Kicz i marzenia. O „słodyczy” przestrzeni w prozie Joanny Bator

Ewa Górecka

Published: 2018-08-161

No. 5 (2017)

Kitsch and Dreams. The “Sweetness” of Space in the Prose of Joanna Bator

Ewa Górecka

Abstract

In the novels of Joanna Bator we can find the aesthetics of kitsch, which remains closely associated with the creation of the portrayed reality. The author does not limit herself to just making a note of it, but she takes into account contradictions that underlie it – desire for beauty and tastelessness, changeability and stability. There are irony and satire behind those images, but we find no sarcasm. Where only the aesthetic kitsch (mostly in the sweet version) is accentuated, the vision of post-war Poland is devoid of any signs of grotesque. Joanna Bator notices the shallowness of such aesthetics, but, at the same time, she is aware of its association with people’s dreams. The situation is different in the case of political, national or religious kitsch, which is treated with greater respect, where behind the aesthetic there are convolutions of people’s thinking and axiology. Therefore, kitsch may be the result of innocent fantasising about happiness, but also an expression of aggression and ideologization, which inevitably lead to conflict.

Keywords:

kitsch, aesthetics, space, novel, modern Poland

Most read articles by the same author(s)

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Górecka, E. (2018). Kitsch and Dreams. The “Sweetness” of Space in the Prose of Joanna Bator. Prace Literaturoznawcze, (5). Retrieved from https://czasopisma.uwm.edu.pl/index.php/pl/article/view/380

Cited by / Share

References

Bator Joanna, Chmurdalia, Warszawa MMXIV.

Bator Joanna, Ciemno, prawie noc, Warszawa 2012.

Bator Joanna, Japoński wachlarz, Warszawa 2004.

Bator Joanna, Piaskowa Góra, Warszawa MMXIV.

Bator Joanna, Rekin w parku Yoyogi, Warszawa 2014.

Bator Joanna, Rok Królika, Kraków 2016.

Bator Joanna, Wyspa Łza, fot. Adam Golec, Kraków 2015.

Adorno Theodor W., Teoria estetyczna, przeł. Krystyna Krzemieniowa, Warszawa 1994.

Alichnowicz Karol, Niekończąca się opowieść, „Odra” 2010, nr 9.

Banach Andrzej, O kiczu, Kraków 1968.

Beylin Paweł, Kicz jako zjawisko estetyczne i pozaestetyczne, w: tegoż, Autentyczność i kicze. Artykuły i felietony, Warszawa 1975.

Beylin Paweł, Kicz jako zjawisko estetyczne, w: tegoż, Autentyczność i kicze. Artykuły i felietony, Warszawa 1975.

Boczkowska Magdalena, Alicja w krainie kotojadów, „Twórczość” 2013, nr 5.

Broch Hermann, Kilka uwag o kiczu i inne eseje, przeł. Danuta Borkowska, Jan Garewicz, Ryszard Turczyn, Warszawa 1998.

Czapliński Przemysław, Alicja w krainie strachów, „Gazeta Wyborcza” 2012, nr 254.

Czyżak Agnieszka, Nie-miasto Joanny Bator, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica II” 2014, nr 2.

Darska Bernadetta, Przytłoczone zwyczajnością, „Kresy” 2009, nr 1–2.

Dorfles Gillo, Le kitsch. Un catalogue raisonné du moauvias goût, trad. Paul Alexandre, Bruxelles 1978.

Eco Umberto, Apokaliptycy i dostosowani. Komunikacja masowa a teorie kultury masowej, przeł. Piotr Salwa, Warszawa 2010.

Gonda Alexander, Der Süsse und der saüre Kitsch, Berlin 1948.

Hendrykowski Marek, Kłopoty z kiczem filmowym, w: Niedyskretny urok kiczu, red. Grażyna Stachówna, Kraków 1997.

Kąkiel Małgorzata, Babel na piasku, „Nowe Książki” 2009, nr 6.

Kulka Tomáš, Sztuka a kicz, przeł. Katarzyna Dudzic, Anna Wanik, Wrocław 2013.

Magdziak Marek, Stabrowski Marcin, Przedmioty, preferencje, wartości, w: Aksjotyczne przestrzenie kultury, red. Renata Tańczuk. Dorota Wolska, Wrocław 2005.

Mizerkiewicz Tomasz, Nowa zasada epickości, „Fa-Art” 2009, nr 1–2.

Moles Abraham, Kicz, czyli sztuka szczęścia. Studium o psychologii kiczu, przeł. Anita Szczepańska, Ewa Wende, wstęp Andrzej Osęka, Warszawa 1978.

Nowacki Dariusz, Nierozważne i nieromantyczne na gierkowskim blokowisku, „Gazeta Wyborcza” 2009, nr 34.

Nowacki Dariusz, Nocnik Napoleona, czyli opowieści przechodnie, „Gazeta Wyborcza” 2010, nr 102.

Nowacki Dariusz, Straszno, straszniej, najstraszniej, „Gazeta Wyborcza” 2013, nr 210.

Nowakowski Andrzej, Apoteoza sztuczności, w: Stulecie Młodej Polski, red. Maria Podraza-Kwiatkowska, Kraków 1995.

Sobolewska Justyna, Przemiana matki Polki, „Gazeta Wyborcza” 2011, nr 215.

Sobolewski Tadeusz, Bator leczy nas horrorem, „Gazeta Wyborcza” 2013, nr 234.

Sommmer Manfred, Zbieranie. Próba filozoficznego ujęcia, przeł. Jarosław Merecki, Warszawa 2003.

Springer Filip, Wanna z kolumnadą. Reportaże o polskiej przestrzeni, Wołowiec 2013.

Tańczuk Renata, Ars colligendi. Kolekcjonowanie jako forma aktywności kulturalnej, Wrocław 2011.

Wilk Marcin, Fiksum-dyrdum, „Czas Kultury” 2009, nr 2. Google Scholar