokojące tematy egzystencji, Warszawa 2001, s. 233–252.

Janion Maria, Projekt krytyki fantazmatycznej. Szkice o egzystencji ludzi i duchów, Warszawa 1991.

Janion Maria, Zmiana kodu. Z prof. Marią Janion rozmawia Adam Krzemiński,„Polityka” 1991, nr 1, s. 17–18.

Laplanche Jean, Pontalis Jean-Bertrand, Słownik psychoanalizy, Warszawa 1996.

Magnone Lena, „Powroty do Freuda”. Psychoanaliza w literaturze polskiej od XIX do XXI wieku, w: Przerabianie XIX wieku, red. Ewa Paczoska i Bartłomiej Szleszyński, Warszawa 2011, s. 108–131.

Mitchel Juliet, Psychoanalysis and Feminism, New York 1974.

Mitchel Juliet, Women’s Estate, New York 1971.

Nasiłowska Anna, Persona liryczna, Warszawa 2000.

Putnam Tong Rosemarie, Myśl feministyczna. Wprowadzenie, tłum. Jarosław Mikos, Bożena Umińska (przekład przejrzała Magdalena Środa), Warszawa 2002.

Segal Hanna, Interview, w: Elaine H. Baruch, Lucienne J. Serrano, Women Analyze in France, England and the United States, New York and London 1988, s. 241–255.

Tokarczuk Olga, Nie ma mnie jednej. Z Olgą Tokarczuk rozmawia Józef Baran.„Sycyna” 1997, nr 1, s. 3–4.

Tokarczuk Olga, Świat z odwrotnej strony, „Kontrapunkt” (Magazyn kulturalny „Tygodnika Powszechnego”) 1999, nr 46, s. 2. Google Scholar